Kuncewiczówna Ewa

Kuncewiczówna Ewa
Data urodzenia:
1898-05-02 Milaciszki k.Lidy
Data śmierci:
1986-06-19 Londyn

aktorka;

Właściwie Ewa Kuncewicz zamężna Schiller, także Gintet-Kuncewicz, Bałutin-Gintet, Bałutinowa. Była córką Bronisława Kuncewicza i Heleny z Wołczańskich ; data urodzenia niepewny ( w spotykanych opracowaniach <1896>)jej drugim mężem był Leon Schiller (ślub 15 I 1930 w Warszawie, rozwód w 1949). Na scenie używała zawsze nazwiska rodowego, Kuncewicz. Była jedną z pierwszych adeptek Instytutu Reduty w Warszawie, do którego została przyjęta pod koniec 1921. Do 1923 była słuchaczką Instytutu, a w 1923-24 należała do zespołu T.Reduta i występowała w rolach: Ewy (Pastorałka), Przybłędy (Czupurek, czyli Renesans podwórka), Ady (Judasz), Ewy (Ulica dziwna). Latem 1924, z częścią zespołu odeszła z Reduty. Występowała nadal w Warszawie: w sez. 1924/25 i 1925/26 w prowadzonym przez L. Schillera T.im. Bogusławskiego, a w 1926/27-1929/30 w T. Polskim. W sez. 1930/31 należała do zespołu T. Miejskich we Lwowie pod dyr. Schillera, skąd na skutek przystąpienia do ogólnopolskiego strajku aktorów i konfliktu Schillera z władzami miasta, musiała odejść.Od września 1931 do stycznia 1932 występowała znowu w Warszawie w T.Melodramatycznym  Po objęciu przez W. Horzycę dyrekcji lwow. T. Miejskich i zaproszeniu Schillera do współpracy, na początku 1932 wyjechała ponownie do Lwowa, ale po podpisaniu z częścią zespołu ulotki Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy, w czerwcu t.r. musiała definitywnie opuścić miasto. Wróciła do Warszawy. W sez. 1932/33 grała w T. Nowe Ateneum, a w 1933/34 w T. Ateneum . W sez. 1934/35 i 1935/36 występowała na scenach TKKT, w T. Narodowym, Nowym, Polskim, a po rozdzieleniu zespołów, w 1936/37-1938/39 w T. Narodowym i Nowym.

W T. im. Bogusławskiego wystąpiła m.in. jako: Kizia (Podróż po Warszawie), Perdita (Opowieść zimowa)- 1924, Żorżetta (Żołnierz królowej Madagaskaru), Andromacha (Achilles), Szejna (Śpiewak własnej niedoli), Febe (Jak wam się podoba)-1925; Oleś (Róża, 1926). Na scenach T. Polskiego i Małego zagrała m.in. Różę Niepołomską (Dzieje grzechu,1926), Rosaurę (Sługa dwóch panów), Elizę (Wieża Babel), Archanioła (Samuel Zborowski) – 1927; Nike spod Cheronei (fragm. Nocy listopadowej w widowisku Witaj jutrzenko swobody!), Annę (Pociąg widmo)- 1928, Natalię (Powrót do grzechu), Jenny (Opera za trzy grosze), Ernestynę (Pan Topaz) – 1929; Pannę Nicole (Słaba płeć,1930), Tytanię (Sen nocy letniej, 1934), Franciszkę Massoubre (Rodzina Massoubre, 1936), a w T. Melodram : Helcię (Królowa przedmieścia), Lizkę (Jak stać się bogatym i szczęśliwym). W t. lwowskich wystąpiła jako tyt. Dorota Angermann (1930) oraz Hedda Gabler (1931), a także Salomea (Sen srebrny Salomei), Żona Czanga (Krzyczcie Chiny !), Elli (Czarne ghetto) – 1932. W T. Ateneum powtórzyła role w Dorocie Angermann i Krzyczcie Chiny !, a wystąpiła ponadto jako Olga (Borys Sawinkow, 1933), Ellen (Maszyna,1934; we własnym tłumaczeniu), Zosia (Karykatury,1934). Na scenach T.Narodowego i Nowego zagrała m.in.: Irenę (Igraszki muzyczne, 1934), Laurę (Cyganeria warszawska,1936), Leonorę (Fiesco,1937), Goplanę (Balladyna,1938), Zofia (Prawdziwe życie Anny,  1939). W 1924 wystąpiła w epizodycznej roli w filmie Śmierć za życie. Symfonia ludzkości, a w 1927 w roli Elizawiety Taradinej w Mogile nieznanego żołnierza. Brała udział w słuchowiskach radiowych, np. w 1928 w nagraniu Misterium o Męce Pańskiej w układzie Schillera, a w 1938 w reżyserowanych przez niego: Podróży po Warszawie i Miotełkach warszawskich.

Miała korzystne warunki sceniczne- była ładna, zgrabna, miła dużo wdzięku. Temperament i upodobania skłaniały ją do ról dramatycznych. Związana z Schillerem grała odpowiedzialne role w jego przedstawieniach. Nie szczędzono jej pochwał; J.Lechoń pisał o wdzięku w roli Perdity, A.Słonimski o wdzięku i swobodzie w roli Rosaury, o ,,poezji” w roli Andromachy wspominał W.Brumer. We Lwowie chwalił jej grę T. Terlecki: w Dorocie Angermann ,,pokazała grę nadzwyczajnej klasy, o wspaniałej ekspresji oczu, pełną subtelnych, trudnych do wydobycia niuansów psychologicznych, o porywającej prawdzie i wyrazistości”. Za ,,kreacje wysokiej klasy” uznał też role Heddy Gabler, Salomei (aktorka pokazała liryzm i prostotę postaci, ,,mimo pewnego niedobrania do jej skomplikowanej natury i pewnej odległości od jej typu fizycznego”) oraz Elli (,,obmyślana w każdym szczególe, wspaniale wyrazista w rysunku psychologicznym, wznosiła się na poziom wysokiego artyzmu”). Potem , w Warszawie, jednak spotykała się z zarzutami, że jest źle obsadzona, nie radzi sobie z powierzoną rolą, a przede wszystkim ma złą dykcję. Najbardziej krytyczny był K.Irzykowski; szczególnie ostro krytykował  np. jej rolę Doroty Angermann, Ellen w Maszynie i Leonory w Fiesku. Również zdaniem Boya ,, nie podołała i nie mogła podołać roli Leonory, stałe forsowanie jej w fałszywym kierunku jest ze szkodą dla teatru, a z krzywdą dla wszystkich”. Jedynie wg K.Wierzyńskiego w tej roli ,, miała w sobie rozmarzoną melancholię, jak tego chciał poeta i ładnie trafnie stylizowaną sylwetę”, jednak ,,brakło jej sił w piątym akcie”.

W czasie okupacji niemieckiej w 1939-1944, mieszkała nadal w Warszawie; po upadku powstania została wywieziona do obozu w Niemczech. Po oswobodzeniu, w czerwcu 1945 przyjechała do Lingen, gdzie wstąpiła do założonego przez Schillera T.Ludowego im. Bogusławskiego. Wygłaszała m.in. słowo wstępne przed przedstawieniem lalkowym: Pojechała mama z tatą, wystawianym w wielu miejscowościach brytyjskiej strefy okupacyjnej  dla polskich dzieci. Po powrocie Schillera i części zespołu do Polski, pod koniec 1945 wyjechała do Recanatii we Włoszech, do T.Dramatycznego @ Korpusu. Z tym teatrem we wrześniu 1946 przybyła do Wielkiej Brytanii, zamieszkała w Londynie. W styczniu 1947 znalazła się w grupie aktorów, którzy utworzyli T.Marionetek i objeżdżali polskie obozy wojskowe i szpitale wystawiając Betlejem polskie. Później do rozwiązania zespołu w poł. 1948, występowała w przedstawieniach T.Dramatycznego 2 Korpusu w Londynie i objazdach, m.in. Babka (Skalmierzanki), Kundzia (Gdzie diabeł nie może), Maria Zabielska (Spotkanie), Radczyni (Wesele). Jesienią 1948 zagrała Szambelanową (Pan Jowialski), jedynym przedstawieniu Sceny Polskiej M.Hemara. W 1948-49 współpracowała z T.Komedia L.Skwierczyńskiego a w 1949-50 z T.Sztafeta W.Mireckiego i wystąpiła w roli Hrabiny (Walka kobiet). W 1951 zagrała jeszcze w T.Aktora W.Wojteckiego Księżniczkę (Uciekła mi przepióreczka). Po wypadku, jakiem uległa w czasie objazdu T.Sztafeta, cierpiała na różne choroby i musiała zrezygnować ze sceny. Zamieszkała w domu opieki społecznej, prowadzonym przez siostry zakonne pod Londynem.; żyła w biedzie i zapomnieniu.

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 A-Ł Warszawa 2017


Źródła:
1)

aktorka;

Właściwie Ewa Kuncewicz zamężna Schiller, także Gintet-Kuncewicz, Bałutin-Gintet, Bałutinowa. Była córką Bronisława Kuncewicza i Heleny z Wołczańskich ; data urodzenia niepewny ( w spotykanych opracowaniach <1896>)jej drugim mężem był Leon Schiller (ślub 15 I 1930 w Warszawie, rozwód w 1949). Na scenie używała zawsze nazwiska rodowego, Kuncewicz. Była jedną z pierwszych adeptek Instytutu Reduty w Warszawie, do którego została przyjęta pod koniec 1921. Do 1923 była słuchaczką Instytutu, a w 1923-24 należała do zespołu T.Reduta i występowała w rolach: Ewy (Pastorałka), Przybłędy (Czupurek, czyli Renesans podwórka), Ady (Judasz), Ewy (Ulica dziwna). Latem 1924, z częścią zespołu odeszła z Reduty. Występowała nadal w Warszawie: w sez. 1924/25 i 1925/26 w prowadzonym przez L. Schillera T.im. Bogusławskiego, a w 1926/27-1929/30 w T. Polskim. W sez. 1930/31 należała do zespołu T. Miejskich we Lwowie pod dyr. Schillera, skąd na skutek przystąpienia do ogólnopolskiego strajku aktorów i konfliktu Schillera z władzami miasta, musiała odejść.Od września 1931 do stycznia 1932 występowała znowu w Warszawie w T.Melodramatycznym  Po objęciu przez W. Horzycę dyrekcji lwow. T. Miejskich i zaproszeniu Schillera do współpracy, na początku 1932 wyjechała ponownie do Lwowa, ale po podpisaniu z częścią zespołu ulotki Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy, w czerwcu t.r. musiała definitywnie opuścić miasto. Wróciła do Warszawy. W sez. 1932/33 grała w T. Nowe Ateneum, a w 1933/34 w T. Ateneum . W sez. 1934/35 i 1935/36 występowała na scenach TKKT, w T. Narodowym, Nowym, Polskim, a po rozdzieleniu zespołów, w 1936/37-1938/39 w T. Narodowym i Nowym.

W T. im. Bogusławskiego wystąpiła m.in. jako: Kizia (Podróż po Warszawie), Perdita (Opowieść zimowa)- 1924, Żorżetta (Żołnierz królowej Madagaskaru), Andromacha (Achilles), Szejna (Śpiewak własnej niedoli), Febe (Jak wam się podoba)-1925; Oleś (Róża, 1926). Na scenach T. Polskiego i Małego zagrała m.in. Różę Niepołomską (Dzieje grzechu,1926), Rosaurę (Sługa dwóch panów), Elizę (Wieża Babel), Archanioła (Samuel Zborowski) – 1927; Nike spod Cheronei (fragm. Nocy listopadowej w widowisku Witaj jutrzenko swobody!), Annę (Pociąg widmo)- 1928, Natalię (Powrót do grzechu), Jenny (Opera za trzy grosze), Ernestynę (Pan Topaz) – 1929; Pannę Nicole (Słaba płeć,1930), Tytanię (Sen nocy letniej, 1934), Franciszkę Massoubre (Rodzina Massoubre, 1936), a w T. Melodram : Helcię (Królowa przedmieścia), Lizkę (Jak stać się bogatym i szczęśliwym). W t. lwowskich wystąpiła jako tyt. Dorota Angermann (1930) oraz Hedda Gabler (1931), a także Salomea (Sen srebrny Salomei), Żona Czanga (Krzyczcie Chiny !), Elli (Czarne ghetto) – 1932. W T. Ateneum powtórzyła role w Dorocie Angermann i Krzyczcie Chiny !, a wystąpiła ponadto jako Olga (Borys Sawinkow, 1933), Ellen (Maszyna,1934; we własnym tłumaczeniu), Zosia (Karykatury,1934). Na scenach T.Narodowego i Nowego zagrała m.in.: Irenę (Igraszki muzyczne, 1934), Laurę (Cyganeria warszawska,1936), Leonorę (Fiesco,1937), Goplanę (Balladyna,1938), Zofia (Prawdziwe życie Anny,  1939). W 1924 wystąpiła w epizodycznej roli w filmie Śmierć za życie. Symfonia ludzkości, a w 1927 w roli Elizawiety Taradinej w Mogile nieznanego żołnierza. Brała udział w słuchowiskach radiowych, np. w 1928 w nagraniu Misterium o Męce Pańskiej w układzie Schillera, a w 1938 w reżyserowanych przez niego: Podróży po Warszawie i Miotełkach warszawskich.

Miała korzystne warunki sceniczne- była ładna, zgrabna, miła dużo wdzięku. Temperament i upodobania skłaniały ją do ról dramatycznych. Związana z Schillerem grała odpowiedzialne role w jego przedstawieniach. Nie szczędzono jej pochwał; J.Lechoń pisał o wdzięku w roli Perdity, A.Słonimski o wdzięku i swobodzie w roli Rosaury, o ,,poezji” w roli Andromachy wspominał W.Brumer. We Lwowie chwalił jej grę T. Terlecki: w Dorocie Angermann ,,pokazała grę nadzwyczajnej klasy, o wspaniałej ekspresji oczu, pełną subtelnych, trudnych do wydobycia niuansów psychologicznych, o porywającej prawdzie i wyrazistości”. Za ,,kreacje wysokiej klasy” uznał też role Heddy Gabler, Salomei (aktorka pokazała liryzm i prostotę postaci, ,,mimo pewnego niedobrania do jej skomplikowanej natury i pewnej odległości od jej typu fizycznego”) oraz Elli (,,obmyślana w każdym szczególe, wspaniale wyrazista w rysunku psychologicznym, wznosiła się na poziom wysokiego artyzmu”). Potem , w Warszawie, jednak spotykała się z zarzutami, że jest źle obsadzona, nie radzi sobie z powierzoną rolą, a przede wszystkim ma złą dykcję. Najbardziej krytyczny był K.Irzykowski; szczególnie ostro krytykował  np. jej rolę Doroty Angermann, Ellen w Maszynie i Leonory w Fiesku. Również zdaniem Boya ,, nie podołała i nie mogła podołać roli Leonory, stałe forsowanie jej w fałszywym kierunku jest ze szkodą dla teatru, a z krzywdą dla wszystkich”. Jedynie wg K.Wierzyńskiego w tej roli ,, miała w sobie rozmarzoną melancholię, jak tego chciał poeta i ładnie trafnie stylizowaną sylwetę”, jednak ,,brakło jej sił w piątym akcie”.

W czasie okupacji niemieckiej w 1939-1944, mieszkała nadal w Warszawie; po upadku powstania została wywieziona do obozu w Niemczech. Po oswobodzeniu, w czerwcu 1945 przyjechała do Lingen, gdzie wstąpiła do założonego przez Schillera T.Ludowego im. Bogusławskiego. Wygłaszała m.in. słowo wstępne przed przedstawieniem lalkowym: Pojechała mama z tatą, wystawianym w wielu miejscowościach brytyjskiej strefy okupacyjnej  dla polskich dzieci. Po powrocie Schillera i części zespołu do Polski, pod koniec 1945 wyjechała do Recanatii we Włoszech, do T.Dramatycznego @ Korpusu. Z tym teatrem we wrześniu 1946 przybyła do Wielkiej Brytanii, zamieszkała w Londynie. W styczniu 1947 znalazła się w grupie aktorów, którzy utworzyli T.Marionetek i objeżdżali polskie obozy wojskowe i szpitale wystawiając Betlejem polskie. Później do rozwiązania zespołu w poł. 1948, występowała w przedstawieniach T.Dramatycznego 2 Korpusu w Londynie i objazdach, m.in. Babka (Skalmierzanki), Kundzia (Gdzie diabeł nie może), Maria Zabielska (Spotkanie), Radczyni (Wesele). Jesienią 1948 zagrała Szambelanową (Pan Jowialski), jedynym przedstawieniu Sceny Polskiej M.Hemara. W 1948-49 współpracowała z T.Komedia L.Skwierczyńskiego a w 1949-50 z T.Sztafeta W.Mireckiego i wystąpiła w roli Hrabiny (Walka kobiet). W 1951 zagrała jeszcze w T.Aktora W.Wojteckiego Księżniczkę (Uciekła mi przepióreczka). Po wypadku, jakiem uległa w czasie objazdu T.Sztafeta, cierpiała na różne choroby i musiała zrezygnować ze sceny. Zamieszkała w domu opieki społecznej, prowadzonym przez siostry zakonne pod Londynem.; żyła w biedzie i zapomnieniu.

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 A-Ł Warszawa 2017

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *