Fabisiak Kazimierz

Kazimierz Fabisiak (Polski teatr współczesny, próba syntezy, M. Orlicz) www.polona2.pl
Fabisiak Kazimierz
Data urodzenia:
1903-02-11 Warszawa
Data śmierci:
1971-04-28 Kraków

aktor, reżyser, dyrektor teatru;

Pseudonim Kazimierz Wiśnicz. Był synem Aleksandra F. i Józefy z Borutów, mężem najpierw Stefanii Jaworówny, sekretarki rozgłośni PR w Krakowie, po­tem Eleonory z domu Andretzky, ojcem aktora Ale­ksandra Fabisiaka. Uczył się w Warszawie w gimn. im. Władysława IV. W 1919-20 służył jako ochot­nik w Wojsku Polskim. W 1923-24 studiował w Oddziale Dram. przy Państw. Konserwatorium Muz. w Warszawie i w 1924 uzyskał dyplom aktora. Pracę scen. rozpoczął w T. Miejskim w Łodzi w sez. 1924/25; debiutował 15 IX 1924 jako Piotr Hoering (Kłopoty geniusza) i grał w tym sez. m.in.: Siekierkę juniora (Spadkobierca), Jaśka (Zaczaro­wane koło), rolę tyt. w Szoferze Archibaldzie. W Łodzi pozostał do końca sez. 1928/29; poza stałą pracą w T. Miejskim (w sez. letnich także na scenie T. Letniego w Parku Staszica), organizował również przedstawienia amat. i występował na Scenie Ro­botniczej. W sez. 1929/30-1931/32 występował w Krakowie w T. im. Słowackiego, nast. w Warsza­wie: w sez. 1932/33 i 1933/34 w T. Polskim i Małym, 1934/35 na scenach TKKT, prócz T. Pol­skiego, w Narodowym, Nowym i Letnim, 1935/36-1938/39 znowu w T. im. Słowackiego w Krakowie (był tu także reżyserem). We wrześniu 1939 zmo­bilizowany do wojska, trafił niebawem do niewoli; po półtoramiesięcznym pobycie w obozie kieleckim powrócił do Krakowa, gdzie podjął pracę w wydz. finansowym Magistratu. W 1941-44 był reżyserem i aktorem jawnych przedstawień wystawianych w Starym T.; w 1944-45 kier., reżyserem i aktorem Krak. T. Powszechnego, otwartego pod protektora­tem władz okupacyjnych 15 III 1944 w Starym T. (działał do poł. stycznia 1945). Za działalność tę został po wojnie ukarany przez ZASP. W 1945 był krótko aktorem Śląskiego T. Wojskowego pod kier. porucznika Szymyślika, nast. przez dwa lata praco­wał jako inspektor kontroli społecznej Woj. Rady Nar. w Katowicach, potem jako kierownik oddziału PCK tamże. W 1951 powrócił na scenę; w końcu marca t.r. zaangażował się jako aktor i reżyser w T. Polskim w Bielsku-Białej i pracował tu w sez. 1951/52 i 1952/53 najpierw pod pseud. Wiśnicz, potem jako Fabisiak-Wiśnicz i pod własnym na­zwiskiem. Od 1 VII 1953 do 30 IX 1956 był aktorem i reżyserem T. Dramatycznych w Poznaniu. Od 1956 do śmierci związany był z t. krak.: w sez. 1956/57 i 1957/58 z T. im. Słowackiego, a od sez. 1958/59 ze Starym Teatrem. Zmarł na scenie, w czasie próby generalnej Biesów wg F. Dostojewskiego (w roli Tichona).

Wybitny przedstawiciel swego pokolenia aktorskie­go w rolach charakterystycznych, uformowany już w okresie międzywojennym, łączący doskonałe opa­nowanie warsztatu aktorskiego z tzw. prawdą prze­życia, a więc pełnym inwencji pogłębieniem psy­chologicznym postaci i znakomitym wygrywaniem podtekstów. (B. Danowicz pisał o jego „głębokim, wielopiętrowym wnętrzu aktorskim”). Miał w swym dorobku ponad trzysta ról, w tym ok. stu trzydziestu głównych, b. różnorodnych, od typowo komedio­wych, nawet farsowych, do przejmujących postaci w dramatach psychologicznych; chętnie jednak grał też role epizodyczne, tworząc niekiedy małe arcy­dzieła sztuki aktorskiej. Do najlepszych jego ról przed 1939 należały w warsz. T. Polskim: Machlojkios (Ptaki, 1933), Major (Damy i huzary, 1934), Reżyser (Wyzwolenie, 1935), oraz w Krakowie: Morderski (Wychowanka, 1935), Miechodmuch (Krako­wiacy i Górale, 1936), Ojciec Prowincjał (Złota Czaszka, 1936), Strasz (Rozbitki, 1937), Sir George Crofts (Profesja pani Warren, 1937). Po wojnie do dużych osiągnięć artyst. F. należała przede wszy­stkim rola Kuzowkina (Łaskawy chleb), zagrana najpierw w Bielsku (1951), a nast. w Poznaniu (1953); ponadto na tych scenach: Radost (Śluby panieńskie, 1951), Orgon (Balik gospodarski, 1952, 1953), Minister (Rozbójnik salonowy, 1955). Najpełniejszy rozkwit sztuki aktorskiej F. przypadł na okres jego pracy w Krakowie, zwłaszcza w zespole Starego Teatru. Nadal grał przeważnie role charakterystyczne i komiczne, lecz często nasycał je odcieniem tragicznym. Autentycznie zabawny w żywej mimice twarzy, sposobie poruszania się po scenie, urozmaiconej, lecz jakby zwolnionej gesty­kulacji, potrafił wzbudzać u widza uczucie sympatii dla swych postaci. Wśród pamiętnych z tego okresu znalazły się takie role, jak: Voigt (Kapitan z Koepenick), Biedermann (Biedermann i podpalacze) – 1959, Willy Loman (Śmierć komiwojażera), Łuka (Na dnie) – 1960, Gubernator (Śmierć gubernatora, 1961), Generał (Fanfaron, czyli Zakochany konser­watysta, 1962), Falstaff (Król Henryk IV), Arden (Żałosna i prawdziwa tragedia pana Ardena z Feversham), a także Stomil (Tango) – 1965, Bojarski (Zmierzch, 1966), Kapitan (Taniec śmierci, 1967). Jako reżyser najwięcej wystawiał w Bielsku (1951-Moralność pani Dulskiej, Śluby panieńskie, 1952 Balik gospodarski, Ich czworo) oraz w Poznaniu (m.in.: 1953 – Balik gospodarski, 1954 – Eugenia Grandet). W 1953 gościnnie reżyserował Zabobonnika w teatrze w Gnieźnie. W Krakowie reżyserował już rzadko: w T. im. Słowackiego – Dowód oso­bisty (1957), Popas Króla Jegomości (1958), w Starym T. – Ryk byłego lwa (1961). Ponadto w krak. Operetce wystawił w 1958 Domek trzech dziewcząt i Wiktorię i jej huzara. Występował i reżyserował w t. radiowym i telewizyjnym. Był znanym i cenionym aktorem film.; w 1956-71 wystąpił w ponad trzydziestu filmach pol. oraz w filmie franc. Obietnica poranka (1970).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktor, reżyser, dyrektor teatru;

Pseudonim Kazimierz Wiśnicz. Był synem Aleksandra F. i Józefy z Borutów, mężem najpierw Stefanii Jaworówny, sekretarki rozgłośni PR w Krakowie, po­tem Eleonory z domu Andretzky, ojcem aktora Ale­ksandra Fabisiaka. Uczył się w Warszawie w gimn. im. Władysława IV. W 1919-20 służył jako ochot­nik w Wojsku Polskim. W 1923-24 studiował w Oddziale Dram. przy Państw. Konserwatorium Muz. w Warszawie i w 1924 uzyskał dyplom aktora. Pracę scen. rozpoczął w T. Miejskim w Łodzi w sez. 1924/25; debiutował 15 IX 1924 jako Piotr Hoering (Kłopoty geniusza) i grał w tym sez. m.in.: Siekierkę juniora (Spadkobierca), Jaśka (Zaczaro­wane koło), rolę tyt. w Szoferze Archibaldzie. W Łodzi pozostał do końca sez. 1928/29; poza stałą pracą w T. Miejskim (w sez. letnich także na scenie T. Letniego w Parku Staszica), organizował również przedstawienia amat. i występował na Scenie Ro­botniczej. W sez. 1929/30-1931/32 występował w Krakowie w T. im. Słowackiego, nast. w Warsza­wie: w sez. 1932/33 i 1933/34 w T. Polskim i Małym, 1934/35 na scenach TKKT, prócz T. Pol­skiego, w Narodowym, Nowym i Letnim, 1935/36-1938/39 znowu w T. im. Słowackiego w Krakowie (był tu także reżyserem). We wrześniu 1939 zmo­bilizowany do wojska, trafił niebawem do niewoli; po półtoramiesięcznym pobycie w obozie kieleckim powrócił do Krakowa, gdzie podjął pracę w wydz. finansowym Magistratu. W 1941-44 był reżyserem i aktorem jawnych przedstawień wystawianych w Starym T.; w 1944-45 kier., reżyserem i aktorem Krak. T. Powszechnego, otwartego pod protektora­tem władz okupacyjnych 15 III 1944 w Starym T. (działał do poł. stycznia 1945). Za działalność tę został po wojnie ukarany przez ZASP. W 1945 był krótko aktorem Śląskiego T. Wojskowego pod kier. porucznika Szymyślika, nast. przez dwa lata praco­wał jako inspektor kontroli społecznej Woj. Rady Nar. w Katowicach, potem jako kierownik oddziału PCK tamże. W 1951 powrócił na scenę; w końcu marca t.r. zaangażował się jako aktor i reżyser w T. Polskim w Bielsku-Białej i pracował tu w sez. 1951/52 i 1952/53 najpierw pod pseud. Wiśnicz, potem jako Fabisiak-Wiśnicz i pod własnym na­zwiskiem. Od 1 VII 1953 do 30 IX 1956 był aktorem i reżyserem T. Dramatycznych w Poznaniu. Od 1956 do śmierci związany był z t. krak.: w sez. 1956/57 i 1957/58 z T. im. Słowackiego, a od sez. 1958/59 ze Starym Teatrem. Zmarł na scenie, w czasie próby generalnej Biesów wg F. Dostojewskiego (w roli Tichona).

Wybitny przedstawiciel swego pokolenia aktorskie­go w rolach charakterystycznych, uformowany już w okresie międzywojennym, łączący doskonałe opa­nowanie warsztatu aktorskiego z tzw. prawdą prze­życia, a więc pełnym inwencji pogłębieniem psy­chologicznym postaci i znakomitym wygrywaniem podtekstów. (B. Danowicz pisał o jego „głębokim, wielopiętrowym wnętrzu aktorskim”). Miał w swym dorobku ponad trzysta ról, w tym ok. stu trzydziestu głównych, b. różnorodnych, od typowo komedio­wych, nawet farsowych, do przejmujących postaci w dramatach psychologicznych; chętnie jednak grał też role epizodyczne, tworząc niekiedy małe arcy­dzieła sztuki aktorskiej. Do najlepszych jego ról przed 1939 należały w warsz. T. Polskim: Machlojkios (Ptaki, 1933), Major (Damy i huzary, 1934), Reżyser (Wyzwolenie, 1935), oraz w Krakowie: Morderski (Wychowanka, 1935), Miechodmuch (Krako­wiacy i Górale, 1936), Ojciec Prowincjał (Złota Czaszka, 1936), Strasz (Rozbitki, 1937), Sir George Crofts (Profesja pani Warren, 1937). Po wojnie do dużych osiągnięć artyst. F. należała przede wszy­stkim rola Kuzowkina (Łaskawy chleb), zagrana najpierw w Bielsku (1951), a nast. w Poznaniu (1953); ponadto na tych scenach: Radost (Śluby panieńskie, 1951), Orgon (Balik gospodarski, 1952, 1953), Minister (Rozbójnik salonowy, 1955). Najpełniejszy rozkwit sztuki aktorskiej F. przypadł na okres jego pracy w Krakowie, zwłaszcza w zespole Starego Teatru. Nadal grał przeważnie role charakterystyczne i komiczne, lecz często nasycał je odcieniem tragicznym. Autentycznie zabawny w żywej mimice twarzy, sposobie poruszania się po scenie, urozmaiconej, lecz jakby zwolnionej gesty­kulacji, potrafił wzbudzać u widza uczucie sympatii dla swych postaci. Wśród pamiętnych z tego okresu znalazły się takie role, jak: Voigt (Kapitan z Koepenick), Biedermann (Biedermann i podpalacze) – 1959, Willy Loman (Śmierć komiwojażera), Łuka (Na dnie) – 1960, Gubernator (Śmierć gubernatora, 1961), Generał (Fanfaron, czyli Zakochany konser­watysta, 1962), Falstaff (Król Henryk IV), Arden (Żałosna i prawdziwa tragedia pana Ardena z Feversham), a także Stomil (Tango) – 1965, Bojarski (Zmierzch, 1966), Kapitan (Taniec śmierci, 1967). Jako reżyser najwięcej wystawiał w Bielsku (1951-Moralność pani Dulskiej, Śluby panieńskie, 1952 Balik gospodarski, Ich czworo) oraz w Poznaniu (m.in.: 1953 – Balik gospodarski, 1954 – Eugenia Grandet). W 1953 gościnnie reżyserował Zabobonnika w teatrze w Gnieźnie. W Krakowie reżyserował już rzadko: w T. im. Słowackiego – Dowód oso­bisty (1957), Popas Króla Jegomości (1958), w Starym T. – Ryk byłego lwa (1961). Ponadto w krak. Operetce wystawił w 1958 Domek trzech dziewcząt i Wiktorię i jej huzara. Występował i reżyserował w t. radiowym i telewizyjnym. Był znanym i cenionym aktorem film.; w 1956-71 wystąpił w ponad trzydziestu filmach pol. oraz w filmie franc. Obietnica poranka (1970).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *