Młodnicki Artur

Młodnicki Artur
Data urodzenia:
1910-08-28 Lwów
Data śmierci:
1972-07-16 Wrocław

aktor, reżyser, kierownik artystyczny;

Właściwie Artur Karol Młodnicki. Rok urodzenia 1910 podaje księga immatrykulacyjna Uniw. Jagiell., a 1911 – akt zgonu. Był synem Adama M., inżyniera, i Kazimiery z Jasińskich, mężem najpierw Ireny Tomaszewskiej potem aktorki Zofii  Petri, nast. aktorki Zdzisławy M. z Zarembów, ojcem aktorki Iwy M.. i plastyczki Małgorzaty Młodnickiej. Kształcił się w Gim. im. Batorego we Lwowie (ma­turę zdał w 1929), później odbył służbę w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po powrocie do Lwowa rozpoczął studia prawnicze, kontynuowane w 1. 1932-33 na Uniw. Jagiell. w Krakowie. W czasie studiów statystował w krak. T. im. Słowackiego, od 1933 był w zespole artyst. tego teatru. Po ustąpieniu J. Osterwy z dyrekcji t. krak. w 1935 podążył za nim do Warszawy, gdzie zdał eksternistyczny egzamin aktorski PIST-u i zaangażował się w tym samym roku do Teatru Ma­lickiej. W 1936-38 grał w T. Polskim w Poznaniu, w sez. 1938/39 w T. Miejskim w Częstochowie. Wyjątkowo korzystne warunki zewnętrzne (wysoki, przystojny, reprezentacyjny) i kultura osobista pre­destynowały go przede wszystkim do ról amantów, ale już w okresie przedwojennym grywał też role charakterystyczne. Ważniejsze, to m.in. Świstos (Krakowiacy i Górale), De Virien (Historia dwu serc), Kamil (A jednak miłość), Rudomski (Ponad śnieg), Witomski (Dziewczyna z lasu), Bogucki (Panna Maliczewska), Teofil (Głupi Jakub). Okupację niem. przeżył we Lwowie utrzymując się z pracy fizycznej (kelner, malarz pokojowy, sprzedawca). Równocześ­nie był współorganizatorem konspiracyjnych kon­certów, wieczorów lit., a 3 VI 1944 wziął udział w przedstawieniu Ich czworo (w roli Męża) na strychu Domu Parafialnego przy ul. Św. Zofii 35. W tej samej roli wystąpił 19 VIII 1944 w spektaklu inaugurującym działalność Polskiego T. Dramaty­cznego. Na scenie lwow. w sez. 1944/45 grał ponad­to Otto Hilmera (Burmistrz Stylmondu), Boba Benneta (Cały dzień bez kłamstwa), Doktora Bemola (Moja siostra i ja), Wernyhorę (Wesele), Zbyszka (Moralność pani Dulskiej). W 1945/46 w Olsztynie, na scenie T. im. Jaracza zadebiutował jako reżyser (m.in. Dzień bez kłamstwa, Moja siostra i ja, We­sele). We wrześniu i październiku 1946 występował gościnnie w Warszawie, Krakowie, Katowicach i Wrocławiu w sztuce Niebieski lis. W sez. 1946/47 pocz. w t. Siedmiu Kotów w Krakowie (Odys w Moja żona Penelopa), nast. jeszcze w tyra samym sez. związał się z T. Komedii Muzycznej i Polskim w Szczecinie, gdzie grał i reżyserował też w sez. 1947/48, m.in. Moją żonę Penelopę, Rozdroże mi­łości, Moralność pani Dulskiej (ponownie grał Zby­szka) i Krawca w zamku (z cieszącą się wielkim powodzeniem rolą Artura Lortigana). W sez. 1948/49 należał do zespołu T. Nowego w Poznaniu; grał tu m.in. Piszczalskiego (Jadzia wdowa), Chopina (Lato w Nohant), Hrabiego Richmond (Król Ryszard III), Pastora Morella (Candida); reżyserował Porwanie Sabinek z gościnnym występem J. Węgrzyna. Wios­ną 1949 nawiązał współpracę z T. Osa w Łodzi i w kwietniu t.r. wystawił tu Jadzię wdowę, w sez. 1949/50 grał i reżyserował na tej scenie (np. Oberżystkę). W nast. latach występował w Warszawie, m.in. w 1951 w T. Syrena, 1952 w T. Domu Wojska Pol., gdzie też reżyserował. Zaangażowany w 1952 przez W. Horzycę do T. Dramatycznych we Wrocławiu, pozostał wierny tej scenie do końca życia. Tu kreował blisko poł. spośród ponad stu pięćdziesięciu ról, jakie miał w swym dorobku. Było wśród nich wiele ważnych i granych z po­wodzeniem ról dram., choć uznanie przyniosły mu przede wszystkim role komediowe. Jak pisał T. Banaś w programie jubileuszowym M., predestyno­wał go do nich „silnie rozwinięty zmysł humoru” oraz to, że „w komedii też prawdopodobnie czuje się najlepiej, rozporządza w niej niewyczerpaną ska­lą aktorskiego wyrazu – od parodii i sarkazmu po humor czarny i absurdalny. Niezawodnym instyn­ktem aktorskim bezbłędnie umie zawsze odszukać właściwy, jedyny ton”. „Zdarzało mu się na prze­strzeni lat czterdziestu kilkakrotnie grać tę samą rolę w różnych realizacjach scenicznych – nigdy nie była to kopia poprzedniego ujęcia – zawsze umiał i chciał wydobyć nie dostrzeżoną lub pomi­niętą poprzednio cechę odtwarzanej osobowości. Nie­kiedy przebudowywał swe pierworodne ujęcia całkowicie”. Ważniejsze role z okresu wrocł.: Hrabia Wacław (Mąż i żona 1953, 1965), Gospodarz (We­sele, 1956, 1960), Karenin (Anna Karenina, 1958), Generał (Policjanci, 1959), Osip (Rewizor, 1960), Otello (Otello, 1961), Rotmistrz (Damy i huzary, 1962), Profesor (Inkarno, 1963), Mefistofeles (Kor­dian, 1966), Jowialski (Pan Jowialski, 1966), Woź­niak (Kondukt, 1969). Reżyserował w tym okresie m.in. Lato w Nohant (1956), Ararat (1956), Lada­cznicę z zasadami (1957), Przy drzwiach zamknię­tych (1957), Kowal, pieniądze i gwiazdy (1958). Jako reżyser współpracował gościnnie z innymi sce­nami wrocł. np. z T. Młodego Widza, Operą (Eros i Psyche, Widma, 1955), Operetką Dolnośląską (Hra­bina Marica, 1955, Czar walca, 1958), gdzie też w sez. 1958/59 sprawował kierownictwo artyst., a po­nadto – z T. Ziemi Opolskiej w Opolu, T. Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. W sez. 1963/64 wy­stąpił gościnnie w Starym T. w Krakowie raz jeszcze w roli Gospodarza (Wesele). Na scenie T. Polskiego we Wrocławiu 25 III 1972 obchodził jubileusz czter­dziestolecia pracy artyst. jako Stary Aktor i Karmazyn w Wyzwoleniu. Był cenionym aktorem film., grał m.in. Radcę Kotowicza (Popiół i diament), Puł­kownika (Lotna), Tomasza (Jak być kochaną), Al­bina Niementowskiego (Pamiętnik pani Hanki). Brał udział w wielu audycjach radiowych i telewizyjnych. Przez wiele lat kierował wrocł. oddziałem ZASP-u, a w 1971 otrzymał tytuł honorowego prze­wodniczącego. Miarą popularności M. we Wrocła­wiu były przyznawane mu wielokrotnie w wyniku plebiscytów „Słowa Polskiego” Wrocławskie Iglice.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktor, reżyser, kierownik artystyczny;

Właściwie Artur Karol Młodnicki. Rok urodzenia 1910 podaje księga immatrykulacyjna Uniw. Jagiell., a 1911 – akt zgonu. Był synem Adama M., inżyniera, i Kazimiery z Jasińskich, mężem najpierw Ireny Tomaszewskiej potem aktorki Zofii  Petri, nast. aktorki Zdzisławy M. z Zarembów, ojcem aktorki Iwy M.. i plastyczki Małgorzaty Młodnickiej. Kształcił się w Gim. im. Batorego we Lwowie (ma­turę zdał w 1929), później odbył służbę w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po powrocie do Lwowa rozpoczął studia prawnicze, kontynuowane w 1. 1932-33 na Uniw. Jagiell. w Krakowie. W czasie studiów statystował w krak. T. im. Słowackiego, od 1933 był w zespole artyst. tego teatru. Po ustąpieniu J. Osterwy z dyrekcji t. krak. w 1935 podążył za nim do Warszawy, gdzie zdał eksternistyczny egzamin aktorski PIST-u i zaangażował się w tym samym roku do Teatru Ma­lickiej. W 1936-38 grał w T. Polskim w Poznaniu, w sez. 1938/39 w T. Miejskim w Częstochowie. Wyjątkowo korzystne warunki zewnętrzne (wysoki, przystojny, reprezentacyjny) i kultura osobista pre­destynowały go przede wszystkim do ról amantów, ale już w okresie przedwojennym grywał też role charakterystyczne. Ważniejsze, to m.in. Świstos (Krakowiacy i Górale), De Virien (Historia dwu serc), Kamil (A jednak miłość), Rudomski (Ponad śnieg), Witomski (Dziewczyna z lasu), Bogucki (Panna Maliczewska), Teofil (Głupi Jakub). Okupację niem. przeżył we Lwowie utrzymując się z pracy fizycznej (kelner, malarz pokojowy, sprzedawca). Równocześ­nie był współorganizatorem konspiracyjnych kon­certów, wieczorów lit., a 3 VI 1944 wziął udział w przedstawieniu Ich czworo (w roli Męża) na strychu Domu Parafialnego przy ul. Św. Zofii 35. W tej samej roli wystąpił 19 VIII 1944 w spektaklu inaugurującym działalność Polskiego T. Dramaty­cznego. Na scenie lwow. w sez. 1944/45 grał ponad­to Otto Hilmera (Burmistrz Stylmondu), Boba Benneta (Cały dzień bez kłamstwa), Doktora Bemola (Moja siostra i ja), Wernyhorę (Wesele), Zbyszka (Moralność pani Dulskiej). W 1945/46 w Olsztynie, na scenie T. im. Jaracza zadebiutował jako reżyser (m.in. Dzień bez kłamstwa, Moja siostra i ja, We­sele). We wrześniu i październiku 1946 występował gościnnie w Warszawie, Krakowie, Katowicach i Wrocławiu w sztuce Niebieski lis. W sez. 1946/47 pocz. w t. Siedmiu Kotów w Krakowie (Odys w Moja żona Penelopa), nast. jeszcze w tyra samym sez. związał się z T. Komedii Muzycznej i Polskim w Szczecinie, gdzie grał i reżyserował też w sez. 1947/48, m.in. Moją żonę Penelopę, Rozdroże mi­łości, Moralność pani Dulskiej (ponownie grał Zby­szka) i Krawca w zamku (z cieszącą się wielkim powodzeniem rolą Artura Lortigana). W sez. 1948/49 należał do zespołu T. Nowego w Poznaniu; grał tu m.in. Piszczalskiego (Jadzia wdowa), Chopina (Lato w Nohant), Hrabiego Richmond (Król Ryszard III), Pastora Morella (Candida); reżyserował Porwanie Sabinek z gościnnym występem J. Węgrzyna. Wios­ną 1949 nawiązał współpracę z T. Osa w Łodzi i w kwietniu t.r. wystawił tu Jadzię wdowę, w sez. 1949/50 grał i reżyserował na tej scenie (np. Oberżystkę). W nast. latach występował w Warszawie, m.in. w 1951 w T. Syrena, 1952 w T. Domu Wojska Pol., gdzie też reżyserował. Zaangażowany w 1952 przez W. Horzycę do T. Dramatycznych we Wrocławiu, pozostał wierny tej scenie do końca życia. Tu kreował blisko poł. spośród ponad stu pięćdziesięciu ról, jakie miał w swym dorobku. Było wśród nich wiele ważnych i granych z po­wodzeniem ról dram., choć uznanie przyniosły mu przede wszystkim role komediowe. Jak pisał T. Banaś w programie jubileuszowym M., predestyno­wał go do nich „silnie rozwinięty zmysł humoru” oraz to, że „w komedii też prawdopodobnie czuje się najlepiej, rozporządza w niej niewyczerpaną ska­lą aktorskiego wyrazu – od parodii i sarkazmu po humor czarny i absurdalny. Niezawodnym instyn­ktem aktorskim bezbłędnie umie zawsze odszukać właściwy, jedyny ton”. „Zdarzało mu się na prze­strzeni lat czterdziestu kilkakrotnie grać tę samą rolę w różnych realizacjach scenicznych – nigdy nie była to kopia poprzedniego ujęcia – zawsze umiał i chciał wydobyć nie dostrzeżoną lub pomi­niętą poprzednio cechę odtwarzanej osobowości. Nie­kiedy przebudowywał swe pierworodne ujęcia całkowicie”. Ważniejsze role z okresu wrocł.: Hrabia Wacław (Mąż i żona 1953, 1965), Gospodarz (We­sele, 1956, 1960), Karenin (Anna Karenina, 1958), Generał (Policjanci, 1959), Osip (Rewizor, 1960), Otello (Otello, 1961), Rotmistrz (Damy i huzary, 1962), Profesor (Inkarno, 1963), Mefistofeles (Kor­dian, 1966), Jowialski (Pan Jowialski, 1966), Woź­niak (Kondukt, 1969). Reżyserował w tym okresie m.in. Lato w Nohant (1956), Ararat (1956), Lada­cznicę z zasadami (1957), Przy drzwiach zamknię­tych (1957), Kowal, pieniądze i gwiazdy (1958). Jako reżyser współpracował gościnnie z innymi sce­nami wrocł. np. z T. Młodego Widza, Operą (Eros i Psyche, Widma, 1955), Operetką Dolnośląską (Hra­bina Marica, 1955, Czar walca, 1958), gdzie też w sez. 1958/59 sprawował kierownictwo artyst., a po­nadto – z T. Ziemi Opolskiej w Opolu, T. Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. W sez. 1963/64 wy­stąpił gościnnie w Starym T. w Krakowie raz jeszcze w roli Gospodarza (Wesele). Na scenie T. Polskiego we Wrocławiu 25 III 1972 obchodził jubileusz czter­dziestolecia pracy artyst. jako Stary Aktor i Karmazyn w Wyzwoleniu. Był cenionym aktorem film., grał m.in. Radcę Kotowicza (Popiół i diament), Puł­kownika (Lotna), Tomasza (Jak być kochaną), Al­bina Niementowskiego (Pamiętnik pani Hanki). Brał udział w wielu audycjach radiowych i telewizyjnych. Przez wiele lat kierował wrocł. oddziałem ZASP-u, a w 1971 otrzymał tytuł honorowego prze­wodniczącego. Miarą popularności M. we Wrocła­wiu były przyznawane mu wielokrotnie w wyniku plebiscytów „Słowa Polskiego” Wrocławskie Iglice.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *