Romanówna Janina

Janina Romanówna (X muza nr 27, 1938)
Romanówna Janina
Data urodzenia:
1901-10-09 Lwów
Data śmierci:
1991-10-11 Warszawa ( Stare Powązki 183-VI-19 )

aktorka;

Właściwie Janina Michalina Maria Romanówna, zamężna Mierzejewska. Rok urodzenia wg aktu urodzenia; podawany przez R. 1904 jest błędny. Była córką wybitnego aktora Władysława Romana  i Michaliny z Florczaków; żoną dyrygenta Mieczysława Mierzejewskiego (ślub 13 VI 1950 w Warszawie). Uczyła się w szkole sióstr benedyktynek we Lwowie, a po wybuchu I wojny świat., kiedy wyjechała z matką do Krakowa, na pensji w Krakowie; naukę zakończyła w gimn. we Lwowie. Jeszcze jako uczennica postanowiła pójść w ślady ojca. Do zawodu aktorskiego przygotowywała się na prywatnych lekcjach u I. Trapszo i W. Siemaszkowej, śpiewu uczyła się u Z. Frankowskiej. Debiutowała 4 VI 1921 rolą Krystyny (Don Juan Rittnera) w T. Małym we Lwowie. Pisał o tym J. Parandowski: ,,wzięła na siebie rolę trudną i powiem nawet, dla niej trochę niewdzięczną. Trzeba było włożyć długą, okrutnie niewygodną amazonkę, obcisłą, krępującą ruchy i walczyć między zimną nienawiścią, a pokorną miłością”, a więcej o drugim występie, jako Bronki (Śnieg): ,,Życiem, temperamentem wybijała się pani Romanówna, po raz pierwszy w tak wielkiej, odpowiedzialnej roli. Zewnętrznie pełna dziewczęcego wdzięku, bujna, nieraz w swej radości życia wręcz wspaniała, umiała przechodzić z należytym akcentem przez całą, nader rozległą skalę uczuć, skalę pełną odcieni, półtonów i stworzyła postać całkowitą i wysoce artystyczną”. W Iwow. T. Miejskich grała do końca sez. 1923/24 i szybko zwróciła uwagę swym talentem. Wystąpiła m.in. jako: Maryla (Dziady), Solwejga (Peer Gynt), Hania (Głupi Jakub), Joanna Grudzińska (Noc listopadowa), Burmistrzanka (Ptak), Aniela (Śluby panieńskie), Amelia (Mazepa). Grała u boku wybitnych aktorów i po latach mogła powiedzieć: ,,To były moje aktorskie szkoły”. W sierpniu 1924 przyjechała do Warszawy, zaproszona przez J. Osterwę do roli Amelii w Mazepie, którą zagrała 4 X 1924, w uroczystym przedstawieniu na otwarcie T. Narodowego; jednak, wg Boya, nie udźwignęła tej roli. Odtąd stale występowała na warsz. scenach. W sez. 1924/25 zagrała jeszcze w T. Narodowym, m.in. Anusię (Maskarada na poddaszu). W sez. 1925/26 występowała w T. im. Bogusławskiego, w insc. Schillera jako: Rozalinda (Jak wam się podoba), Noc (Achilleis), Sancta Maria (Pastorałka), poza tym jako Alina (Ciotunia), Horodniczanka (Rewizor), Rozyna (Cyrulik sewilski). Od sez. 1926/27 do września 1939 była aktorką T. Polskiego, w 1934 36 występowała na scenach TKKT (Polski, Narodowy i Letni), w T. Narodowym grała także gościnnie w 1929, 1932, a w 1933 w T. Rozmaitości.
Występowała z powodzeniem zarówno w dramatach, jak i w komediach, w tym muzycznych, ponieważ doskonale śpiewała. W T. Polskim i na jego drugiej scenie, T. Małym, zagrała takie role, jak: Elżbieta (Car Paweł I, 1926), Hesia (Moralność pani Dulskiej, 1927); Violetta (Człowiek i nadczłowiek), Zaza (Murzyn warszawski) -1928; Klara (Śluby panieńskie), Pani Cheney (Koniec pani Cheney)-1929, Hypatia (Związek niedobrany), Georgina (Papa), Maryla (Lekarz bezdomny)-1930; Krystyna (Ludzie w hotelu), tyt. Doktor Julia Szabo – 1931; Eliza (Pigmalion), Roksana (Cyrano de Bergerac), Pielęgniarka (Zbyt prawdziwe, aby było dobre) – 1932; Fanny (Mariusz, 1933); Porcja (Kupiec wenecki), Anetka (Rozkoszna dziewczyna) -1934; Marta (Król, 1935), Zuzanna (Wesele Figara, 1936), Cyprianna (Rozwiedźmy się, 1938), Sekretarka (Genewa, 1939). W T. Narodowym wystąpiła jako: Wanda (Grube ryby, 1929), Marianna (Skąpiec, 1932), Hania (Głupi Jakub, 1936), Agnieszka (Niedobra milość, 1936), a także Marianna (Kaprysy Marianny, 1938; przedstawienie Warsztatu Teatr. PIST-u), w T. Letnim m.in. w operetce Domek z kart (1934) oraz w rolach Panny Maj (Szczęśliwy pech, 1935) i Jenny (Pierwszy występ Jenny, 1936). W 1932 t. Banda wystąpiła w rewii Serce na oścież. Śpiewała piosenki do słów M. Hemara, np. słynne przeboje Nikt tylko ty, czy Nadejdą kiedyś takie dni (pierwszy raz w T. Letnim w komedii Szczęśliwy pech). Współpracowała stale z Pol. Radiem; po raz pierwszy na jego antenie wystąpiła 1 IV 1934 z własnym recitalem, w programie Od dziś z piosenką idę w świat. Potem w słuchowiskach radiowych. Nagrała płytę dla wytwórni Syrena Record.
Wyjeżdżała na występy do innych miast; w 1933 w sztuce Jan i Krystyna z A. Węgierką grała m.in. w Poznaniu, Katowicach, Krakowie, Sosnowcu, Zakopanem. Jej popisową rolą, którą najczęściej grała w objeździe była Aktorka (Freuda teoria snów). Z komedią ta, z M. Maszyńskim, w 1937-39 objechała prawie całą Polskę, m.in:  Bydgoszcz, Toruń, Gdynię, Kraków, Rzeszów, Lwów. Zagrała w kilku filmach: w Iwonce (1925), Mocnym człowieku (1929), Głosie serca (1931).
Po wybuchu II wojny świat. mieszkała nadal w Warszawie. Była kelnerką w kawiarni ,,Café Bodo”, potem ,,U Aktorek”, gdzie występowała z recitalami. Brała udział w tajnych koncertach i wieczorach poetyckich, a w czasie powstania warsz. w koncertach dla żołnierzy. Po upadku powstania i przejściu przez obóz w Pruszkowie, znalazła się w Krakowie. W lutym 1945 zaangażowała się tu do T. Wojska Pol., z którym w marcu t.r. udała się do Łodzi. Na scenie łódz. występowała do końca sez. 1945/46, m.in. jako Idalia (Fantazy), Zuzanna (Wesele Figara); w T. na Pięterku reżyserowała Freuda teorię snów (1946, partnerował jej Jan Kreczmar). We wrześniu 1946 wróciła do T. Polskiego w Warszawie i pozostała w jego zespole do emerytury, na którą przeszła w 1973. Podziwiano ją tu w rolach takich, jak: tyt. Penelopa (1946), Idalia (1948); Elwira (Maż i żona), (Wrogowie) – 1949; Królowa Bona (Polacy nie gęsi, 1953), Celimena (Mizantrop, 1954), George Sand (Lato w Nohant, 1956), Felicja (Gbury, 1957); Baronowa Sztarl (Maskarada Lermontowa), Aurelia (Wariatka z Chaillot), Kasztelanowa (Mazepa) – 1958; Ewelina Hańska (Wesele pana Balzaca, 1959), tyt. Kandyda (1960), Radczyni (Wesele, 1961), Pani Dulska (Moralność pani Dulskiej, 1962), Pani Warren (Profesja pani Warren, 1963), Filaminta (Uczone białogłowy, 1964), a jej ostatnie role to: Izabela (Miarka za miarkę, 1965), Rena Kalinowska (Kosmogonia, 1967), Antosia (Non-stop, 1969), Sybilla (Noe i jego menażeria, 1970).
Z T. Polskim wyjeżdżała na występy zagraniczne; w lipcu 1954 w Mężu i żonie występowała na I Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Dram. w Paryżu, jesienią t.r. w Moskwie, Leningradzie, Kijowie, a w czerwcu 1957 w Londynie; w 1961 z Weselem pana Balzaka i Mazepą, gościła w Pradze, Bratysławie i Brnie. W 1967 wystąpiła w warsz. T. Ludowym w roli Babci (W czepku urodzona). W 1959 w T. Polskim reżyserowała Głupiego Jakuba.
W 1947-73 wykładała w warsz. PWST: grę sceniczną, dykcję, piosenkę, kilkakrotnie reżyserowała przedstawienia dyplomowe. W 1955 otrzymała tytuł prof. zwyczajnego.
Nadal występowała w Pol. Radiu, m.in. w słuchowiskach radiowych; zagrała w dwóch filmach: Małżeństwo z rozsądku (1966) i Lalka (1968).
Od 1961 była Czł. Zasłużonym SPATİF-ZASP-u, w 1959-61 jego wiceprezesem; od 1970 należała do Kapituły Czł. Zasłużonych. Brała udział w organizacji Pol. Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatr. (ITI), od założenia w 1957 do 1960 była jego skarbnikiem. Wielokrotnie nagradzana za osiągnięcia w dziedzinie artyst. i pracy pedag., była m.in. laureatką Państw. Nagrody Artyst. II st. (1955) i I st. (1974) oraz Nagrody Ministra Kultury i Sztuki I st. ( 1968 i 1969). W 1990 otrzymała Złoty Wawrzyn Grzymały.

Wszechstronnie utalentowana, na scenie swobodna i naturalna, czarowała urodą, wdziękiem i temperamentem. Miała smukłą postać, twarz o subtelnym profilu, okoloną bujnymi włosami, niebieskie oczy (,,bardzo modernistyczne warunki zewnętrzne”, zauważył J. Lechoń). Odznaczała się wrodzoną elegancją, wytwornością, nie tylko w stroju, ale w sposobie bycia, w ruchach, w prowadzeniu rozmowy. Według K. Adwentowicza głos miała o bogatej modulacji i delikatnym brzmieniu, i ,,nieoczekiwanym, zaskakującym, pełnym wymowy i świadomej intencji akcencie”, a jej ,,umiejętność prowadzenia dialogu  – w pasażach, akordach, przyćmieniach i błyskach  – ani na moment nie pozostawia widza obojętnym”. Występowała gł. w repertuarze współczesnym, ale i w klasyce miała wybitne osiągnięcia, np. przed wojną ceniono jej role Rozalindy (Jak wam się podoba), Roksany (Cyrano de Bergerac), Zuzanny (Wesele Figara). W sztukach Shawa (wystąpiła w siedmiu) umiała wydobyć ich specyficzny komizm. Po wojnie najlepsze role R., to romantyczna, egzaltowana, poetycka, ale ironiczna Idalia w Fantazym i Elwira w Mężu i żonie – czarująca, zmysłowa, zabawna, b. stylowa, ale zarazem prawdziwa; była jedną z jej największych ról.
Opis jej aktorstwa pozostawił A. Grodzicki: ,,Romanówna zasłynęła przede wszystkim w rolach komediowych amantek, także charakterystycznych. Kroniki teatralne notują szereg jej świetnych kreacji: Zuzannę w Weselu Figara, Roksanę w Cyrano de Bergerac, Fanny w Mariuszu. Sam wspominam wspaniałą Elizę w Pigmalionie Shawa. I wiele ról w lekkich komediach salonowych, w których okazywała prawdziwe mistrzostwo w prowadzeniu dialogu, i w podawaniu dowcipu. (…) Po wojnie przeszła do kreowania postaci dojrzalszych wiekiem. I w pełni dojrzałe stały się jej środki artystyczne. Znakomita technika aktorska, finezja słowa i gestu, specyficzna aura poetycka, ów wdzięk nieodparty, który zjednuje widza dla kreowanych postaci. A jak pięknie, z jaką elegancją umie nosić kostium z każdej epoki i w zależności od tej epoki pokazywać odmiennie ludzi w ich reakcjach psychologicznych i uczuciowych. Przy tym zbliża ich dzisiejszemu widzowi przez zbudowanie pewnego pomostu do współczesności. Oto Idalia z Fantazego, pełna poezji i romantyzmu, a zarazem po dzisiejszemu zrozumiała. Oto Elwira w Mężu i żonie  -kapitalna w komediowej prawdzie i dowcipie. Oto Bona w sztuce Morstina Polacy nie gęsi – epizod ledwo naszkicowany przez autora Romanówna wypełniła niezwykle bogatą treścią i stworzyła postać, którą jedną pamięta się po dziś dzień z całej sztuki”. Tej ostatniej roli J. Macierakowski poświęcił esej, w którym napisał m.in., że ,,wizja sceniczna aktorki ma siłę podobną do wielkich dzieł sztuki malarskiej”. Do końca swej kariery grała znakomicie, zawsze we właściwy sposób dobierając środki artystycznego wyrazu współbrzmiąc z epoką.

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 M-Ż Warszawa 2016


Źródła:
1)

aktorka;

Właściwie Janina Michalina Maria Romanówna, zamężna Mierzejewska. Rok urodzenia wg aktu urodzenia; podawany przez R. 1904 jest błędny. Była córką wybitnego aktora Władysława Romana  i Michaliny z Florczaków; żoną dyrygenta Mieczysława Mierzejewskiego (ślub 13 VI 1950 w Warszawie). Uczyła się w szkole sióstr benedyktynek we Lwowie, a po wybuchu I wojny świat., kiedy wyjechała z matką do Krakowa, na pensji w Krakowie; naukę zakończyła w gimn. we Lwowie. Jeszcze jako uczennica postanowiła pójść w ślady ojca. Do zawodu aktorskiego przygotowywała się na prywatnych lekcjach u I. Trapszo i W. Siemaszkowej, śpiewu uczyła się u Z. Frankowskiej. Debiutowała 4 VI 1921 rolą Krystyny (Don Juan Rittnera) w T. Małym we Lwowie. Pisał o tym J. Parandowski: ,,wzięła na siebie rolę trudną i powiem nawet, dla niej trochę niewdzięczną. Trzeba było włożyć długą, okrutnie niewygodną amazonkę, obcisłą, krępującą ruchy i walczyć między zimną nienawiścią, a pokorną miłością”, a więcej o drugim występie, jako Bronki (Śnieg): ,,Życiem, temperamentem wybijała się pani Romanówna, po raz pierwszy w tak wielkiej, odpowiedzialnej roli. Zewnętrznie pełna dziewczęcego wdzięku, bujna, nieraz w swej radości życia wręcz wspaniała, umiała przechodzić z należytym akcentem przez całą, nader rozległą skalę uczuć, skalę pełną odcieni, półtonów i stworzyła postać całkowitą i wysoce artystyczną”. W Iwow. T. Miejskich grała do końca sez. 1923/24 i szybko zwróciła uwagę swym talentem. Wystąpiła m.in. jako: Maryla (Dziady), Solwejga (Peer Gynt), Hania (Głupi Jakub), Joanna Grudzińska (Noc listopadowa), Burmistrzanka (Ptak), Aniela (Śluby panieńskie), Amelia (Mazepa). Grała u boku wybitnych aktorów i po latach mogła powiedzieć: ,,To były moje aktorskie szkoły”. W sierpniu 1924 przyjechała do Warszawy, zaproszona przez J. Osterwę do roli Amelii w Mazepie, którą zagrała 4 X 1924, w uroczystym przedstawieniu na otwarcie T. Narodowego; jednak, wg Boya, nie udźwignęła tej roli. Odtąd stale występowała na warsz. scenach. W sez. 1924/25 zagrała jeszcze w T. Narodowym, m.in. Anusię (Maskarada na poddaszu). W sez. 1925/26 występowała w T. im. Bogusławskiego, w insc. Schillera jako: Rozalinda (Jak wam się podoba), Noc (Achilleis), Sancta Maria (Pastorałka), poza tym jako Alina (Ciotunia), Horodniczanka (Rewizor), Rozyna (Cyrulik sewilski). Od sez. 1926/27 do września 1939 była aktorką T. Polskiego, w 1934 36 występowała na scenach TKKT (Polski, Narodowy i Letni), w T. Narodowym grała także gościnnie w 1929, 1932, a w 1933 w T. Rozmaitości.
Występowała z powodzeniem zarówno w dramatach, jak i w komediach, w tym muzycznych, ponieważ doskonale śpiewała. W T. Polskim i na jego drugiej scenie, T. Małym, zagrała takie role, jak: Elżbieta (Car Paweł I, 1926), Hesia (Moralność pani Dulskiej, 1927); Violetta (Człowiek i nadczłowiek), Zaza (Murzyn warszawski) -1928; Klara (Śluby panieńskie), Pani Cheney (Koniec pani Cheney)-1929, Hypatia (Związek niedobrany), Georgina (Papa), Maryla (Lekarz bezdomny)-1930; Krystyna (Ludzie w hotelu), tyt. Doktor Julia Szabo – 1931; Eliza (Pigmalion), Roksana (Cyrano de Bergerac), Pielęgniarka (Zbyt prawdziwe, aby było dobre) – 1932; Fanny (Mariusz, 1933); Porcja (Kupiec wenecki), Anetka (Rozkoszna dziewczyna) -1934; Marta (Król, 1935), Zuzanna (Wesele Figara, 1936), Cyprianna (Rozwiedźmy się, 1938), Sekretarka (Genewa, 1939). W T. Narodowym wystąpiła jako: Wanda (Grube ryby, 1929), Marianna (Skąpiec, 1932), Hania (Głupi Jakub, 1936), Agnieszka (Niedobra milość, 1936), a także Marianna (Kaprysy Marianny, 1938; przedstawienie Warsztatu Teatr. PIST-u), w T. Letnim m.in. w operetce Domek z kart (1934) oraz w rolach Panny Maj (Szczęśliwy pech, 1935) i Jenny (Pierwszy występ Jenny, 1936). W 1932 t. Banda wystąpiła w rewii Serce na oścież. Śpiewała piosenki do słów M. Hemara, np. słynne przeboje Nikt tylko ty, czy Nadejdą kiedyś takie dni (pierwszy raz w T. Letnim w komedii Szczęśliwy pech). Współpracowała stale z Pol. Radiem; po raz pierwszy na jego antenie wystąpiła 1 IV 1934 z własnym recitalem, w programie Od dziś z piosenką idę w świat. Potem w słuchowiskach radiowych. Nagrała płytę dla wytwórni Syrena Record.
Wyjeżdżała na występy do innych miast; w 1933 w sztuce Jan i Krystyna z A. Węgierką grała m.in. w Poznaniu, Katowicach, Krakowie, Sosnowcu, Zakopanem. Jej popisową rolą, którą najczęściej grała w objeździe była Aktorka (Freuda teoria snów). Z komedią ta, z M. Maszyńskim, w 1937-39 objechała prawie całą Polskę, m.in:  Bydgoszcz, Toruń, Gdynię, Kraków, Rzeszów, Lwów. Zagrała w kilku filmach: w Iwonce (1925), Mocnym człowieku (1929), Głosie serca (1931).
Po wybuchu II wojny świat. mieszkała nadal w Warszawie. Była kelnerką w kawiarni ,,Café Bodo”, potem ,,U Aktorek”, gdzie występowała z recitalami. Brała udział w tajnych koncertach i wieczorach poetyckich, a w czasie powstania warsz. w koncertach dla żołnierzy. Po upadku powstania i przejściu przez obóz w Pruszkowie, znalazła się w Krakowie. W lutym 1945 zaangażowała się tu do T. Wojska Pol., z którym w marcu t.r. udała się do Łodzi. Na scenie łódz. występowała do końca sez. 1945/46, m.in. jako Idalia (Fantazy), Zuzanna (Wesele Figara); w T. na Pięterku reżyserowała Freuda teorię snów (1946, partnerował jej Jan Kreczmar). We wrześniu 1946 wróciła do T. Polskiego w Warszawie i pozostała w jego zespole do emerytury, na którą przeszła w 1973. Podziwiano ją tu w rolach takich, jak: tyt. Penelopa (1946), Idalia (1948); Elwira (Maż i żona), (Wrogowie) – 1949; Królowa Bona (Polacy nie gęsi, 1953), Celimena (Mizantrop, 1954), George Sand (Lato w Nohant, 1956), Felicja (Gbury, 1957); Baronowa Sztarl (Maskarada Lermontowa), Aurelia (Wariatka z Chaillot), Kasztelanowa (Mazepa) – 1958; Ewelina Hańska (Wesele pana Balzaca, 1959), tyt. Kandyda (1960), Radczyni (Wesele, 1961), Pani Dulska (Moralność pani Dulskiej, 1962), Pani Warren (Profesja pani Warren, 1963), Filaminta (Uczone białogłowy, 1964), a jej ostatnie role to: Izabela (Miarka za miarkę, 1965), Rena Kalinowska (Kosmogonia, 1967), Antosia (Non-stop, 1969), Sybilla (Noe i jego menażeria, 1970).
Z T. Polskim wyjeżdżała na występy zagraniczne; w lipcu 1954 w Mężu i żonie występowała na I Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Dram. w Paryżu, jesienią t.r. w Moskwie, Leningradzie, Kijowie, a w czerwcu 1957 w Londynie; w 1961 z Weselem pana Balzaka i Mazepą, gościła w Pradze, Bratysławie i Brnie. W 1967 wystąpiła w warsz. T. Ludowym w roli Babci (W czepku urodzona). W 1959 w T. Polskim reżyserowała Głupiego Jakuba.
W 1947-73 wykładała w warsz. PWST: grę sceniczną, dykcję, piosenkę, kilkakrotnie reżyserowała przedstawienia dyplomowe. W 1955 otrzymała tytuł prof. zwyczajnego.
Nadal występowała w Pol. Radiu, m.in. w słuchowiskach radiowych; zagrała w dwóch filmach: Małżeństwo z rozsądku (1966) i Lalka (1968).
Od 1961 była Czł. Zasłużonym SPATİF-ZASP-u, w 1959-61 jego wiceprezesem; od 1970 należała do Kapituły Czł. Zasłużonych. Brała udział w organizacji Pol. Ośrodka Międzynarodowego Instytutu Teatr. (ITI), od założenia w 1957 do 1960 była jego skarbnikiem. Wielokrotnie nagradzana za osiągnięcia w dziedzinie artyst. i pracy pedag., była m.in. laureatką Państw. Nagrody Artyst. II st. (1955) i I st. (1974) oraz Nagrody Ministra Kultury i Sztuki I st. ( 1968 i 1969). W 1990 otrzymała Złoty Wawrzyn Grzymały.

Wszechstronnie utalentowana, na scenie swobodna i naturalna, czarowała urodą, wdziękiem i temperamentem. Miała smukłą postać, twarz o subtelnym profilu, okoloną bujnymi włosami, niebieskie oczy (,,bardzo modernistyczne warunki zewnętrzne”, zauważył J. Lechoń). Odznaczała się wrodzoną elegancją, wytwornością, nie tylko w stroju, ale w sposobie bycia, w ruchach, w prowadzeniu rozmowy. Według K. Adwentowicza głos miała o bogatej modulacji i delikatnym brzmieniu, i ,,nieoczekiwanym, zaskakującym, pełnym wymowy i świadomej intencji akcencie”, a jej ,,umiejętność prowadzenia dialogu  – w pasażach, akordach, przyćmieniach i błyskach  – ani na moment nie pozostawia widza obojętnym”. Występowała gł. w repertuarze współczesnym, ale i w klasyce miała wybitne osiągnięcia, np. przed wojną ceniono jej role Rozalindy (Jak wam się podoba), Roksany (Cyrano de Bergerac), Zuzanny (Wesele Figara). W sztukach Shawa (wystąpiła w siedmiu) umiała wydobyć ich specyficzny komizm. Po wojnie najlepsze role R., to romantyczna, egzaltowana, poetycka, ale ironiczna Idalia w Fantazym i Elwira w Mężu i żonie – czarująca, zmysłowa, zabawna, b. stylowa, ale zarazem prawdziwa; była jedną z jej największych ról.
Opis jej aktorstwa pozostawił A. Grodzicki: ,,Romanówna zasłynęła przede wszystkim w rolach komediowych amantek, także charakterystycznych. Kroniki teatralne notują szereg jej świetnych kreacji: Zuzannę w Weselu Figara, Roksanę w Cyrano de Bergerac, Fanny w Mariuszu. Sam wspominam wspaniałą Elizę w Pigmalionie Shawa. I wiele ról w lekkich komediach salonowych, w których okazywała prawdziwe mistrzostwo w prowadzeniu dialogu, i w podawaniu dowcipu. (…) Po wojnie przeszła do kreowania postaci dojrzalszych wiekiem. I w pełni dojrzałe stały się jej środki artystyczne. Znakomita technika aktorska, finezja słowa i gestu, specyficzna aura poetycka, ów wdzięk nieodparty, który zjednuje widza dla kreowanych postaci. A jak pięknie, z jaką elegancją umie nosić kostium z każdej epoki i w zależności od tej epoki pokazywać odmiennie ludzi w ich reakcjach psychologicznych i uczuciowych. Przy tym zbliża ich dzisiejszemu widzowi przez zbudowanie pewnego pomostu do współczesności. Oto Idalia z Fantazego, pełna poezji i romantyzmu, a zarazem po dzisiejszemu zrozumiała. Oto Elwira w Mężu i żonie  -kapitalna w komediowej prawdzie i dowcipie. Oto Bona w sztuce Morstina Polacy nie gęsi – epizod ledwo naszkicowany przez autora Romanówna wypełniła niezwykle bogatą treścią i stworzyła postać, którą jedną pamięta się po dziś dzień z całej sztuki”. Tej ostatniej roli J. Macierakowski poświęcił esej, w którym napisał m.in., że ,,wizja sceniczna aktorki ma siłę podobną do wielkich dzieł sztuki malarskiej”. Do końca swej kariery grała znakomicie, zawsze we właściwy sposób dobierając środki artystycznego wyrazu współbrzmiąc z epoką.

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 M-Ż Warszawa 2016

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *