Leszczyńska Aleksandra

Leszczyńska Aleksandra
Data urodzenia:
1900-01-16 Warszawa
Data śmierci:
1986-05-24 Warszawa

aktorka;

Właściwie Zofia Aleksandra Jasińska, zamężna Beylin.

Była córką urzędnika pocztowego Jakuba Jasińskiego i tancerki Antoniny Leszczyńskiej, drugą żoną adwokata i dramatopisarza Gustawa Beylina (ślub w 1929). W 1917 ukończyła w Warszawie pensję S. Tołwińskiej, a w 1920 Warsz. Szkołę Dram. pod panieńskim nazwiskiem matki, który potem używała na scenie. Studiując, uczyła się równocześnie malarstwa w szkole  F. Słupskiego. Pierwszy raz wystąpiła jako uczennica w komedii ABC miłości (T.Mały, 11 IX 1918) i w jej grze A. Dobrowolski dostrzegł „instynkt dramatyczny, werwę i swobodę”. Potem zagrała rolę Koletty (Bęben) w letnim t. w ogrodzie Bagatela w Warszawie (sierpień 1920). Później nadal występowała na scenach stołecznych. W 1920-27 była zaangażowana w T.Polskim i Małym pod dyr. A.Szyfmana. Wg L.Schillera wyróżniła się tu w rolach: Hesi (Moralność pani Dulskiej), tyt. Kiki – 1920; Toli (Księga Hioba) i Anieli (Chory z urojenia)- 1921. W roli Rózi (Lampa Aladyna, 1923) zwróciła uwagę ,,niezwykłym poczuciem humoru, zmysłem groteski w najlepszym stylu najbardziej moderne kabaretu”, pisał J. Lechoń i dodawał, że jest ,,indywidualnością jako talent i jako sylwetka”. Grała też: Haneczkę (Wesele, 1922); Pasierbicę (Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora), Dorotę (Nigdy nie można przewidzieć)- 1923; Annę Reving (Okręt sprawiedliwych, 1925), Lulu (Mój ojciec miał słuszność) i Zabawnisię (Nowe Wyzwolenie) – 1926. W 1924 występowała także w T. Komedia, np. jako : Anna (Sąsiadka), Jadwiga (Maskota). W 1927-31 była aktorką T. Miejskich: Narodowego, Nowego i Letniego; zagrała m.in. : Dzidzię (Dziękuje za służbę), Cecylię (Brat marnotrawny) – 1928; Ellie (Dom serc złamanych) i Leontynę (Nowa umowa małżeńska)- 1930; Lidię (Raz, dwa, trzy, 1931). W 1931-32 występowała w T. na Chłodnej, np. ponownie w roli Hesi, w 1932-34 znów w T.Polskim i Małym, w rolach Ireny (Po prostu truteń, 1932), Flavii (Nad przepaścią), Ernestyny (Lato T. Rittnera)- 1933; Joanna (Milionowy interes, 1934). Od października 1933 do stycznia 1934 grała też w T.Rozmaitości na Kredytowej. Od sez. 1934/35 była aktorką scen TKKT, a po rozdzieleniu zespołów, występowała w T. Letnim (1936-39), np. w roli Lidii (Ormianin z Bejrutu, 1937).W 1938 zagrała w filmie Wrzos; brała też udział w słuchowiskach radiowych. Czołowi krytycy (Boy, Słonimski, Lorentowicz) podkreślali jej talent, inteligencję, urodę wdzięk oraz wszechstronność gry, zarówno w scenach charakterystycznych, jak i lirycznych. Najbardziej ceniona była w rolach komediowych, które grała ze swobodą, naturalnością i humorem. Sprawdzała się ,,jako inteligentna odtwórczyni Shawa i Pirandella”, trafnie też ( wg W. Zawistowskiego) oddawała styl Witkacego. Była popularną aktorką przedwojennej Warszawy, ale pojawiały się opinie, że jej możliwości aktorskie nie są w pełni wykorzystane i że jest stanowczo za mało pokazywana publiczności. Po wybuchu II wojny światowej wyjechała z mężem do Lwowa, ale wkrótce wróciła do Warszawy i w czasie okupacji niemieckiej pracowała jako kelnerka w kawiarni ,,U Aktorek”. Po wojnie , od 1 I 1946 do emerytury, należała do zespołu T. Polskiego, gdzie zagrała wiele ról drugoplanowych; do dobrych należały: Wydrzyźnialska (Szkoła obmowy, 1946), Pani Simpson (Wyspa pokoju, 1949), Rena (Trzeba było iskry, 1951), Panna Vialet (Sprawiedliwi ludzie, 1953), Arsena (Mizantrop, 1954), Róża Byleńska (Dom kobiet, 1955), Marta (Głupi Jakub, 1959), Amanda (Wielki kram), Pani Eynsford Hill (Pigmalion) – 1961; Pani Jowialska (Pan Jowialski, 1967), Millerowa (Intryga i miłość, 1969). Jej bohaterki, już dojrzałe, zachowały przedwojenny liryzm, ale miały też siłę dramatyczną, np. w roli Róży (grała ją na zmianę z Karoliną Lubieńską) ,,silniejszy akcent położyła na jej smutki i pod tym względem rolę tę pogłębiła” (A.Grodzicki); była ,,bardzo finezyjna i skomplikowana, fascynująca jakąś niedopowiedzianą <<resztą>> – konfliktów czy może namiętności” (L. Jabłonkówna). Jak przed laty, dobrze czuła się w komediach, nie szarżowała w nich, a swoje bohaterki obdarzała ciepłym, lirycznym humorem i wdziękiem, np. ,,uroczą, znakomicie utrzymaną w stylu” Panią Eynsford Hill. W Pani Jowialskiej urok połączyła z komizmem, tworząc ,,śliczny portret filigranowej kobietki w staroświeckim czepcu na głowie (K. Beylin); ,,szczebiotliwej, a wyrazistej” (Jaszcz). Czasem jej bohaterki były ,,rozbrajająco komiczne”, jak Pani Elvsted w Heddzie Gabler, wszystkie grała stylowo, z dużą kulturą, wewnętrznym ciepłem i w ,,rytmie konwencji”. W 1968 pełniła w t. funkcję konsultanta ds. artystycznych; we wrześniu t.r. przeszła na emeryturę, ale czasami jeszcze występowała, np. jako Iliczycha (Przy pełni księżyca, 1977). W 1969 w T. Autorów Pokolenie pod kier. M. Dmochowskiego zagrała Hrabinę-rezydentkę w inaug. spektaklu Dni przestępnych (Szachy i Dzień orderu).W 1960-83 wystąpiła w rolach drugoplanowych w ponad 20. filmach, m.in. Niekochanej, Nocach i dniach (grała matkę Bogumiła Niechcica; także w serialu telew.), a w 1963-73 w kilkunastu spektaklach Teatru TV, np. w roli Tyklaskiej (Pan Damazy).

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 A-Ł Warszawa 2017


Źródła:
1)

aktorka;

Właściwie Zofia Aleksandra Jasińska, zamężna Beylin.

Była córką urzędnika pocztowego Jakuba Jasińskiego i tancerki Antoniny Leszczyńskiej, drugą żoną adwokata i dramatopisarza Gustawa Beylina (ślub w 1929). W 1917 ukończyła w Warszawie pensję S. Tołwińskiej, a w 1920 Warsz. Szkołę Dram. pod panieńskim nazwiskiem matki, który potem używała na scenie. Studiując, uczyła się równocześnie malarstwa w szkole  F. Słupskiego. Pierwszy raz wystąpiła jako uczennica w komedii ABC miłości (T.Mały, 11 IX 1918) i w jej grze A. Dobrowolski dostrzegł „instynkt dramatyczny, werwę i swobodę”. Potem zagrała rolę Koletty (Bęben) w letnim t. w ogrodzie Bagatela w Warszawie (sierpień 1920). Później nadal występowała na scenach stołecznych. W 1920-27 była zaangażowana w T.Polskim i Małym pod dyr. A.Szyfmana. Wg L.Schillera wyróżniła się tu w rolach: Hesi (Moralność pani Dulskiej), tyt. Kiki – 1920; Toli (Księga Hioba) i Anieli (Chory z urojenia)- 1921. W roli Rózi (Lampa Aladyna, 1923) zwróciła uwagę ,,niezwykłym poczuciem humoru, zmysłem groteski w najlepszym stylu najbardziej moderne kabaretu”, pisał J. Lechoń i dodawał, że jest ,,indywidualnością jako talent i jako sylwetka”. Grała też: Haneczkę (Wesele, 1922); Pasierbicę (Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora), Dorotę (Nigdy nie można przewidzieć)- 1923; Annę Reving (Okręt sprawiedliwych, 1925), Lulu (Mój ojciec miał słuszność) i Zabawnisię (Nowe Wyzwolenie) – 1926. W 1924 występowała także w T. Komedia, np. jako : Anna (Sąsiadka), Jadwiga (Maskota). W 1927-31 była aktorką T. Miejskich: Narodowego, Nowego i Letniego; zagrała m.in. : Dzidzię (Dziękuje za służbę), Cecylię (Brat marnotrawny) – 1928; Ellie (Dom serc złamanych) i Leontynę (Nowa umowa małżeńska)- 1930; Lidię (Raz, dwa, trzy, 1931). W 1931-32 występowała w T. na Chłodnej, np. ponownie w roli Hesi, w 1932-34 znów w T.Polskim i Małym, w rolach Ireny (Po prostu truteń, 1932), Flavii (Nad przepaścią), Ernestyny (Lato T. Rittnera)- 1933; Joanna (Milionowy interes, 1934). Od października 1933 do stycznia 1934 grała też w T.Rozmaitości na Kredytowej. Od sez. 1934/35 była aktorką scen TKKT, a po rozdzieleniu zespołów, występowała w T. Letnim (1936-39), np. w roli Lidii (Ormianin z Bejrutu, 1937).W 1938 zagrała w filmie Wrzos; brała też udział w słuchowiskach radiowych. Czołowi krytycy (Boy, Słonimski, Lorentowicz) podkreślali jej talent, inteligencję, urodę wdzięk oraz wszechstronność gry, zarówno w scenach charakterystycznych, jak i lirycznych. Najbardziej ceniona była w rolach komediowych, które grała ze swobodą, naturalnością i humorem. Sprawdzała się ,,jako inteligentna odtwórczyni Shawa i Pirandella”, trafnie też ( wg W. Zawistowskiego) oddawała styl Witkacego. Była popularną aktorką przedwojennej Warszawy, ale pojawiały się opinie, że jej możliwości aktorskie nie są w pełni wykorzystane i że jest stanowczo za mało pokazywana publiczności. Po wybuchu II wojny światowej wyjechała z mężem do Lwowa, ale wkrótce wróciła do Warszawy i w czasie okupacji niemieckiej pracowała jako kelnerka w kawiarni ,,U Aktorek”. Po wojnie , od 1 I 1946 do emerytury, należała do zespołu T. Polskiego, gdzie zagrała wiele ról drugoplanowych; do dobrych należały: Wydrzyźnialska (Szkoła obmowy, 1946), Pani Simpson (Wyspa pokoju, 1949), Rena (Trzeba było iskry, 1951), Panna Vialet (Sprawiedliwi ludzie, 1953), Arsena (Mizantrop, 1954), Róża Byleńska (Dom kobiet, 1955), Marta (Głupi Jakub, 1959), Amanda (Wielki kram), Pani Eynsford Hill (Pigmalion) – 1961; Pani Jowialska (Pan Jowialski, 1967), Millerowa (Intryga i miłość, 1969). Jej bohaterki, już dojrzałe, zachowały przedwojenny liryzm, ale miały też siłę dramatyczną, np. w roli Róży (grała ją na zmianę z Karoliną Lubieńską) ,,silniejszy akcent położyła na jej smutki i pod tym względem rolę tę pogłębiła” (A.Grodzicki); była ,,bardzo finezyjna i skomplikowana, fascynująca jakąś niedopowiedzianą <<resztą>> – konfliktów czy może namiętności” (L. Jabłonkówna). Jak przed laty, dobrze czuła się w komediach, nie szarżowała w nich, a swoje bohaterki obdarzała ciepłym, lirycznym humorem i wdziękiem, np. ,,uroczą, znakomicie utrzymaną w stylu” Panią Eynsford Hill. W Pani Jowialskiej urok połączyła z komizmem, tworząc ,,śliczny portret filigranowej kobietki w staroświeckim czepcu na głowie (K. Beylin); ,,szczebiotliwej, a wyrazistej” (Jaszcz). Czasem jej bohaterki były ,,rozbrajająco komiczne”, jak Pani Elvsted w Heddzie Gabler, wszystkie grała stylowo, z dużą kulturą, wewnętrznym ciepłem i w ,,rytmie konwencji”. W 1968 pełniła w t. funkcję konsultanta ds. artystycznych; we wrześniu t.r. przeszła na emeryturę, ale czasami jeszcze występowała, np. jako Iliczycha (Przy pełni księżyca, 1977). W 1969 w T. Autorów Pokolenie pod kier. M. Dmochowskiego zagrała Hrabinę-rezydentkę w inaug. spektaklu Dni przestępnych (Szachy i Dzień orderu).W 1960-83 wystąpiła w rolach drugoplanowych w ponad 20. filmach, m.in. Niekochanej, Nocach i dniach (grała matkę Bogumiła Niechcica; także w serialu telew.), a w 1963-73 w kilkunastu spektaklach Teatru TV, np. w roli Tyklaskiej (Pan Damazy).

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 A-Ł Warszawa 2017

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *