Ładosiówna Irena

Ładosiówna Irena
Data urodzenia:
1905-08-24 Lublin
Data śmierci:
1976-05-07 Warszawa

aktorka, reżyser, kierownik artystyczny;

Właściwie Irena Ładoś , zamężna Klejer. Była córką aktora i reżysera Czesława Wiśniewskiego właśc. Ładosia , i  aktorki Jadwigi Marii Wiśniewskiej, żoną Józefa Klejera (ślub 13 IX 1939 w Lublinie). Od najmłod­szych lat statystowała w rolach dzieci na scenie t. lwow., uczyła się w szkole baletowej i występowała jako tancerka. Po ukończeniu w 1919 kursów scen. H. Cepnika we Lwowie, zadebiutowała w T. Miejskim, życzliwie przyjęta w roli Klary w Ślubach panieńskich (8 V 1920). W lwow. T. Miejskich grała do 1930; brała udział w gościnnych występach w innych miastach, np. w Przemyślu i Stanisławowie (1927). Recenzenci pisali o jej szczerości, wdzięku, harmonijnej grze. Równocześnie konty­nuowała naukę w Seminarium Nauczycielskim, w którym jako eksternistka zdała maturę w 1926. Roz­poczęła również pracę lit. i dziennikarską, publiku­jąc w prasie felietony i nowele. Była też autorką powieści teatr.-film. Otylia Sewera (Złoczów 1930). W sez. 1930/31 grała w kierowanym przez W.Siemaszkową T. Popularnym im. Bogusławskiego w Poznaniu; tu zaczęła reżyserować. W maju 1931 była w zespole Tow. Dramatycznego pod kier. K. Wojciechowskiego w Płocku, w 1931-33 wy­stępowała w T. Miejskich w Wilnie, gdzie zajmowała się także reżyserią. W 1933-37 była aktorką, reżyserem i kier. artyst. objazdowego T. Pokucko-Podolskiego z siedzibą w Stanisławowie, w którym wystawiała własne sztuki, np. Królową śniegu wg Andersena, Królewnę z Lisieux. W 1937-39 była aktorką i reżyserem T. Ziemi Pomorskiej w Toruniu, brała udział w występach gościnnych tego t. w Gdańsku. Na pocz. sez. 1939/40 grała w T. Miejskim w Lublinie; tu spędziła lata wojny. Podczas okupacji niem. pracowała jako kelnerka w kawiarni „U Aktorów”, prowadziła tajne kursy teatr.; wraz z mężem przygotowała konspiracyjne przedstawie­nie Moralności pani Dulskiej (grała Dulską), wy­konane także publicznie 12 VIII 1944. Od 26 VII do 28 X 1944 była kier. artyst. T. Zespołu Aktor­skiego w Lublinie, którego dyr. był J.Klejer. Po wcieleniu zespołu do T. Wojska Pol. występowała z tym teatrem w Krakowie, nast. od 15 II 1945 do 1947 była aktorką i reżyserem w T. Miejskim w Lublinie, współzałożycielką i wykładowcą studia dram. przy tym teatrze, w 1946/47 jego dyr.; rów­nocześnie prowadziła kursy dykcji na Katolickim Uniw. Lubelskim. W 1946 wyreżyserowała w Lub­linie m.in. własną sztukę Weryfikacja, która wywo­łała wiele dyskusji. Po przeniesieniu się do War­szawy należała do zespołów: Miejskich T. Drama­tycznych (1947-49), T. Narodowego (1949-51), Ateneum (1951-57). W sez. 1957/58 nie miała stałego etatu, a od sez. 1958/59 do 1 VIII 1971, kiedy przeszła na emeryturę, była aktorką T. Komedia. Po wojnie grywała niewiele, dużo reżyserowała w teatrach całej Polski. Współpracowała z T. Pow­szechnym w Warszawie (1950), teatrami: w Jeleniej Górze (1949-51 i 1961), Bielsku-Białej (1953), Zie­lonej Górze (1954, 1956), Bydgoszczy (1954, 1960, 1961), Białymstoku (1956, 1958, sez. 1967/68), T. Powszechnym w Łodzi (1957-59), T. Ziemi Ma­zowieckiej (1960, 1963), teatrami: w Olsztynie (1961), Częstochowie (1962), Szczecinie (1963), Rze­szowie (1965).
Miała w swoim repertuarze ok. trzystu ról zagranych w większości przed wybuchem wojny. Grała Melę, Hankę i Dulską (Moralność pani Dulskiej), kilka­krotnie powtarzała Rachelę (Wesele), w przedsta­wieniu T. Wojska Pol. zagrała w tej sztuce Radczynię. Inne role: Helena (Grube ryby). Panna pi­sząca na maszynie (To, co najważniejsze), Maria (Myśl), Pasierbica (Sześć postaci scenicznych w po­szukiwaniu autora), Irena (Ponad śnieg bielszym się stanę), Maria Stuart w dramacie J. Słowackiego, Eliza (Pigmalion), Maria (Nowa Dalila), Dziadówka (Miłosierdzie); po wojnie: Fiokła (Ożenek), Żelazna (Panna Maliczewska), Dolores (Yerma), Orgonowa (Damy i huzary), i ostatnia rola – Matka Staszka (Boso, ale w ostrogach”, styczeń 1971). Była typem reżysera-pedagoga. Reżyserowała ok. dwustu przedstawień, m.in. Pannę Maliczewską (kilkakrotnie), Moralność pani Dulskiej, Ich czworo, Majątek albo imię, Śluby panieńskie, Fircyka w zalotach, Czaru­jącą szewcową, Sobótki, Lato T. Rittnera, Fedrę, Marię Stuart J. Słowackiego. Wiele pracowała spo­łecznie; była przewodniczącą Komisji Likwidacyjnej ZASP-u w 1950, opiekunką schroniska w Skolimo­wie, członkiem Komisji Kwalifikacyjnej i Głównego Sądu Koleżeńskiego SPATiF-u. Dawała bezpłatne koncerty recytatorskie. Spisywała anegdoty teatr., część z nich wykorzystał A. Grzymała-Siedlecki w „Świecie aktorskim moich czasów”.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktorka, reżyser, kierownik artystyczny;

Właściwie Irena Ładoś , zamężna Klejer. Była córką aktora i reżysera Czesława Wiśniewskiego właśc. Ładosia , i  aktorki Jadwigi Marii Wiśniewskiej, żoną Józefa Klejera (ślub 13 IX 1939 w Lublinie). Od najmłod­szych lat statystowała w rolach dzieci na scenie t. lwow., uczyła się w szkole baletowej i występowała jako tancerka. Po ukończeniu w 1919 kursów scen. H. Cepnika we Lwowie, zadebiutowała w T. Miejskim, życzliwie przyjęta w roli Klary w Ślubach panieńskich (8 V 1920). W lwow. T. Miejskich grała do 1930; brała udział w gościnnych występach w innych miastach, np. w Przemyślu i Stanisławowie (1927). Recenzenci pisali o jej szczerości, wdzięku, harmonijnej grze. Równocześnie konty­nuowała naukę w Seminarium Nauczycielskim, w którym jako eksternistka zdała maturę w 1926. Roz­poczęła również pracę lit. i dziennikarską, publiku­jąc w prasie felietony i nowele. Była też autorką powieści teatr.-film. Otylia Sewera (Złoczów 1930). W sez. 1930/31 grała w kierowanym przez W.Siemaszkową T. Popularnym im. Bogusławskiego w Poznaniu; tu zaczęła reżyserować. W maju 1931 była w zespole Tow. Dramatycznego pod kier. K. Wojciechowskiego w Płocku, w 1931-33 wy­stępowała w T. Miejskich w Wilnie, gdzie zajmowała się także reżyserią. W 1933-37 była aktorką, reżyserem i kier. artyst. objazdowego T. Pokucko-Podolskiego z siedzibą w Stanisławowie, w którym wystawiała własne sztuki, np. Królową śniegu wg Andersena, Królewnę z Lisieux. W 1937-39 była aktorką i reżyserem T. Ziemi Pomorskiej w Toruniu, brała udział w występach gościnnych tego t. w Gdańsku. Na pocz. sez. 1939/40 grała w T. Miejskim w Lublinie; tu spędziła lata wojny. Podczas okupacji niem. pracowała jako kelnerka w kawiarni „U Aktorów”, prowadziła tajne kursy teatr.; wraz z mężem przygotowała konspiracyjne przedstawie­nie Moralności pani Dulskiej (grała Dulską), wy­konane także publicznie 12 VIII 1944. Od 26 VII do 28 X 1944 była kier. artyst. T. Zespołu Aktor­skiego w Lublinie, którego dyr. był J.Klejer. Po wcieleniu zespołu do T. Wojska Pol. występowała z tym teatrem w Krakowie, nast. od 15 II 1945 do 1947 była aktorką i reżyserem w T. Miejskim w Lublinie, współzałożycielką i wykładowcą studia dram. przy tym teatrze, w 1946/47 jego dyr.; rów­nocześnie prowadziła kursy dykcji na Katolickim Uniw. Lubelskim. W 1946 wyreżyserowała w Lub­linie m.in. własną sztukę Weryfikacja, która wywo­łała wiele dyskusji. Po przeniesieniu się do War­szawy należała do zespołów: Miejskich T. Drama­tycznych (1947-49), T. Narodowego (1949-51), Ateneum (1951-57). W sez. 1957/58 nie miała stałego etatu, a od sez. 1958/59 do 1 VIII 1971, kiedy przeszła na emeryturę, była aktorką T. Komedia. Po wojnie grywała niewiele, dużo reżyserowała w teatrach całej Polski. Współpracowała z T. Pow­szechnym w Warszawie (1950), teatrami: w Jeleniej Górze (1949-51 i 1961), Bielsku-Białej (1953), Zie­lonej Górze (1954, 1956), Bydgoszczy (1954, 1960, 1961), Białymstoku (1956, 1958, sez. 1967/68), T. Powszechnym w Łodzi (1957-59), T. Ziemi Ma­zowieckiej (1960, 1963), teatrami: w Olsztynie (1961), Częstochowie (1962), Szczecinie (1963), Rze­szowie (1965).
Miała w swoim repertuarze ok. trzystu ról zagranych w większości przed wybuchem wojny. Grała Melę, Hankę i Dulską (Moralność pani Dulskiej), kilka­krotnie powtarzała Rachelę (Wesele), w przedsta­wieniu T. Wojska Pol. zagrała w tej sztuce Radczynię. Inne role: Helena (Grube ryby). Panna pi­sząca na maszynie (To, co najważniejsze), Maria (Myśl), Pasierbica (Sześć postaci scenicznych w po­szukiwaniu autora), Irena (Ponad śnieg bielszym się stanę), Maria Stuart w dramacie J. Słowackiego, Eliza (Pigmalion), Maria (Nowa Dalila), Dziadówka (Miłosierdzie); po wojnie: Fiokła (Ożenek), Żelazna (Panna Maliczewska), Dolores (Yerma), Orgonowa (Damy i huzary), i ostatnia rola – Matka Staszka (Boso, ale w ostrogach”, styczeń 1971). Była typem reżysera-pedagoga. Reżyserowała ok. dwustu przedstawień, m.in. Pannę Maliczewską (kilkakrotnie), Moralność pani Dulskiej, Ich czworo, Majątek albo imię, Śluby panieńskie, Fircyka w zalotach, Czaru­jącą szewcową, Sobótki, Lato T. Rittnera, Fedrę, Marię Stuart J. Słowackiego. Wiele pracowała spo­łecznie; była przewodniczącą Komisji Likwidacyjnej ZASP-u w 1950, opiekunką schroniska w Skolimo­wie, członkiem Komisji Kwalifikacyjnej i Głównego Sądu Koleżeńskiego SPATiF-u. Dawała bezpłatne koncerty recytatorskie. Spisywała anegdoty teatr., część z nich wykorzystał A. Grzymała-Siedlecki w „Świecie aktorskim moich czasów”.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *