Trapszo Irena

Trapszo Irena
Data urodzenia:
1868-02-16 Kalisz
Data śmierci:
1953-04-08 Lwów

aktorka;

Właściwie Irena Trapszo, zamężna Chodowiecka. Była córką Anastazego T. i Anny Eugenii z Ćwiklińskich, siostrą aktorów, Marcelego T., Stanisława T.,  Tekli T. Już w 1875 występowała w rolach dziecinnych w zespole swego oj­ca. Później brała udział w przedstawieniach amator­skich Warsz. Tow. Dobroczynności przygotowując się pod kier. ojca do zawodu aktorki. 29 V 1886 debiuto­wała w WTR w roli Adrianny (Pożar w klasztorze), a 17 VIII w roli Pauliny (Stary jegomość). W początku 1887 zaangażowana do zespołu dramatu WTR, pozo­stała tu do 1906. We wrześniu 1893 wyszła za Edwarda Chodowieckiego i odtąd przez pewien czas używała nazwiska Trapszo-Chodowiecka. Dość często wyjeżdżała na gościnne występy, odwiedzając m.in. Łódź (1892, 1894), Kraków (1893), Częstochowę (1896), Lub­lin (1900), Sosnowiec (1900) i biorąc udział w wyjaz­dach zespołu warsz. do Kalisza (1900) i Wilna (1905). W 1905 występowała też z zespołem M. Gawalewicza w T. w Filharmonii. Nadto często deklamowała na kon­certach i wieczorach recytatorskich w Warszawie i w innych miastach, np. w Lublinie, Radomiu, Ostrowcu. 14 VI 1906 odbył się w warsz. T. Wielkim jej pożegnal­ny występ w roli Emmy (Córka Jeftego). Następnie przeniosła się do T. Miejskiego we Lwowie, gdzie pra­cowała do końca swej kariery. Od 29 IV do 1 V 1908 występowała gościnnie w WTR. W 1910 była z zespo­łem lwow. na występach w Wiedniu, a w 1913 w Pa­ryżu. W 1914-15 z częścią zespołu lwow. występowała w T. Polskim w Wiedniu. W czerwcu 1925 była na gościnnych występach w Łucku. 24 III 1922 obcho­dziła w t. lwow. jubileusz trzydziestopięciolecia pracy grając rolę Cecylii Caussade (Nasi najserdeczniejsi). W 1927 przeszła na emeryturę, ale jeszcze przez kilka lat od czasu do czasu występowała. Od 1921 wykła­dała w lwow. szkole dram. kontynuując pracę pedag. do 1939. Po II wojnie świat. pozostała we Lwowie i mieszkała tu do końca życia.
Wg J. Leszczyńskiego cechowała ją „zgrabna figurka, głos ciepły, zmysłowy, oko pełne wyrazu, bystre i fig­larne”. Działalność scen. rozpoczęła od ról naiwnych, ale wkrótce repertuar jej znacznie się rozszerzył. „Wie­działa jak odtworzyć naiwną gąskę, jak oddać szał mi­łości, wiedziała na czym polega ból dziewczyny, a na czym ból dojrzałej kobiety, umiała wzruszać pięknem duszy i zadziwiać odczuciem szelmy, a dramatyczny, komediowy czy farsowy, poetycki czy realistyczny ton w palcach miała” – twierdził A. Grzymała-Siedlecki – „żywioł nawet, dynamikę swej natury zużytkowała na rzecz świadomych ciężkich trudów aktorskich”. Wg Leszczyńskiego, wyróżniał ją przede wszystkim „ar­tyzm w wydobywaniu wszystkich odcieni i subtelności tkwiących w roli”. Cieszyła się ogromną sympatią pub­liczności. Zdaniem S. Dąbrowskiego „zdarzały się okre­sy, gdy porwana powodzeniem, entuzjazmem widowni, przekraczała linię swej czarującej kokieterii spłycając czasem charakter roli, prześlizgując się po powierzch­ni”. Długo zachowała młody wygląd i dopiero w ostat­nim okresie działalności grała role wyraźnie charakte­rystyczne. W bogatym repertuarze miała takie role jak: Klara (Zemsta), Klara (Śluby panieńskie), Klara (Ko­niec Sodomy), Sylwetta (Romantyczni), Kordelia (Król Lear), Amelia (Mazepa), Margerita (Pietro Caruso), Julia (W sieci), Diana (Fantazy), Joas (Sędziowie), Thea (Łódź kwiatowa), Żona (Ich czworo), Maria (W małym domku), Władka (Aszantka), Lady Bracknell (Brat marnotrawny), Żegocina (Pan Damazy). 

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973


Źródła:
1)

aktorka;

Właściwie Irena Trapszo, zamężna Chodowiecka. Była córką Anastazego T. i Anny Eugenii z Ćwiklińskich, siostrą aktorów, Marcelego T., Stanisława T.,  Tekli T. Już w 1875 występowała w rolach dziecinnych w zespole swego oj­ca. Później brała udział w przedstawieniach amator­skich Warsz. Tow. Dobroczynności przygotowując się pod kier. ojca do zawodu aktorki. 29 V 1886 debiuto­wała w WTR w roli Adrianny (Pożar w klasztorze), a 17 VIII w roli Pauliny (Stary jegomość). W początku 1887 zaangażowana do zespołu dramatu WTR, pozo­stała tu do 1906. We wrześniu 1893 wyszła za Edwarda Chodowieckiego i odtąd przez pewien czas używała nazwiska Trapszo-Chodowiecka. Dość często wyjeżdżała na gościnne występy, odwiedzając m.in. Łódź (1892, 1894), Kraków (1893), Częstochowę (1896), Lub­lin (1900), Sosnowiec (1900) i biorąc udział w wyjaz­dach zespołu warsz. do Kalisza (1900) i Wilna (1905). W 1905 występowała też z zespołem M. Gawalewicza w T. w Filharmonii. Nadto często deklamowała na kon­certach i wieczorach recytatorskich w Warszawie i w innych miastach, np. w Lublinie, Radomiu, Ostrowcu. 14 VI 1906 odbył się w warsz. T. Wielkim jej pożegnal­ny występ w roli Emmy (Córka Jeftego). Następnie przeniosła się do T. Miejskiego we Lwowie, gdzie pra­cowała do końca swej kariery. Od 29 IV do 1 V 1908 występowała gościnnie w WTR. W 1910 była z zespo­łem lwow. na występach w Wiedniu, a w 1913 w Pa­ryżu. W 1914-15 z częścią zespołu lwow. występowała w T. Polskim w Wiedniu. W czerwcu 1925 była na gościnnych występach w Łucku. 24 III 1922 obcho­dziła w t. lwow. jubileusz trzydziestopięciolecia pracy grając rolę Cecylii Caussade (Nasi najserdeczniejsi). W 1927 przeszła na emeryturę, ale jeszcze przez kilka lat od czasu do czasu występowała. Od 1921 wykła­dała w lwow. szkole dram. kontynuując pracę pedag. do 1939. Po II wojnie świat. pozostała we Lwowie i mieszkała tu do końca życia.
Wg J. Leszczyńskiego cechowała ją „zgrabna figurka, głos ciepły, zmysłowy, oko pełne wyrazu, bystre i fig­larne”. Działalność scen. rozpoczęła od ról naiwnych, ale wkrótce repertuar jej znacznie się rozszerzył. „Wie­działa jak odtworzyć naiwną gąskę, jak oddać szał mi­łości, wiedziała na czym polega ból dziewczyny, a na czym ból dojrzałej kobiety, umiała wzruszać pięknem duszy i zadziwiać odczuciem szelmy, a dramatyczny, komediowy czy farsowy, poetycki czy realistyczny ton w palcach miała” – twierdził A. Grzymała-Siedlecki – „żywioł nawet, dynamikę swej natury zużytkowała na rzecz świadomych ciężkich trudów aktorskich”. Wg Leszczyńskiego, wyróżniał ją przede wszystkim „ar­tyzm w wydobywaniu wszystkich odcieni i subtelności tkwiących w roli”. Cieszyła się ogromną sympatią pub­liczności. Zdaniem S. Dąbrowskiego „zdarzały się okre­sy, gdy porwana powodzeniem, entuzjazmem widowni, przekraczała linię swej czarującej kokieterii spłycając czasem charakter roli, prześlizgując się po powierzch­ni”. Długo zachowała młody wygląd i dopiero w ostat­nim okresie działalności grała role wyraźnie charakte­rystyczne. W bogatym repertuarze miała takie role jak: Klara (Zemsta), Klara (Śluby panieńskie), Klara (Ko­niec Sodomy), Sylwetta (Romantyczni), Kordelia (Król Lear), Amelia (Mazepa), Margerita (Pietro Caruso), Julia (W sieci), Diana (Fantazy), Joas (Sędziowie), Thea (Łódź kwiatowa), Żona (Ich czworo), Maria (W małym domku), Władka (Aszantka), Lady Bracknell (Brat marnotrawny), Żegocina (Pan Damazy). 

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *