Karwowska Maryla

Karwowska Maryla
Data urodzenia:
1903-12-06 Warszawa
Data śmierci:
1967-10-12 Chicago

śpiewaczka, aktorka;

Właściwie Maria Józefa Ol­szewska, zamężna Popławska. Była córką Juliana Olszewskiego, przemysłowca, i Marii z Wilczków, żoną – Janusza Popławskiego. Ukończyła szkołę średnią w Warszawie i przez trzy lata kształciła głos u W. Brzezińskiego. Debiutowała 22 III 1925 w warsz. T. Wielkim w partii Siebla (Faust), została zaangażowana do zespołu od sez. 1925/26 i występowała w tym teatrze do wybuchu II wojny światowej. Początkowo śpiewała najczę­ściej niewielkie partie, a z większych: Myrtis (Filenis), Hannę (Straszny dwór), Ksenię (Borys Godunow), Doloridę (Beatrix Cenci), Pannę Ewę (Hra­bina), Birutę (Syrena). Doceniali ją recenzenci od­notowując, iż „wysunęła się na czoło wykonawców” i „zaznaczyła się dobrze”. Wielką popularność zy­skała jednak dopiero w repertuarze operetkowym, w którym łączyła kunszt śpiewaczy i bogate mo­żliwości pięknego sopranu z wdziękiem, urodą i zalotnością. Sukces przyniosła jej rola Eurydyki (Orfeusz w piekle, 1930), nast. Teresiny (Napoleon i Teresina, 1932). W reżyserowanej przez A. Zelwerowicza Zemście nietoperza (T. Polski, 1932) stworzyła jedną ze swych najlepszych ról – Rozalindę. Na scenie T. Wielkiego grała jeszcze inne role operetkowe: tyt. w Giuditcie (1935), Anninę (Noc w Wenecji, 1936), Księżnę Marię (Ptasznik z Tyrolu, 1937), Baronową Rizę (Manewry jesienne, 1938). W 1935 występowała w operetce Kawiarenka na scenie T. Wielka Rewia. Jednocześnie poszerzyła swój repertuar operowy, sięgał czterdziestu partii, m.in. takich, jak Frasquita i Micaela (Carmen), Zu­zanna (Wesele Figara), Mimi i Musetta (Cyganeria), tyt. w Manon, Nedda (Pajace), Gilda (Rigoletto), Rozyna (Cyrulik sewilski), Liu (Turandot). Wyko­nywała nawet niektóre partie w operach R. Wag­nera. Często brała udział w radiowych prezentacjach operetek (np. Bal w operze, Agri, 1930) i oper (np. Lakme, 1931), a także w koncertach filharmonicznych. Występowała gościnnie w innych miastach kraju (np. Poznań 1932, Wilno 1933, Lwów 1937, 1938, 1939) i za granicą (Ryga, 1931). W sez. 1934/35 wzięła udział w imprezie A. Didura , który zawiózł do Ameryki Halkę w wykonaniu pol. śpie­waków (występy: Nowy Jork, Filadelfia, Detroit, Boston, Chicago i Milwaukee); partia jej była trans­mitowana przez Radio Columbia. W 1938 brała udział w strajku okupacyjnym w T. Wielkim i należała do komitetu strajkowego. W lutym i marcu, a nast. w maju i czerwcu 1939, występowała go­ścinnie w T. Wielkim we Lwowie. Podczas okupacji niem. w jawnym T. Miasta Warszawy brała udział w przedstawieniach operetek: Zemsta nietoperza (1941), Ptasznik z Tyrolu (1942), Błękitna maska i Kraina uśmiechu (1943). Za te występy została po wojnie ukarana trzymiesięcznym zawieszeniem w pracy, ale już 9 XI 1945 została zweryfikowana przez ZASP i zaangażowana do zespołu Sceny Muzyczno-Operowej Miejskich T. Dramatycznych w Warszawie, a 23 I 1946 śpiewała Rozynę (Cyrulik sewilski). W sez. 1946/47 odbyła wraz z J. Popławskim serię koncertów estradowych w wielu miej­scowościach. W 1948 występowała w Nitouche w warsz. Ludowym T. Muzycznym na plenerowej sce­nie przy ul. Polnej; w 1949 śpiewała w Rose Marie w Krak. T. Muzycznym Tow. Przyjaciół Żołnierza. W 1949-51 należała do zespołu T. Dramatycznych w Szczecinie i grała m.in. Podstolinę (Zemsta). W 1951-53 była solistką w zespole ARTOS-u. Od 1 X 1954 została zaangażowana do warsz. T. Nowego (od 1955 pn. Operetka w Warszawie); jako aktorka, śpiewaczka i opiekun wokalny solistów pracowała tu do 1966, tj. do przejścia na emeryturę. Grała już wtedy niewielkie role, takie jak: Senatorowa Agricoli (Noc w Wenecji, 1955), Jadwiga (Fajer­werk, 1958), Hrabina Nowalska (Student i żebrak, 1962), jednak zawsze dając w nich „wielką lekcję, jak należy w operetce mówić, ruszać się, grać i śpiewać” (J. Waldorff). Spóźniony jubileusz trzy­dziestolecia pracy artyst. obchodziła 22 IV 1958 grając Księżnę Anhildę (Księżniczka czardasza). Od l. pięćdziesiątych dawała lekcje śpiewu i impostacji głosu wokalistom i aktorom. Latem 1967 wyjechała do USA; zmarła na lotnisku w Chicago w drodze powrotnej do kraju.

Miała naturalną łatwość śpiewania i głos o ładnym, pełnym brzmieniu. Cechowała ją duża muzykal­ność, dzięki czemu jej partie operetkowe nosiły nieczęsto spotykane znamiona znakomitego wy­konawstwa wokalnego. W operetce odnosiła wię­ksze sukcesy niż w operze. Role wzbogacała uro­kiem kobiecości, uwodzicielskim uśmiechem, dys­kretnym żartem i elegancją w dobrym stylu. T. Sivert wspominał, że tę „ulubienicę widowni Teatru Wielkiego”, charakteryzował „pełen barwy i so­czystości liryczny sopran o rozległej skali, lekkość i swoboda w operowaniu głosem” oraz „inteligen­tna, zawsze gruntownie przemyślana interpretacja aktorska”.

 

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

śpiewaczka, aktorka;

Właściwie Maria Józefa Ol­szewska, zamężna Popławska. Była córką Juliana Olszewskiego, przemysłowca, i Marii z Wilczków, żoną – Janusza Popławskiego. Ukończyła szkołę średnią w Warszawie i przez trzy lata kształciła głos u W. Brzezińskiego. Debiutowała 22 III 1925 w warsz. T. Wielkim w partii Siebla (Faust), została zaangażowana do zespołu od sez. 1925/26 i występowała w tym teatrze do wybuchu II wojny światowej. Początkowo śpiewała najczę­ściej niewielkie partie, a z większych: Myrtis (Filenis), Hannę (Straszny dwór), Ksenię (Borys Godunow), Doloridę (Beatrix Cenci), Pannę Ewę (Hra­bina), Birutę (Syrena). Doceniali ją recenzenci od­notowując, iż „wysunęła się na czoło wykonawców” i „zaznaczyła się dobrze”. Wielką popularność zy­skała jednak dopiero w repertuarze operetkowym, w którym łączyła kunszt śpiewaczy i bogate mo­żliwości pięknego sopranu z wdziękiem, urodą i zalotnością. Sukces przyniosła jej rola Eurydyki (Orfeusz w piekle, 1930), nast. Teresiny (Napoleon i Teresina, 1932). W reżyserowanej przez A. Zelwerowicza Zemście nietoperza (T. Polski, 1932) stworzyła jedną ze swych najlepszych ról – Rozalindę. Na scenie T. Wielkiego grała jeszcze inne role operetkowe: tyt. w Giuditcie (1935), Anninę (Noc w Wenecji, 1936), Księżnę Marię (Ptasznik z Tyrolu, 1937), Baronową Rizę (Manewry jesienne, 1938). W 1935 występowała w operetce Kawiarenka na scenie T. Wielka Rewia. Jednocześnie poszerzyła swój repertuar operowy, sięgał czterdziestu partii, m.in. takich, jak Frasquita i Micaela (Carmen), Zu­zanna (Wesele Figara), Mimi i Musetta (Cyganeria), tyt. w Manon, Nedda (Pajace), Gilda (Rigoletto), Rozyna (Cyrulik sewilski), Liu (Turandot). Wyko­nywała nawet niektóre partie w operach R. Wag­nera. Często brała udział w radiowych prezentacjach operetek (np. Bal w operze, Agri, 1930) i oper (np. Lakme, 1931), a także w koncertach filharmonicznych. Występowała gościnnie w innych miastach kraju (np. Poznań 1932, Wilno 1933, Lwów 1937, 1938, 1939) i za granicą (Ryga, 1931). W sez. 1934/35 wzięła udział w imprezie A. Didura , który zawiózł do Ameryki Halkę w wykonaniu pol. śpie­waków (występy: Nowy Jork, Filadelfia, Detroit, Boston, Chicago i Milwaukee); partia jej była trans­mitowana przez Radio Columbia. W 1938 brała udział w strajku okupacyjnym w T. Wielkim i należała do komitetu strajkowego. W lutym i marcu, a nast. w maju i czerwcu 1939, występowała go­ścinnie w T. Wielkim we Lwowie. Podczas okupacji niem. w jawnym T. Miasta Warszawy brała udział w przedstawieniach operetek: Zemsta nietoperza (1941), Ptasznik z Tyrolu (1942), Błękitna maska i Kraina uśmiechu (1943). Za te występy została po wojnie ukarana trzymiesięcznym zawieszeniem w pracy, ale już 9 XI 1945 została zweryfikowana przez ZASP i zaangażowana do zespołu Sceny Muzyczno-Operowej Miejskich T. Dramatycznych w Warszawie, a 23 I 1946 śpiewała Rozynę (Cyrulik sewilski). W sez. 1946/47 odbyła wraz z J. Popławskim serię koncertów estradowych w wielu miej­scowościach. W 1948 występowała w Nitouche w warsz. Ludowym T. Muzycznym na plenerowej sce­nie przy ul. Polnej; w 1949 śpiewała w Rose Marie w Krak. T. Muzycznym Tow. Przyjaciół Żołnierza. W 1949-51 należała do zespołu T. Dramatycznych w Szczecinie i grała m.in. Podstolinę (Zemsta). W 1951-53 była solistką w zespole ARTOS-u. Od 1 X 1954 została zaangażowana do warsz. T. Nowego (od 1955 pn. Operetka w Warszawie); jako aktorka, śpiewaczka i opiekun wokalny solistów pracowała tu do 1966, tj. do przejścia na emeryturę. Grała już wtedy niewielkie role, takie jak: Senatorowa Agricoli (Noc w Wenecji, 1955), Jadwiga (Fajer­werk, 1958), Hrabina Nowalska (Student i żebrak, 1962), jednak zawsze dając w nich „wielką lekcję, jak należy w operetce mówić, ruszać się, grać i śpiewać” (J. Waldorff). Spóźniony jubileusz trzy­dziestolecia pracy artyst. obchodziła 22 IV 1958 grając Księżnę Anhildę (Księżniczka czardasza). Od l. pięćdziesiątych dawała lekcje śpiewu i impostacji głosu wokalistom i aktorom. Latem 1967 wyjechała do USA; zmarła na lotnisku w Chicago w drodze powrotnej do kraju.

Miała naturalną łatwość śpiewania i głos o ładnym, pełnym brzmieniu. Cechowała ją duża muzykal­ność, dzięki czemu jej partie operetkowe nosiły nieczęsto spotykane znamiona znakomitego wy­konawstwa wokalnego. W operetce odnosiła wię­ksze sukcesy niż w operze. Role wzbogacała uro­kiem kobiecości, uwodzicielskim uśmiechem, dys­kretnym żartem i elegancją w dobrym stylu. T. Sivert wspominał, że tę „ulubienicę widowni Teatru Wielkiego”, charakteryzował „pełen barwy i so­czystości liryczny sopran o rozległej skali, lekkość i swoboda w operowaniu głosem” oraz „inteligen­tna, zawsze gruntownie przemyślana interpretacja aktorska”.

 

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *