aktorka,reżyser,dyrektor teatru;

Właściwie Irena Grywińska – Adwentowicz z domu  Stange ( Sztange ). Występowała także pod nazwiskiem Grynbaum – Grywińska. Żona aktora i reżysera Karola Adwentowicza. Data i miejsce urodzenia wg S. Łozy; w akcie zgonu występuje: 28 X 1898 Warszawa, w ankiecie ZASP-u: 28 X 1900 Warszawa. Była córką Stanisława i Franciszki Stangów (Sztangów), żoną Karola Adwentowicza, którego poślubiła po 1939 (dokładnej daty ślubu nie udało się ustalić; w dokumentach ZASP-u do 1939 występuje jako Grynbaum-Grywińska). Szkołę średnią ukończyła w Kaliszu, nast. studio­wała w Dreźnie języki obce. Sztuki aktorskiej uczy­ła się pod kier. T. Rolanda i K. Borowskiego. Debiutowała w 1923 w T. Miejskim w Łodzi. W sez. 1923/24 występowała w T. im. Fredry w War­szawie, m.in. w roli Heleny (Zazdrość); w rec. w „Kurierze Warszawskim” (1924 nr 23) T. Kończyc napisał, że ma „ładne warunki i niewątpliwe zdol­ności, ale roli Heleny nie mogła opanować, grała monotonnie, nierówno i spadała z tonu”. W lecie 1924 grała w warsz. T. Bagatela, w sez. 1924/25 w T. im. Bogusławskiego pod kier. L. Schillera : Fifinę (Podróż po Warszawie), Emilię (Opowieść zimowa), Wandę (Skalmierzanki), Pułkownikową Sablinę (Kniaź Potiomkin). Na sez. 1925/26 zaan­gażowała się do T. Miejskiego w Łodzi. Od 6 VIII 1926 grała gościnnie w T. Polskim w Warszawie Lię (Płomienna noc). W 1927 (od stycznia do wrze­śnia) występowała w zespole objazdowym K. Ad­wentowicza, m.in. w Kaliszu, Kielcach, Radomiu, Zamościu, Stanisławowie, Przemyślu, Tarnowie, Drohobyczu, Częstochowie, Płocku. Grała wtedy po raz pierwszy, wielokrotnie potem powtarzaną, tyt. rolę w farsie Mecenas Bolbec i jego mąż. W sez. 1927/28-1929/30 należała do zespołu T. Miejskiego w Łodzi (ostatni sez. pod dyr. K. Adwentowicza); w czerwcu i wrześniu 1930 występowała gościnnie z t. łódz. w Warszawie. Na sez. 1930/31 została zaangażowana do T. Miejskich we Lwowie, grała przede wszystkim w komediach na scenie T. Ma­łego. W 1931 występowała gościnnie w T. Nowym w Poznaniu. Od lutego 1932 grała Monikę w Spra­wie Moniki w Instytucie Reduty w Warszawie, a nast. w objeździe. Od sez. 1932/33 do wybuchu II wojny świat. prowadziła z K. Adwentowiczem pryw. T. Kameralny w Warszawie. W 1939 występowała też w warsz. kabarecie Nowy Momus. W sez. 1933/34 zagrała dwie role w T. Ateneum, obie w reż. L. Schillera: Żonę (Na drodze) i Córkę Natana (Szczury wędrowne). W T. Kameralnym gra­ła, obok wielu ról komediowych, także pierwszo­planowe w repertuarze dram., m.in.: Amelię (Ma­zepa), Norę (Nora), Irenę (Ponad śnieg bielszym się stanę), Hildę (Budowniczy Solness), Annę (Anna Karenina), Elżbietę (Elżbieta królowa, kobieta bez mężczyzny); zaczęła tu też reżyserować: Maturę i Tajemnicę lekarską (1936) oraz Niewiniątka (1938). W czasie okupacji niem. do 1942 pracowała w Warszawie jako kelnerka w barze „Pod Znachorem”, potem ukrywała się na wsi, w Albinowie pod Opa­towem. Do teatru wróciła wiosną 1945; od kwietnia do września t.r. występowała w prowadzonym przez K. Adwentowicza i W. Horzycę T. Miejskim w Katowicach. W sez. 1945/46 prowadziła z Adwen­towiczem T. Powszechny im. Żołnierza Polskiego w Krakowie, w którym reżyserowała m.in. pol. prem. Dwóch teatrów (24 II 1946). W sez. 1946/47 kierowała najpierw krak. Okręgowym T. Domu Żoł­nierza, a od grudnia Zrzeszeniem Artystów pn. Ko­media Muzyczna (z A. Fuzakowskimi F. Bedlewiczem). W 1947 uzyskała uprawnienia reżyserskie. W sez. 1947/48 występowała gościnnie jako Regina (Lisie gniazdo) w warsz. Studio T. MO. W sez. 1948/49-1950/51 należała do zespołu T. Powszech­nego w Łodzi pod kier. K. Adwentowicza (reżyse­rowała tu Dwa teatry i Niemców, grała m.in. Ochotnicką w Klubie kawalerów, Tatianę w Przełomie, Olgę w Obcym cieniu). Następnie w Warszawie: w sez. 1951/52 i 1952/53 należała do zespołu T. Nowego, 1953-55 do zespołu T. Powszechnego. Potem, przez cztery sez., od 1 XI 1955 do paź­dziernika 1959, była dyr. i kier. artyst. T. Ludo­wego; grała m.in. Panią Alving w Upiorach, re­żyserowała m.in. Dziewczynę z dzbanem (1956), Uciekła mi przepióreczka (1956), Pannę Julię (1957), pol. prem. Dramatu akt pierwszy (17 X 1958), Żabusię (1959). Potem przeniosła się do T. Klasycznego i pracowała jako reżyser do końca sez. 1963/64. W tym okresie reżyserowała także gościn­nie w innych miastach, np. w 1962 w T. Polskim w Szczecinie Idiotkę.

Była obdarzona świetnymi warunkami zewnętrzny­mi. „Czarne kędziory, duże szaro-zielone oczy, brzoskwiniowa cera z siatką błękitnych żyłek na skroniach, wydatne dosyć – zmysłowe trochę usta, wężowa linia postaci” – tak charakteryzował ją w 1933 sprawozdawca „Światowida”, dodając, że ży­wiołem jej jest „nerwowe tempo współczesności”. W pocz. okresie grała gł. amantki w lekkim reper­tuarze – komediach, farsach i wodewilach, potem, gdy stała się towarzyszką życia Adwentowicza, za­częła grać też duże role dram., występując najczę­ściej jako jego partnerka. Nie zawsze jednak, była w nich przekonywająca. „Kto wie – pisał K. Wierzyński w rec. z Ponad śnieg bielszym się stanę – czy talent jej nie jest szczerszy w komediowym uśmiechu, niż gwałtownościach dramatycznych, jak gdyby na siłę forsowanych”. W ocenie S. Marczaka-Oborskiego, w okresie międzywojennym „dys­ponowała urokami rozkwitłej kobiecości, umiejęt­nością dialogowania, sugestywnymi akcentami w sztukach psychologicznych. Gorzej bywało z heroi­nami dramatów wymagających bogatszych i roz-maitszych środków aktorskich”. Wcześnie zainteresowała się reżyserią i po wojnie jej się przede wszystkim poświęciła; tłumaczyła także sztuki te­atralne z obcych języków – szczególnym powo­dzeniem cieszyła się wprowadzona przez nią w 1932 na scenę w T. Kameralnym sztuka Ch. Winsloe Dziewczęta w mundurkach.

.Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994