Data urodzenia:
1905-04-27 Mediolan
Data śmierci:
1979-05-21 Katowice
śpiewaczka;
Właściwie Maria Didur, zamężna Załuska. Była córką Adama Didura i meksykańskiej śpiewaczki Angeli Aranda-Arellano, siostrą śpiewaczek: Ewy D. i Olgi Didur, żoną hrabiego Ireneusza Załuskiego (ślub 27 IX 1924). Szkołę ukończyła w Nowym Jorku. Głos kształciła we Włoszech. Debiutowała prawdopodobnie w sierpniu 1923 w Krakowie w T. Opera i Operetka jako Małgorzata (Faust), u boku występującego tam gościnnie ojca. Latem 1924 brała udział w przedstawieniach opery lwow. w Krakowie. Po ślubie w 1924, opuściła scenę. Mieszkała w Iwoniczu. Do zawodu śpiewaczki powróciła w 1933. W styczniu 1933 śpiewała partię Musetty (Cyganeria) w przedstawieniu Krak. Tow. Operowego. Potem występowała w warsz. t. rewiowych i operetkowych: w T. 8.30 (sez. 1932/33), w t. Rex (1933) w programie 100% rewii; w T. 8.15 (1936-37) w rolach: Dolores (Taniec szczęścia), Wiktorii (Wiktoria i jej huzar); gościnnie na scenie T. Wielkiego w Warszawie w operetce Słońce Meksyku (1937); w t. Wielka Rewia jako Gonda (Rozwódka, 1938). Na sez. 1937/38 zaangażowała się do zespołu T. Wielkiego w Poznaniu i śpiewała w operetkach, np. Helgę (Wieczna tęsknota) i Lizystratę (Lizystrata), w której to roli odniosła pewien sukces; T. Kassern napisał wtedy w „Dzienniku Poznańskim”, że „czarujący zmysłowym powabem głos Załuskiej, niezwykle efektowna aparycja, którą podkreślała żywa, a mimo to pełna umiaru i dystyngowanej prostoty, gra sceniczna, potwierdziły, iż w Mary Didur-Załuskiej znalazła operetka polska vedettę w najwspanialszym typie”. W sez. 1938/39 występowała w operetce we Lwowie. W czasie II wojny świat. była więźniarką obozu koncentracyjnego w Ravensbruck; w 1943 brała tam udział w obozowej szopce. W 1946 śpiewała na koncercie w Gorzowie Wielkopolskim. Od 1945 do końca sez. 1959/60 występowała w Operze w Poznaniu; pod koniec tego okresu pracowała tu też jako suflerka. Zdobyła u publiczności pozn. popularność i uznanie. Śpiewała pocz. większe role operetkowe, takie jak: Rozalinda (Zemsta nietoperza, 1946), Julia (Winobranie, 1947), a w 1949-59 niewielkie partie operowe, jak np.: Flora (Traviata), Antonia (Niziny), Łarina (Eugeniusz Oniegin), Marta (Straszny dwór), Javotte (Manon), Starościna (Krutniawa), w których mimo, że nie śpiewała już dobrze, wypadała korzystnie, dzięki temperamentowi i wdziękowi scen., zgrabnej figurze i długo zachowywanej, egzotycznej urodzie. 0d sez. 1960/61 do 31 VIII 1965 była w zespole solistów Operetki Poznańskiej. Zagrała tu jeszcze kilka udanych drugoplanowych ról, takich jak: Księżna Anhilda (Sylwa), Ethel (Rose Marie), Delfina (Cnotliwa Zuzanna), Królowa Klementyna (Sinobrody), Amerykanka (Can-can). Jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. obchodziła 24 IV 1965 wystąpiła wtedy w roli Pani Higgins w My Fair Lady i był to jej ostatni, pożegnalny występ. Potem i mieszkała na Wybrzeżu, a w ostatnich latach życia na Śląsku.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
śpiewaczka;
Właściwie Maria Didur, zamężna Załuska. Była córką Adama Didura i meksykańskiej śpiewaczki Angeli Aranda-Arellano, siostrą śpiewaczek: Ewy D. i Olgi Didur, żoną hrabiego Ireneusza Załuskiego (ślub 27 IX 1924). Szkołę ukończyła w Nowym Jorku. Głos kształciła we Włoszech. Debiutowała prawdopodobnie w sierpniu 1923 w Krakowie w T. Opera i Operetka jako Małgorzata (Faust), u boku występującego tam gościnnie ojca. Latem 1924 brała udział w przedstawieniach opery lwow. w Krakowie. Po ślubie w 1924, opuściła scenę. Mieszkała w Iwoniczu. Do zawodu śpiewaczki powróciła w 1933. W styczniu 1933 śpiewała partię Musetty (Cyganeria) w przedstawieniu Krak. Tow. Operowego. Potem występowała w warsz. t. rewiowych i operetkowych: w T. 8.30 (sez. 1932/33), w t. Rex (1933) w programie 100% rewii; w T. 8.15 (1936-37) w rolach: Dolores (Taniec szczęścia), Wiktorii (Wiktoria i jej huzar); gościnnie na scenie T. Wielkiego w Warszawie w operetce Słońce Meksyku (1937); w t. Wielka Rewia jako Gonda (Rozwódka, 1938). Na sez. 1937/38 zaangażowała się do zespołu T. Wielkiego w Poznaniu i śpiewała w operetkach, np. Helgę (Wieczna tęsknota) i Lizystratę (Lizystrata), w której to roli odniosła pewien sukces; T. Kassern napisał wtedy w „Dzienniku Poznańskim”, że „czarujący zmysłowym powabem głos Załuskiej, niezwykle efektowna aparycja, którą podkreślała żywa, a mimo to pełna umiaru i dystyngowanej prostoty, gra sceniczna, potwierdziły, iż w Mary Didur-Załuskiej znalazła operetka polska vedettę w najwspanialszym typie”. W sez. 1938/39 występowała w operetce we Lwowie. W czasie II wojny świat. była więźniarką obozu koncentracyjnego w Ravensbruck; w 1943 brała tam udział w obozowej szopce. W 1946 śpiewała na koncercie w Gorzowie Wielkopolskim. Od 1945 do końca sez. 1959/60 występowała w Operze w Poznaniu; pod koniec tego okresu pracowała tu też jako suflerka. Zdobyła u publiczności pozn. popularność i uznanie. Śpiewała pocz. większe role operetkowe, takie jak: Rozalinda (Zemsta nietoperza, 1946), Julia (Winobranie, 1947), a w 1949-59 niewielkie partie operowe, jak np.: Flora (Traviata), Antonia (Niziny), Łarina (Eugeniusz Oniegin), Marta (Straszny dwór), Javotte (Manon), Starościna (Krutniawa), w których mimo, że nie śpiewała już dobrze, wypadała korzystnie, dzięki temperamentowi i wdziękowi scen., zgrabnej figurze i długo zachowywanej, egzotycznej urodzie. 0d sez. 1960/61 do 31 VIII 1965 była w zespole solistów Operetki Poznańskiej. Zagrała tu jeszcze kilka udanych drugoplanowych ról, takich jak: Księżna Anhilda (Sylwa), Ethel (Rose Marie), Delfina (Cnotliwa Zuzanna), Królowa Klementyna (Sinobrody), Amerykanka (Can-can). Jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. obchodziła 24 IV 1965 wystąpiła wtedy w roli Pani Higgins w My Fair Lady i był to jej ostatni, pożegnalny występ. Potem i mieszkała na Wybrzeżu, a w ostatnich latach życia na Śląsku.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994
