Balcerkiewiczówna Maria

Balcerkiewiczówna Maria
Data urodzenia:
1903-12-21 Warszawa
Data śmierci:
1975-02-11 Londyn

aktorka, dyrektor teatru;

Była córką Kazimierza i Zofii Balcerkiewiczów. Gry aktorskiej uczyła się u A. Zelwerowicza. Debiutowała 20 VI 1922 w T. Komedia w Warszawie w roli Kamili (Wilkołak).W sierpniu 1922 z zespołem aktorów Komedii wy­stępowała na prowincji, m.in. w Kaliszu, Piotrko­wie, Płocku, Włocławku; w sez. 1922/23 brała udział w imprezach dla dzieci organizowanych w t. Wodewil w Warszawie, a w czerwcu i lipcu 1923 z zespołem K. Adwentowicza występowała na prowincji, m.in. we Włocławku i Ciechocinku. Zaangażowana przez A. Szyfmana, w sez. 1923/24 grała na scenach T. Polskiego, Małego i Komedii, a 1924/25 T. Polskiego i Małego, zyskując uznanie zwłaszcza w rolach komediowych; najlepsze to m.in.; Gizela (Prawo pocałunku), Coletta (Odrodzenie), Kociuba (Diabeł i karczmarka), Tola (Znajomek z Fiesole). W październiku 1924 z aktorami warsz. T. Rozmaitości występowała w Kaliszu i Płocku. W sez. 1925/26 znalazła się w zespole warsz. T. im. Bogusławskiego, gdzie grała m.in. Michałka (Róża), a od sez. 1926/27 występowała w T. Miej­skich, gł. w T. Letnim. Jesienią 1926 zaproszona na gościnne występy do T. Miejskiego w Toruniu, grała tam od 5 X t.r. trzy swoje dobre role: Broniewską (Oczy księżniczki Fatmy), Wiktorię (Ziemia nieludzka) i Antonię (Płomienna noc). W 1929 kie­rowała własnym niewielkim zespołem objazdowym, z którym występowała na prowincji, m.in. w Cie­szynie (kwiecień), a także gościnnie w T. Ateneum w Warszawie (26 IV) w popisowej roli Lucyny (Dar poranka). Potem występowała nadal (choć nie­kiedy z dłuższymi przerwami) w T. Miejskich w Warszawie, m.in. na scenie T. Narodowego (1930) i Letniego (1931). Z aktorami warsz. wystąpiła 17 II 1930 w Płocku. Jesienią 1930 (od września) grała w T. Miejskim w Grodnie. W styczniu 1931 znowu na czele własnego zespołu występowała w Cieszy­nie. W lutym 1933 wystąpiła w programie rewiowym w warsz. T. Alhambra. Od 10 II 1934 grała rolę Piesi Przeręblewiczówny (Kobiety i interesy) w T. Miejskim w Łodzi. Znana była jako recyta­torka; szczególnie często dawała swoje recitale w sali Filharmonii Warsz., przeważnie były to melodeklamacje z towarzyszeniem orkiestry. Wyjeżdżała też z występami recytatorskimi do innych miast, m.in. w 1934 (maj) do Gdańska i 1935 (marzec, kwiecień) do Gdańska i Sopotu, gdzie jej koncerty miały wydźwięk patriotyczny. Od sez. 1934/35 za­angażowana do teatrów TKKT, występowała pocz. gł. w T. Nowym, nast. także w Polskim (1935) i Małym (1936), a od 1936 do wojny stale na scenach T. Narodowego, Nowego i Letniego. Uczestniczyła w jubileuszu L. Messal, który odbył się 9 III 1939 w t. Wielka Rewia. Po II wojnie świat, przebywała na emigracji. Mieszkała w Londynie; z powodu trud­nych warunków materialnych imała się różnych prac, m.in. była tłumaczką w ang. firmie eksportującej futra oraz współpracowała z „Times Literary Supplement”. Od 1942 należała do ZASP-u za Granicą, była też w jego zarządzie. Występowała sporadycznie, m.in. w 1949-50 na pol. koncertach i imprezach organizowanych przez Ognisko Pol. w Londynie. Pochowana została na Powązkach w Warszawie. We wspomnieniach opisywano ją jako aktorkę piękną i zdolną. L. Kielanowski zwracał uwagę na jej „szlachetny typ urody”, „bogatą” skalę gło­su, „żywą inteligencję”, zaś H. Małkowska pisała, że była to „śliczna, młoda kobieta i bardzo zdolna aktorka, której rozpoczęta z dużym szumem kariera w Warszawie została osobliwie zmarnowana”. Popularność przyniosły jej gł. role komediowe, których wiele grała w pierwszym okresie działalności. W 1. trzydziestych do ważnych ról B. należały też, oprócz wymienionych: Wróżka (Wyzwolenie), Koko (Fernanda), Maryna (Wesele), a przede wszystkim Miriamka (Cyganeria warszawska, 1936). Grała w filmach; w 1924-36 wystąpiła w ośmiu pol., brała też udział w filmie franc. Maria Baszkircew i niem. Jej Wysokość tańczy. Współpraco­wała z t. radiowym.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktorka, dyrektor teatru;

Była córką Kazimierza i Zofii Balcerkiewiczów. Gry aktorskiej uczyła się u A. Zelwerowicza. Debiutowała 20 VI 1922 w T. Komedia w Warszawie w roli Kamili (Wilkołak).W sierpniu 1922 z zespołem aktorów Komedii wy­stępowała na prowincji, m.in. w Kaliszu, Piotrko­wie, Płocku, Włocławku; w sez. 1922/23 brała udział w imprezach dla dzieci organizowanych w t. Wodewil w Warszawie, a w czerwcu i lipcu 1923 z zespołem K. Adwentowicza występowała na prowincji, m.in. we Włocławku i Ciechocinku. Zaangażowana przez A. Szyfmana, w sez. 1923/24 grała na scenach T. Polskiego, Małego i Komedii, a 1924/25 T. Polskiego i Małego, zyskując uznanie zwłaszcza w rolach komediowych; najlepsze to m.in.; Gizela (Prawo pocałunku), Coletta (Odrodzenie), Kociuba (Diabeł i karczmarka), Tola (Znajomek z Fiesole). W październiku 1924 z aktorami warsz. T. Rozmaitości występowała w Kaliszu i Płocku. W sez. 1925/26 znalazła się w zespole warsz. T. im. Bogusławskiego, gdzie grała m.in. Michałka (Róża), a od sez. 1926/27 występowała w T. Miej­skich, gł. w T. Letnim. Jesienią 1926 zaproszona na gościnne występy do T. Miejskiego w Toruniu, grała tam od 5 X t.r. trzy swoje dobre role: Broniewską (Oczy księżniczki Fatmy), Wiktorię (Ziemia nieludzka) i Antonię (Płomienna noc). W 1929 kie­rowała własnym niewielkim zespołem objazdowym, z którym występowała na prowincji, m.in. w Cie­szynie (kwiecień), a także gościnnie w T. Ateneum w Warszawie (26 IV) w popisowej roli Lucyny (Dar poranka). Potem występowała nadal (choć nie­kiedy z dłuższymi przerwami) w T. Miejskich w Warszawie, m.in. na scenie T. Narodowego (1930) i Letniego (1931). Z aktorami warsz. wystąpiła 17 II 1930 w Płocku. Jesienią 1930 (od września) grała w T. Miejskim w Grodnie. W styczniu 1931 znowu na czele własnego zespołu występowała w Cieszy­nie. W lutym 1933 wystąpiła w programie rewiowym w warsz. T. Alhambra. Od 10 II 1934 grała rolę Piesi Przeręblewiczówny (Kobiety i interesy) w T. Miejskim w Łodzi. Znana była jako recyta­torka; szczególnie często dawała swoje recitale w sali Filharmonii Warsz., przeważnie były to melodeklamacje z towarzyszeniem orkiestry. Wyjeżdżała też z występami recytatorskimi do innych miast, m.in. w 1934 (maj) do Gdańska i 1935 (marzec, kwiecień) do Gdańska i Sopotu, gdzie jej koncerty miały wydźwięk patriotyczny. Od sez. 1934/35 za­angażowana do teatrów TKKT, występowała pocz. gł. w T. Nowym, nast. także w Polskim (1935) i Małym (1936), a od 1936 do wojny stale na scenach T. Narodowego, Nowego i Letniego. Uczestniczyła w jubileuszu L. Messal, który odbył się 9 III 1939 w t. Wielka Rewia. Po II wojnie świat, przebywała na emigracji. Mieszkała w Londynie; z powodu trud­nych warunków materialnych imała się różnych prac, m.in. była tłumaczką w ang. firmie eksportującej futra oraz współpracowała z „Times Literary Supplement”. Od 1942 należała do ZASP-u za Granicą, była też w jego zarządzie. Występowała sporadycznie, m.in. w 1949-50 na pol. koncertach i imprezach organizowanych przez Ognisko Pol. w Londynie. Pochowana została na Powązkach w Warszawie. We wspomnieniach opisywano ją jako aktorkę piękną i zdolną. L. Kielanowski zwracał uwagę na jej „szlachetny typ urody”, „bogatą” skalę gło­su, „żywą inteligencję”, zaś H. Małkowska pisała, że była to „śliczna, młoda kobieta i bardzo zdolna aktorka, której rozpoczęta z dużym szumem kariera w Warszawie została osobliwie zmarnowana”. Popularność przyniosły jej gł. role komediowe, których wiele grała w pierwszym okresie działalności. W 1. trzydziestych do ważnych ról B. należały też, oprócz wymienionych: Wróżka (Wyzwolenie), Koko (Fernanda), Maryna (Wesele), a przede wszystkim Miriamka (Cyganeria warszawska, 1936). Grała w filmach; w 1924-36 wystąpiła w ośmiu pol., brała też udział w filmie franc. Maria Baszkircew i niem. Jej Wysokość tańczy. Współpraco­wała z t. radiowym.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *