Krużanka Jadwiga

Jadwiga Krużanka
Krużanka Jadwiga
Data urodzenia:
1891-10-17 Warszawa
Data śmierci:
1980-01-31 Warszawa

śpiewaczka;

Właściwie Jadwiga Klara, Krug,  zamężna Reiss. Była córką Edwarda Kruga i Amalii z Nelsonów, żoną prawnika, Witolda Bogusława Reissa (ślub 23 IV 1921). Śpiewu uczyła się u W. Brzezińskiego, aktorstwa w szkole gry film. N. Niovilli w Warszawie. Podczas I wojny świat. pro­wadziła na froncie kantynę wojskową. Debiutowała w warsz. T. Wielkim 19 VI 1917 partią Mimi (Cyganeria); debiut „był niezwykłym pod względem artystycznym”, „wyglądał raczej na gościnny występ jakiejś renomowanej śpiewaczki” pisano w „Kurie­rze Warszawskim”. Od sez. 1917/18 została zaan­gażowana i do końca sez. 1921/22 była solistką T. Wielkiego w Warszawie; śpiewała Zofię (Halka), Psyche (Eros i Psyche) – tu doskonała była w scenie klasztornej, Siebla (Faust), Micaelę (Carmen), Oscara (Bal maskowy), Inez (Afrykanka) i inne partie liryczno-dramatyczne, a nawet lekkie partie sopranowe z elementami koloratury. Od 1 VII do 17 VIII 1919 brała udział w przedsta­wieniach Krak. Tow. Operowego. W 1922, w związ­ku z profesurą męża na Uniw. Stefana Batorego, przeniosła się do Wilna, gdzie w T. Wielkim na Pohulance wykonywała czołowe partie sopranowe takie, jak: tyt. w Halce, Santuzza (Rycerskość wieś­niacza), Nedda (Pajace), Małgorzata (Faust), Ta­mara (Demon), Rachela (Żydówka), Tatiana (Euge­niusz Oniegin)„Można powinszować artystce zupełnego powodzenia w nowej roli, którą ona ujęła – zgodnie ze swym uzdolnieniem – więcej dra­matycznie, niżeli lirycznie i konsekwentnie w tym zrozumieniu ją do końca przeprowadziła” (M. Józefowicz). Śpiewała też partię tyt. w Carmen. Swoje role umiejętnie różnicowała aktorsko. Z mniejszym powodzeniem występowała w operetkach, m.in. jako Lucy (Targ na dziewczęta) i Zuzanna („Cnotliwa Zuzanna”). „Operetka nie jest odpowiednim polem dla jej artyzmu. Cała gra jej zbyt poważna, brak ożywienia” – pisał M. Józefowicz. Cieszyła się wielką popularnością w kołach towarzyskich i spor­towych Wilna. Po rozwiązaniu opery w czerwcu 1925 śpiewała gościnnie, należącą do najwybitniej­szych jej ról, partię tyt. w Tosce w operze lwow., a nast. jeździła z nią po Polsce z zespołem E. Mossakowskiego. W 1926 objęła klasę śpiewu w wil. Instytucie Muz., uczyła też w Żydowskim Instytucie Muzycznym. Pracą pedag. zajmowała się do wy­buchu wojny. W marcu 1936 występowała gościnnie z grupą artystów warsz. w Poznaniu, Lwowie oraz w Radomiu i Płocku. W 1939 zgłosiła się na front jako sanitariuszka. Za pomoc więzionym uczenni­com była aresztowana przez gestapo. Po wycofaniu się wojsk niem. z Wilna powierzono jej klasę śpie­wu w konserwatorium Litew. SRR. W marcu 1945 repatriowała się do Torunia. Uczyła tam w Średniej Szkole Muz., była inicjatorką Ogólnopolskiego Kon­kursu Śpiewaczego im. Karłowicza, wespół z F. Krysiewiczową organizowała koncerty muzyki ope­rowej i estradowe wykonania fragm. oper. W To­runiu działała do 1950, nast. pracowała w Średniej Szkole Muz. im. Chopina w Warszawie. Do jej uczniów należeli m.in. W. Denysenko i M. Wojnicki. Była działaczką społeczną, pracowała w Za­rządzie Warsz. Tow. Muzycznego.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa


Źródła:
1)

śpiewaczka;

Właściwie Jadwiga Klara, Krug,  zamężna Reiss. Była córką Edwarda Kruga i Amalii z Nelsonów, żoną prawnika, Witolda Bogusława Reissa (ślub 23 IV 1921). Śpiewu uczyła się u W. Brzezińskiego, aktorstwa w szkole gry film. N. Niovilli w Warszawie. Podczas I wojny świat. pro­wadziła na froncie kantynę wojskową. Debiutowała w warsz. T. Wielkim 19 VI 1917 partią Mimi (Cyganeria); debiut „był niezwykłym pod względem artystycznym”, „wyglądał raczej na gościnny występ jakiejś renomowanej śpiewaczki” pisano w „Kurie­rze Warszawskim”. Od sez. 1917/18 została zaan­gażowana i do końca sez. 1921/22 była solistką T. Wielkiego w Warszawie; śpiewała Zofię (Halka), Psyche (Eros i Psyche) – tu doskonała była w scenie klasztornej, Siebla (Faust), Micaelę (Carmen), Oscara (Bal maskowy), Inez (Afrykanka) i inne partie liryczno-dramatyczne, a nawet lekkie partie sopranowe z elementami koloratury. Od 1 VII do 17 VIII 1919 brała udział w przedsta­wieniach Krak. Tow. Operowego. W 1922, w związ­ku z profesurą męża na Uniw. Stefana Batorego, przeniosła się do Wilna, gdzie w T. Wielkim na Pohulance wykonywała czołowe partie sopranowe takie, jak: tyt. w Halce, Santuzza (Rycerskość wieś­niacza), Nedda (Pajace), Małgorzata (Faust), Ta­mara (Demon), Rachela (Żydówka), Tatiana (Euge­niusz Oniegin)„Można powinszować artystce zupełnego powodzenia w nowej roli, którą ona ujęła – zgodnie ze swym uzdolnieniem – więcej dra­matycznie, niżeli lirycznie i konsekwentnie w tym zrozumieniu ją do końca przeprowadziła” (M. Józefowicz). Śpiewała też partię tyt. w Carmen. Swoje role umiejętnie różnicowała aktorsko. Z mniejszym powodzeniem występowała w operetkach, m.in. jako Lucy (Targ na dziewczęta) i Zuzanna („Cnotliwa Zuzanna”). „Operetka nie jest odpowiednim polem dla jej artyzmu. Cała gra jej zbyt poważna, brak ożywienia” – pisał M. Józefowicz. Cieszyła się wielką popularnością w kołach towarzyskich i spor­towych Wilna. Po rozwiązaniu opery w czerwcu 1925 śpiewała gościnnie, należącą do najwybitniej­szych jej ról, partię tyt. w Tosce w operze lwow., a nast. jeździła z nią po Polsce z zespołem E. Mossakowskiego. W 1926 objęła klasę śpiewu w wil. Instytucie Muz., uczyła też w Żydowskim Instytucie Muzycznym. Pracą pedag. zajmowała się do wy­buchu wojny. W marcu 1936 występowała gościnnie z grupą artystów warsz. w Poznaniu, Lwowie oraz w Radomiu i Płocku. W 1939 zgłosiła się na front jako sanitariuszka. Za pomoc więzionym uczenni­com była aresztowana przez gestapo. Po wycofaniu się wojsk niem. z Wilna powierzono jej klasę śpie­wu w konserwatorium Litew. SRR. W marcu 1945 repatriowała się do Torunia. Uczyła tam w Średniej Szkole Muz., była inicjatorką Ogólnopolskiego Kon­kursu Śpiewaczego im. Karłowicza, wespół z F. Krysiewiczową organizowała koncerty muzyki ope­rowej i estradowe wykonania fragm. oper. W To­runiu działała do 1950, nast. pracowała w Średniej Szkole Muz. im. Chopina w Warszawie. Do jej uczniów należeli m.in. W. Denysenko i M. Wojnicki. Była działaczką społeczną, pracowała w Za­rządzie Warsz. Tow. Muzycznego.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *