Łuszczewski Juliusz

Łuszczewski Juliusz
Data urodzenia:
1892-04-12 Lwów
Data śmierci:
1971-12-27 Warszawa

aktor;

 

Właściwie Juliusz Kazimierz Łuszczewski. Był synem Karola Ł., rzeźbiarza, i Franciszki z domu Wacławek, bratem aktora Leona Łuszczewskiego, mężem aktorki i suflerki, Marii z Różańskich. Ukoń­czył gimnazjum oraz szkołę dram. M. Przybyłowicza w Krakowie (1910). Wcześniej, 25 IX 1909 zadebiutował na scenie krak. T. Ludowego rolą Krzysia Gąsienicy (Bunt Napierskiego). Po ukoń­czeniu szkoły, na sez. 1910/11 został zaangażowany przez E. Majdrowicza do teatru w Sosnowcu. Już w lipcu 1910 uczestniczył w występach zespołu sosnowieckiego w Busku. W 1913 brał udział w przedstawieniach T. Syndykatu Dziennikarzy Krak. pod dyr. T. Konczyńskiego w Krakowie, nast. w 1914 i w sez. 1914/15 występował w krak. T. Ludowym. Ponieważ w okresie tym działał równo­cześnie w Krakowie Leon Ł., niektóre informacje mogą być przypisane niesłusznie któremuś z braci. Jesienią 1915 Juliusz Ł. został powołany do służby wojskowej. W okresie międzywojennym grał m.in. w T. Polskim w Poznaniu (sez. 1922/23), T. Miej­skim w Lublinie (1923-25), T. Nowym w Pozna­niu (1925-27), T. Miejskim w Bydgoszczy (sez. 1927/28), T. Polskim i T. Małym w Warszawie (1928-30). Następnie był w zespole S. Jaracza w T. Ateneum (1930-32, 1935-39), a także w Nowej Komedii (sez. 1933/34) i T. Aktora (1934/35). W sez. 1932/33 grał też krótko w T. Artystów. Z zespołem Jaracza występował gościnnie m.in. w Łodzi (1933, 1935), Poznaniu (1934, 1935, 1937), Krakowie (1935, 1937). Do najlepszych jego ról zaliczano wówczas przede wszystkim komediowe. Wśród nich Papkina (Zemsta), o którym w 1930 W. Brumer pisał: „Artyści zazwyczaj grali bufona i kłamcę, ale nie byli żywym Papkinem. Otóż Łuszczewski jako Papkin był bufonem, był blagierem. Nie grał on wyimaginowanej postaci, lecz był tą postacią. Jego wzruszenie w ostatnim akcie nie było sztuczne. Stworzył żywego człowieka i dlatego w jego Papkina wierzyło się. I na tym polega wielka wartość kreacji tego utalentowanego, mało w War­szawie znanego artysty”. Według K. Wierzyńskiego „błysnął doskonale opracowaną rolą” Pana Biegunki (Chory z urojenia), „bardzo dobrze opracował i zagrał” Fouche (Madame Sans Gene), Lisiewicza (Pan Geldhab), Rotmistrza (Damy i huzary), a także Kleanta (Świętoszek), Telesfora (Dom otwarty), Boguckiego (Panna Maliczewska); zagrał też Robespierre’a (Śmierć Dantona), ale roli nie udźwignął. Również mniejsze, czy wręcz epizodyczne role Ł. nie pozostawały nie zauważone; m.in. Migdalskiego (Firma), Wojewodę (Rodzina), Urzędnika (Płaszcz) Wierzyński określał jako „pierwszorzędne, wybor­ne”; podobnie wg Brumera „bardzo dobrze odegrał rolę chciwego Księżyny ” w Bolesławie Śmiałym, Ur­bana (Przedmieście), Pułkownika (Senat szaleńców), a w roli de Bervilla (Pan Brotonneau) „paradnie trafił w styl Flersowskiego zbankrutowanego ary­stokraty” (Boy). W okresie okupacji niem. brał udział w przedstawieniach jawnych t. warsz.: Ko­media, Bohema, Nowości, Miniatury oraz Krak. T. Powszechnego. Wystąpił w antypolskim filmie niem. Heimkehr. Po wojnie stale grał w Warszawie; w 1945 został zaangażowany do zespołu Miejskich T. Dramatycznych i do 1947 występował na scenie T. Powszechnego. W 1947 za działalność w czasie wojny został zawieszony w prawach członka ZASP-u. Od 1 VI 1950 aż do 1 III 1970 występował znowu w T. Powszechnym. Obchodził tu 11 VI 1960 ju­bileusz pięćdziesięciolecia pracy artyst. jako Książę Bołkoński (Wojna i pokój). Od 1 III 1970 do koń­ca życia należał do zespołu T. Narodowego. Naj­ważniejsze jego role w okresie powojennym, to m.in.: Domenico Soriano (Filomena Marturano), Doktor Stockman (Wróg ludu), Łatka (Dożywocie), Markiz (Mirandolina), Szambelan (Marysia i Na­poleon), Jan Zrzęda (Zrzędność i przekora), Marmieładow (Zbrodnia i kara), Poloniusz (Hamlet). W okresie międzywojennym i po wojnie występo­wał w filmach, m. in. 10 % dla mnie (1933), Każdemu wolno kochać (1933), Marysia i Napoleon (1966)

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktor;

 

Właściwie Juliusz Kazimierz Łuszczewski. Był synem Karola Ł., rzeźbiarza, i Franciszki z domu Wacławek, bratem aktora Leona Łuszczewskiego, mężem aktorki i suflerki, Marii z Różańskich. Ukoń­czył gimnazjum oraz szkołę dram. M. Przybyłowicza w Krakowie (1910). Wcześniej, 25 IX 1909 zadebiutował na scenie krak. T. Ludowego rolą Krzysia Gąsienicy (Bunt Napierskiego). Po ukoń­czeniu szkoły, na sez. 1910/11 został zaangażowany przez E. Majdrowicza do teatru w Sosnowcu. Już w lipcu 1910 uczestniczył w występach zespołu sosnowieckiego w Busku. W 1913 brał udział w przedstawieniach T. Syndykatu Dziennikarzy Krak. pod dyr. T. Konczyńskiego w Krakowie, nast. w 1914 i w sez. 1914/15 występował w krak. T. Ludowym. Ponieważ w okresie tym działał równo­cześnie w Krakowie Leon Ł., niektóre informacje mogą być przypisane niesłusznie któremuś z braci. Jesienią 1915 Juliusz Ł. został powołany do służby wojskowej. W okresie międzywojennym grał m.in. w T. Polskim w Poznaniu (sez. 1922/23), T. Miej­skim w Lublinie (1923-25), T. Nowym w Pozna­niu (1925-27), T. Miejskim w Bydgoszczy (sez. 1927/28), T. Polskim i T. Małym w Warszawie (1928-30). Następnie był w zespole S. Jaracza w T. Ateneum (1930-32, 1935-39), a także w Nowej Komedii (sez. 1933/34) i T. Aktora (1934/35). W sez. 1932/33 grał też krótko w T. Artystów. Z zespołem Jaracza występował gościnnie m.in. w Łodzi (1933, 1935), Poznaniu (1934, 1935, 1937), Krakowie (1935, 1937). Do najlepszych jego ról zaliczano wówczas przede wszystkim komediowe. Wśród nich Papkina (Zemsta), o którym w 1930 W. Brumer pisał: „Artyści zazwyczaj grali bufona i kłamcę, ale nie byli żywym Papkinem. Otóż Łuszczewski jako Papkin był bufonem, był blagierem. Nie grał on wyimaginowanej postaci, lecz był tą postacią. Jego wzruszenie w ostatnim akcie nie było sztuczne. Stworzył żywego człowieka i dlatego w jego Papkina wierzyło się. I na tym polega wielka wartość kreacji tego utalentowanego, mało w War­szawie znanego artysty”. Według K. Wierzyńskiego „błysnął doskonale opracowaną rolą” Pana Biegunki (Chory z urojenia), „bardzo dobrze opracował i zagrał” Fouche (Madame Sans Gene), Lisiewicza (Pan Geldhab), Rotmistrza (Damy i huzary), a także Kleanta (Świętoszek), Telesfora (Dom otwarty), Boguckiego (Panna Maliczewska); zagrał też Robespierre’a (Śmierć Dantona), ale roli nie udźwignął. Również mniejsze, czy wręcz epizodyczne role Ł. nie pozostawały nie zauważone; m.in. Migdalskiego (Firma), Wojewodę (Rodzina), Urzędnika (Płaszcz) Wierzyński określał jako „pierwszorzędne, wybor­ne”; podobnie wg Brumera „bardzo dobrze odegrał rolę chciwego Księżyny ” w Bolesławie Śmiałym, Ur­bana (Przedmieście), Pułkownika (Senat szaleńców), a w roli de Bervilla (Pan Brotonneau) „paradnie trafił w styl Flersowskiego zbankrutowanego ary­stokraty” (Boy). W okresie okupacji niem. brał udział w przedstawieniach jawnych t. warsz.: Ko­media, Bohema, Nowości, Miniatury oraz Krak. T. Powszechnego. Wystąpił w antypolskim filmie niem. Heimkehr. Po wojnie stale grał w Warszawie; w 1945 został zaangażowany do zespołu Miejskich T. Dramatycznych i do 1947 występował na scenie T. Powszechnego. W 1947 za działalność w czasie wojny został zawieszony w prawach członka ZASP-u. Od 1 VI 1950 aż do 1 III 1970 występował znowu w T. Powszechnym. Obchodził tu 11 VI 1960 ju­bileusz pięćdziesięciolecia pracy artyst. jako Książę Bołkoński (Wojna i pokój). Od 1 III 1970 do koń­ca życia należał do zespołu T. Narodowego. Naj­ważniejsze jego role w okresie powojennym, to m.in.: Domenico Soriano (Filomena Marturano), Doktor Stockman (Wróg ludu), Łatka (Dożywocie), Markiz (Mirandolina), Szambelan (Marysia i Na­poleon), Jan Zrzęda (Zrzędność i przekora), Marmieładow (Zbrodnia i kara), Poloniusz (Hamlet). W okresie międzywojennym i po wojnie występo­wał w filmach, m. in. 10 % dla mnie (1933), Każdemu wolno kochać (1933), Marysia i Napoleon (1966)

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *