Gella Maria

Gella Maria
Data urodzenia:
1890-02-02 Lwów
Data śmierci:
1970-07-25 Kraków

aktorka;

Właściwie Maria Józefa Gella, 1° v. Kwiatkowska, 2° v. Jabłońska  Była córką Kazimierza G., urzędnika, i Sabiny Stradiot , żoną najpierw Artura Kwiatkowskiego (ślub w Białej Podlaskiej 15 VI 1916), potem Jerzego Jabłońskiego (ślub w 1930). We wczesnym dzieciństwie straciła ojca. Ukończyła we Lwowie pensję św. Elżbiety i szkołę dram. przy T. Miejskim (1907); wtedy też, jak podawała, debiutowała we Lwowie (być może w T. Popularnym). Wiadomo, że na pocz. 1908 wy­stępowała wraz z matką w objazdowym zespole E. Kalinowskiego i nast. w T. Dziesięciu Miast z udziałem G. Fiszera jeździła po prowincji galicyj­skiej. W sez. 1908/09 występowała w zespole E. Majdrowicza w Sosnowcu, 1909/10 i 1910/11, lub dłużej, w T. Wielkim w Lublinie (jedynie tu w 1909 użyto w prasie imienia Józefa). W sez. 1914/15-1917/18 grała w Kijowie w T. Polskim (z tym teatrem występowała w 1915 w Moskwie i Piotrogrodzie), a od kwietnia 1918 należała do zespołu Nowego T. Polskiego pod kier. J. Osterwy. Po opuszczeniu Kijowa występowała w Warszawie: na jesieni 1918 w kabarecie Mozaika, od grudnia t.r. i w sez. 1919/20 w t. Czarny Kot, w sez. 1920/21-1922/23 w T. Polskim i Małym, 1923/24 i 1924/25 w Letnim, 1926/27 w T. Ćwiklińskiej i Fertnera (grała też w maju 1927 w T. Małym); w sez. 1927/28-1929/30 występowała znów w T. Letnim, a w 1930-34 w T. Narodowym, Nowym i Letnim (w lecie 1931 z aktorami T. Narodowego wystę­powała w Radomiu, Kielcach, Częstochowie, Łucku i Płocku). Od 1934 na scenach TKKT; w sez. 1934/35 i 1935/36 często w T. Polskim i Małym, a w 1936/37-1938/39 w T. Letnim; na sez. 1939/40 była zaangażowana do T. Narodowego i Nowego. Podczas II wojny świat. straciła drugiego męża; pracowała jako kelnerka w kawiarni „Pod Znacho­rem” w Warszawie. Po powstaniu warsz. znalazła się w Krakowie; należała do zespołu T. im. Sło­wackiego, od wznowienia jego powojennej działal­ności w marcu 1945 do końca sez. 1965/66, kiedy to przeszła na emeryturę. W sez. 1946/47 wystę­powała w T. Kameralnym TUR; w okresie połą­czenia zespołów t. krak., grała też do 1954 w T. Starym. Występowała w filmach. Dnia 8 XI 1959 obchodziła pięćdziesięciolecie pracy artyst., podczas zbiorowego jubileuszu w T. im. Słowackiego. Na­leżała do Kapituły Zasłużonych Członków SPATiF-u. Od początków swej kariery była aktorką cenioną i lubianą. Zwracała uwagę jej uroda, giętka, szczupła sylwetka, wdzięk i  przy wyrazistości środków wyrazu – smak i kultura, dla podkreślenia której w l. trzydziestych i powojennych używano słowa „dystynkcja”. Z uznaniem krytyków spotykały się jej role już w Lublinie, m.in.: Gabriela (Rozbitki), Goplana (Balladyna), Kordelia (Król Lear), Wanda Malska (Dwie blizny), w Kijowie grała m.in.: Danusię (Krzyżacy), Anielę (Śluby panieńskie), Dalilę (Samson i Dalila), Helenę (Lekkomyślna siostra), Józię (Tamten); była aktorką pobierającą w 1918 najwyższą gażę w zespole kobiecym. W Warszawie zagrała ponad siedemdziesiąt ról, najczęściej „salo­nowych” we współczesnych komediach i farsach, wśród nich: Renusię (Podatek majątkowy), Lili (Za­kład o miłość), Prudencję (Książę małżonek), Kici-kici (Maman do wzięcia), Gabrielę (Dzieje salonu), Panią (Krysia), Księżniczkę (Uciekła mi przepióre­czka), Rambertową (Powrót mamy), Bobine (Przy­jaciele A. Fredry), Gretę (Adam i Ewa). W l. po­wojennych należała do ulubionych w gronie doj­rzałych, zasłużonych aktorek krak.; bawiąc lub wzruszając, grywała obok dystyngowanych (czasem lekko skarykaturowanych) dam, podstarzałe ekscentryczki, zawsze z domieszką wdzięku i poezji. Nie­które role z tego okresu: Podstolina (Zemsta), Kon­stancja (Wariatka z Chaillot), Gornostajewa (Lubow Jarowaja), Pani Dove (Wielka polityka), Pani Gilbey (Pierwsza sztuka Fanny), Księżna (Leokadia), Pulcheria Aleksandrowna (Zbrodnia i kara), Księżna (Mądremu biada), Generałowa (Jego ekscelencja błazen, 1966 – ostatnia rola).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktorka;

Właściwie Maria Józefa Gella, 1° v. Kwiatkowska, 2° v. Jabłońska  Była córką Kazimierza G., urzędnika, i Sabiny Stradiot , żoną najpierw Artura Kwiatkowskiego (ślub w Białej Podlaskiej 15 VI 1916), potem Jerzego Jabłońskiego (ślub w 1930). We wczesnym dzieciństwie straciła ojca. Ukończyła we Lwowie pensję św. Elżbiety i szkołę dram. przy T. Miejskim (1907); wtedy też, jak podawała, debiutowała we Lwowie (być może w T. Popularnym). Wiadomo, że na pocz. 1908 wy­stępowała wraz z matką w objazdowym zespole E. Kalinowskiego i nast. w T. Dziesięciu Miast z udziałem G. Fiszera jeździła po prowincji galicyj­skiej. W sez. 1908/09 występowała w zespole E. Majdrowicza w Sosnowcu, 1909/10 i 1910/11, lub dłużej, w T. Wielkim w Lublinie (jedynie tu w 1909 użyto w prasie imienia Józefa). W sez. 1914/15-1917/18 grała w Kijowie w T. Polskim (z tym teatrem występowała w 1915 w Moskwie i Piotrogrodzie), a od kwietnia 1918 należała do zespołu Nowego T. Polskiego pod kier. J. Osterwy. Po opuszczeniu Kijowa występowała w Warszawie: na jesieni 1918 w kabarecie Mozaika, od grudnia t.r. i w sez. 1919/20 w t. Czarny Kot, w sez. 1920/21-1922/23 w T. Polskim i Małym, 1923/24 i 1924/25 w Letnim, 1926/27 w T. Ćwiklińskiej i Fertnera (grała też w maju 1927 w T. Małym); w sez. 1927/28-1929/30 występowała znów w T. Letnim, a w 1930-34 w T. Narodowym, Nowym i Letnim (w lecie 1931 z aktorami T. Narodowego wystę­powała w Radomiu, Kielcach, Częstochowie, Łucku i Płocku). Od 1934 na scenach TKKT; w sez. 1934/35 i 1935/36 często w T. Polskim i Małym, a w 1936/37-1938/39 w T. Letnim; na sez. 1939/40 była zaangażowana do T. Narodowego i Nowego. Podczas II wojny świat. straciła drugiego męża; pracowała jako kelnerka w kawiarni „Pod Znacho­rem” w Warszawie. Po powstaniu warsz. znalazła się w Krakowie; należała do zespołu T. im. Sło­wackiego, od wznowienia jego powojennej działal­ności w marcu 1945 do końca sez. 1965/66, kiedy to przeszła na emeryturę. W sez. 1946/47 wystę­powała w T. Kameralnym TUR; w okresie połą­czenia zespołów t. krak., grała też do 1954 w T. Starym. Występowała w filmach. Dnia 8 XI 1959 obchodziła pięćdziesięciolecie pracy artyst., podczas zbiorowego jubileuszu w T. im. Słowackiego. Na­leżała do Kapituły Zasłużonych Członków SPATiF-u. Od początków swej kariery była aktorką cenioną i lubianą. Zwracała uwagę jej uroda, giętka, szczupła sylwetka, wdzięk i  przy wyrazistości środków wyrazu – smak i kultura, dla podkreślenia której w l. trzydziestych i powojennych używano słowa „dystynkcja”. Z uznaniem krytyków spotykały się jej role już w Lublinie, m.in.: Gabriela (Rozbitki), Goplana (Balladyna), Kordelia (Król Lear), Wanda Malska (Dwie blizny), w Kijowie grała m.in.: Danusię (Krzyżacy), Anielę (Śluby panieńskie), Dalilę (Samson i Dalila), Helenę (Lekkomyślna siostra), Józię (Tamten); była aktorką pobierającą w 1918 najwyższą gażę w zespole kobiecym. W Warszawie zagrała ponad siedemdziesiąt ról, najczęściej „salo­nowych” we współczesnych komediach i farsach, wśród nich: Renusię (Podatek majątkowy), Lili (Za­kład o miłość), Prudencję (Książę małżonek), Kici-kici (Maman do wzięcia), Gabrielę (Dzieje salonu), Panią (Krysia), Księżniczkę (Uciekła mi przepióre­czka), Rambertową (Powrót mamy), Bobine (Przy­jaciele A. Fredry), Gretę (Adam i Ewa). W l. po­wojennych należała do ulubionych w gronie doj­rzałych, zasłużonych aktorek krak.; bawiąc lub wzruszając, grywała obok dystyngowanych (czasem lekko skarykaturowanych) dam, podstarzałe ekscentryczki, zawsze z domieszką wdzięku i poezji. Nie­które role z tego okresu: Podstolina (Zemsta), Kon­stancja (Wariatka z Chaillot), Gornostajewa (Lubow Jarowaja), Pani Dove (Wielka polityka), Pani Gilbey (Pierwsza sztuka Fanny), Księżna (Leokadia), Pulcheria Aleksandrowna (Zbrodnia i kara), Księżna (Mądremu biada), Generałowa (Jego ekscelencja błazen, 1966 – ostatnia rola).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *