Messal Lucyna

Messal Lucyna
Data urodzenia:
1886-10-10 Warszawa
Data śmierci:
1953-12-10 Warszawa ( Stare Powązki H-II-16/17 )

tancerka, śpiewaczka, dyr. teatru.

Właściwie Lucyna Mischal, zamężna Sztukowska. Była córką Jana Fryderyka Mischala, majstra stolarskiego z Warszawy i Michaliny z Bachaldynów. 13 I 1896, jeszcze jako uczennica szkoły baletowej, weszła w skład corps de ballet w WTR. W 1901 mianowana koryfejką. W tym czasie rozpoczęła studia wokalne u S. Wołoszki, E. Reszkego i S. Boguckiego oraz lekcje gry scen. u H. Leszczyńskiej. Debiutowała 14 I 1904 w T. Nowości w roli Emilii (Ach, ta wiosna); w recenzjach oceniono ją b. krytycznie. Występowała więc w balecie, kształcąc w dalszym ciągu głos i dykcję. Po raz drugi debiutowała w operetce dopiero po pięciu latach, 24 III 1909, w partii Saffi (Baron cygański). Ten debiut uznano za świetny. „Jest wybornie przygotowana do występów nie tylko w operetce” – pisał A. Dobrowolski w „Kurierze Warszawskim”. – „Głos świetnie postawiony świad­czy o poważnych studiach. Brzmi dźwięcznie i silnie, oddaje emisję prawidłową, pozwała rozwinąć wszystkie zasoby wokalne”. „Interpretacja pełna smaku obok gry sympatycznej i żywej”. Odtąd stała się primadonną operetki WTR. Śpiewała kolejno Violettę (Piękność z Nowego Jorku), Eurydykę (Orfeusz w piekle), Helenę (Piękna Helena) zdobywając coraz większe powodzenie i usuwając w cień starszą od siebie o dziesięć lat W. Ka­wecką, dotychczasową primadonnę operetki. Często wyjeżdżała na występy gościnne, wszędzie zdo­bywając ogromne powodzenie; m.in. w grudniu 1910 śpiewała w Łodzi, w lecie 1911 w Moskwie, w lutym 1913 w Kijowie, w lipcu tego roku w Petersburgu. W czasie I wojny świat. przebywała w Rosji (od 1915) wy­stępując w Petersburgu, Kijowie, Moskwie, Odessie i Baku. Pierwszy występ M. po powrocie do Warszawy (14 IX 1918) stał się manifestacją publiczności. Znowu objęła główne partie operetkowe w warsz. T. Nowości, a recenzenci określali każdą z jej ról jako „arcydzieło kunsztu w śpiewie, tańcu i pełnej smaku grze scenicz­nej” („Kurier Warszawski” 1920 nr 59). W 1922 (czer­wiec, lipiec) występowała gościnnie w Lublinie, jesienią wyjechała za granicę – do Wiednia i Budapesztu. W czerwcu 1923 śpiewała gościnnie w Wilnie, we wrześniu i październiku 1924 w Krakowie. Na sez. 1924/25 za­angażowała się do operetki poznańskiej. Ustąpiła z niej jednak już w styczniu 1925. W lutym tegoż roku wy­stępowała gościnnie w Wilnie, w maju we Lwowie. W czerwcu wróciła do warsz. T. Nowości. Na początku 1926 znowu występowała gościnnie w Krakowie, Ka­towicach, Sosnowcu, Lublinie, odnosząc wielki sukces w roli Nadii (Orłow). Po zawieszeniu przedstawień w T. Nowości (kwiecień 1926) wyjechała na występy goś­cinne do Krakowa, potem występowała na czele włas­nego zespołu m.in. w Piotrkowie (październik 1926), Sosnowcu, Kielcach, Radomiu, Białymstoku, Wilnie, Łucku, Lublinie, Łodzi, Kaliszu, Toruniu, Bydgoszczy, Gdańsku, Włocławku Od 25 XII 1926 należała do zorganizowanego przez K. Niewiarowską zespołu, dzia­łającego pn. Teatru Messal i Niewiarowskiej. Na sez. 1927/28 wróciła do operetki warsz. w T. Nowości. W kwietniu 1928 występowała w Wiosennej rewii w t. Morskie Oko, w grudniu w lwow. T. Małym, potem w Krakowie, na początku 1929 w warsz. t. Znicz. W czerwcu otworzyła własny t. w Warszawie (pn. Ope­retka Lucyny Messal, ul. Marszałkowska 114). Ze względu na trudności finansowe musiała go jednak zamknąć po siedmiu miesiącach. Rozpoczął się naj­trudniejszy okres w jej życiu; pozbawiona stałej sceny operetkowej i borykająca się z nieustannymi kłopotami finansowymi angażowała się kolejno do różnych zespo­łów rewiowych: Wesoły Wieczór (1930), Hollywood (1931), Kameleon (1932), Praskie Oko (1933), wyjeż­dżała na występy gościnne: do Bydgoszczy (lipiec 1930), Torunia, Grudziądza, Bydgoszczy (wiosna 1931), Lwo­wa (maj 1932), a nawet śpiewała w teatrzyku w hotelu Savoy (od 28 X 1934). Od sez. 1936/37 została znowu zaangażowana do zespołu operetkowego w T. 8.15, a od 1938 występowała w T. Wielkim w Warszawie, gdzie śpiewała m.in. partię Hrabiny (Cygańska miłość). 31 V 1939 w sali Filharmonii odbył się jubileusz trzydziesto­lecia jej pracy scenicznej.
W okresie okupacji niem. podczas II wojny świat. pro­wadziła popularny „Bar pod Messalką”. Po skończeniu wojny występowała w T. Nowym w Warszawie. Grała role charakterystyczne w operetkach i komediach, m.in. panią Tscholl (Domek trzech dziewcząt) i Dyndalską (Damy i huzary). 25 XI 1946 obchodziła jubileusz pięć­dziesięciolecia.
M. należała do najwybitniejszych pol. artystek ope­retkowych. „Była artystką prześwietną – pisała o niej Z. Lindorf talentem wysokiej rangi i śpiewaczką operetkową wielkości europejskiej. Łączyła w sobie znakomitą śpiewaczkę z równie znakomitą tancerką. Była porywającą zarówno w śpiewie jak w grze. Każda jej rola błyszczała talentem, finezją, pikanterią”. Po­równując ją z W. Kawecką L. Sempoliński twierdził, że „różnica wieku była niewielka, ale style gry inne. Ka­wecka główny nacisk kładła na śpiew i sceny drama­tyczne, nie lubiła ruchu i słabo tańczyła. Messal była nie mniej urodziwa, ale przedstawiała inny typ: wysoka, pełna temperamentu, znakomita tancerka, żywiołowa, nie gorsza aktorsko, za to bardziej nowoczesna”. W repertuarze swoim M. posiadała ponad pięćdziesiąt głównych partii, wśród których największą popularno­ścią, obok wymienionych, cieszyły się partie tyt. w Sybilli, Bajaderze, Frasquicie, Teresinie oraz Wiera (Ostatni walc), Blanka (Biały mazur), Zuzanna (Cnotliwa Zu­zanna), Gaga (Ptasznik z Tyrolu), Mefisto (Mały Faust), Gabriela (Życie paryskie), Ks. Helena (Czar walca), Angela (Hrabia Luksemburg), Lucy (Targ na dziew­częta), Ilona (Cygańska miłość), Klara (Księżna cyrkówka).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973


Źródła:
1)
2)
3)
4)
5)
6)

tancerka, śpiewaczka, dyr. teatru.

Właściwie Lucyna Mischal, zamężna Sztukowska. Była córką Jana Fryderyka Mischala, majstra stolarskiego z Warszawy i Michaliny z Bachaldynów. 13 I 1896, jeszcze jako uczennica szkoły baletowej, weszła w skład corps de ballet w WTR. W 1901 mianowana koryfejką. W tym czasie rozpoczęła studia wokalne u S. Wołoszki, E. Reszkego i S. Boguckiego oraz lekcje gry scen. u H. Leszczyńskiej. Debiutowała 14 I 1904 w T. Nowości w roli Emilii (Ach, ta wiosna); w recenzjach oceniono ją b. krytycznie. Występowała więc w balecie, kształcąc w dalszym ciągu głos i dykcję. Po raz drugi debiutowała w operetce dopiero po pięciu latach, 24 III 1909, w partii Saffi (Baron cygański). Ten debiut uznano za świetny. „Jest wybornie przygotowana do występów nie tylko w operetce” – pisał A. Dobrowolski w „Kurierze Warszawskim”. – „Głos świetnie postawiony świad­czy o poważnych studiach. Brzmi dźwięcznie i silnie, oddaje emisję prawidłową, pozwała rozwinąć wszystkie zasoby wokalne”. „Interpretacja pełna smaku obok gry sympatycznej i żywej”. Odtąd stała się primadonną operetki WTR. Śpiewała kolejno Violettę (Piękność z Nowego Jorku), Eurydykę (Orfeusz w piekle), Helenę (Piękna Helena) zdobywając coraz większe powodzenie i usuwając w cień starszą od siebie o dziesięć lat W. Ka­wecką, dotychczasową primadonnę operetki. Często wyjeżdżała na występy gościnne, wszędzie zdo­bywając ogromne powodzenie; m.in. w grudniu 1910 śpiewała w Łodzi, w lecie 1911 w Moskwie, w lutym 1913 w Kijowie, w lipcu tego roku w Petersburgu. W czasie I wojny świat. przebywała w Rosji (od 1915) wy­stępując w Petersburgu, Kijowie, Moskwie, Odessie i Baku. Pierwszy występ M. po powrocie do Warszawy (14 IX 1918) stał się manifestacją publiczności. Znowu objęła główne partie operetkowe w warsz. T. Nowości, a recenzenci określali każdą z jej ról jako „arcydzieło kunsztu w śpiewie, tańcu i pełnej smaku grze scenicz­nej” („Kurier Warszawski” 1920 nr 59). W 1922 (czer­wiec, lipiec) występowała gościnnie w Lublinie, jesienią wyjechała za granicę – do Wiednia i Budapesztu. W czerwcu 1923 śpiewała gościnnie w Wilnie, we wrześniu i październiku 1924 w Krakowie. Na sez. 1924/25 za­angażowała się do operetki poznańskiej. Ustąpiła z niej jednak już w styczniu 1925. W lutym tegoż roku wy­stępowała gościnnie w Wilnie, w maju we Lwowie. W czerwcu wróciła do warsz. T. Nowości. Na początku 1926 znowu występowała gościnnie w Krakowie, Ka­towicach, Sosnowcu, Lublinie, odnosząc wielki sukces w roli Nadii (Orłow). Po zawieszeniu przedstawień w T. Nowości (kwiecień 1926) wyjechała na występy goś­cinne do Krakowa, potem występowała na czele włas­nego zespołu m.in. w Piotrkowie (październik 1926), Sosnowcu, Kielcach, Radomiu, Białymstoku, Wilnie, Łucku, Lublinie, Łodzi, Kaliszu, Toruniu, Bydgoszczy, Gdańsku, Włocławku Od 25 XII 1926 należała do zorganizowanego przez K. Niewiarowską zespołu, dzia­łającego pn. Teatru Messal i Niewiarowskiej. Na sez. 1927/28 wróciła do operetki warsz. w T. Nowości. W kwietniu 1928 występowała w Wiosennej rewii w t. Morskie Oko, w grudniu w lwow. T. Małym, potem w Krakowie, na początku 1929 w warsz. t. Znicz. W czerwcu otworzyła własny t. w Warszawie (pn. Ope­retka Lucyny Messal, ul. Marszałkowska 114). Ze względu na trudności finansowe musiała go jednak zamknąć po siedmiu miesiącach. Rozpoczął się naj­trudniejszy okres w jej życiu; pozbawiona stałej sceny operetkowej i borykająca się z nieustannymi kłopotami finansowymi angażowała się kolejno do różnych zespo­łów rewiowych: Wesoły Wieczór (1930), Hollywood (1931), Kameleon (1932), Praskie Oko (1933), wyjeż­dżała na występy gościnne: do Bydgoszczy (lipiec 1930), Torunia, Grudziądza, Bydgoszczy (wiosna 1931), Lwo­wa (maj 1932), a nawet śpiewała w teatrzyku w hotelu Savoy (od 28 X 1934). Od sez. 1936/37 została znowu zaangażowana do zespołu operetkowego w T. 8.15, a od 1938 występowała w T. Wielkim w Warszawie, gdzie śpiewała m.in. partię Hrabiny (Cygańska miłość). 31 V 1939 w sali Filharmonii odbył się jubileusz trzydziesto­lecia jej pracy scenicznej.
W okresie okupacji niem. podczas II wojny świat. pro­wadziła popularny „Bar pod Messalką”. Po skończeniu wojny występowała w T. Nowym w Warszawie. Grała role charakterystyczne w operetkach i komediach, m.in. panią Tscholl (Domek trzech dziewcząt) i Dyndalską (Damy i huzary). 25 XI 1946 obchodziła jubileusz pięć­dziesięciolecia.
M. należała do najwybitniejszych pol. artystek ope­retkowych. „Była artystką prześwietną – pisała o niej Z. Lindorf talentem wysokiej rangi i śpiewaczką operetkową wielkości europejskiej. Łączyła w sobie znakomitą śpiewaczkę z równie znakomitą tancerką. Była porywającą zarówno w śpiewie jak w grze. Każda jej rola błyszczała talentem, finezją, pikanterią”. Po­równując ją z W. Kawecką L. Sempoliński twierdził, że „różnica wieku była niewielka, ale style gry inne. Ka­wecka główny nacisk kładła na śpiew i sceny drama­tyczne, nie lubiła ruchu i słabo tańczyła. Messal była nie mniej urodziwa, ale przedstawiała inny typ: wysoka, pełna temperamentu, znakomita tancerka, żywiołowa, nie gorsza aktorsko, za to bardziej nowoczesna”. W repertuarze swoim M. posiadała ponad pięćdziesiąt głównych partii, wśród których największą popularno­ścią, obok wymienionych, cieszyły się partie tyt. w Sybilli, Bajaderze, Frasquicie, Teresinie oraz Wiera (Ostatni walc), Blanka (Biały mazur), Zuzanna (Cnotliwa Zu­zanna), Gaga (Ptasznik z Tyrolu), Mefisto (Mały Faust), Gabriela (Życie paryskie), Ks. Helena (Czar walca), Angela (Hrabia Luksemburg), Lucy (Targ na dziew­częta), Ilona (Cygańska miłość), Klara (Księżna cyrkówka).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *