śpiewaczka;

Właściwie Ludwika Marek. pseud. Lena Stoklen, także Onyszkiewicz-Stoklen. Była córką Ludwika Marka, pianisty i dyr. szkoły muz. we Lwowie, i Marii z Mandlów, nauczycielki muzyki. Miała wykształcenie pianistyczne i po śmierci ojca uzyskała koncesję na dalsze prowadze­nie szkoły. Jako śpiewaczka pocz. próbowała sił na koncertach i wieczorach towarzyskich we Lwowie, używając nazwiska Marek-Onyszkiewiczowa. Dzia­łała w kole lit.-artyst., m.in. 9 IX 1900 śpiewała na raucie pożegnalnym, zamykającym pięćdziesięcioośmioletnią działalność t. Skarbka we Lwowie. Debiutowała 4 XII 1900 wykonując partię Gildy (Rigoletto) w lwow. T. Miejskim i wg recenzenta „Echa Muzycznego Teatralnego i Artystycznego” „był to debiut wyjątkowo pomyślny, niemal zjawi­skowy. Pani Onyszkiewiczowa wnosi ze sobą na scenę sopran ciepły, o niezwykle szerokiej skali, dźwięk srebra, zwłaszcza w pozycjach wysokich, wrodzoną koloraturę i muzykalność”. Wróżono jej wówczas wielką karierę pod warunkiem pogłębienia studiów wokalnych. Po debiucie występowała czę­sto, m.in. w operze lwow. jako Violetta (Traviata, luty 1901), Łucja (Łucja z Lammermooru, marzec 1901), Filina (Mignon, luty 1903), Małgorzata (Hugonoci, kwiecień 1903), Ewa (Hrabina, kwiecień 1903), dając zawsze „wyborną kreację pod wzglę­dem wokalno-artystycznym” (F. Pajączkowski). Śpiewała także w Krakowie (1 III 1901 na koncercie kompozytorskim W. Żeleńskiego oraz z zespołem lwow. opery i operetki w lipcu i sierpniu t.r., nast. w przedstawieniach Rigoletta i Hugonotów w 1903), Warszawie (25 XI 1902 w Filharmonii), w Łodzi (23 I 1903 na koncercie w kantacie S. Moniuszki Witolorauda). W 1902 zrezygnowała z prowadzenia szkoły muz. i wkrótce opuściła Lwów. W sez. 1903/04 była solistką T. Wielkiego w Warszawie i w tym czasie zaczęła używać także pseud. Stoklen.
W 1906 mieszkała w Kijowie; śpiewała tu np. partię tyt. w Hrabinie, wystawionej przez zespól J. Myszkowskiego. Później być może występowała we Lwowie. W sez. 1908/09 należała do zespołu operowego T. Polskiego w Poznaniu (śpiewała par­tię tyt. w Halce). W marcu 1910 wystąpiła w Kijowie na obchodach szopenowskich; chwalono wówczas jej „ciepły, liryczno-koloraturowy sopran, okraszony wielką finezją i lotnością techniczną” („Dziennik Kijowski”). W 1912 odniosła sukces w Berlinie, wystąpiła we Lwowie (w Traviacie) i w Kijowie, odbyła tournee po Rosji (Charków, Krym, Kaukaz). W marcu 1913 przebywała w Londynie, wzięła udział w wieczorze zorganizowanym przez Kółko Pol. (informacja ta dotyczyć może Marii Markówny). W sez. 1915/16 zapewne znów śpiewała w Kijowie. Obok recenzji przychylnych miewała i kry­tyczne, zwracające uwagę na niedomogi w dykcji i aktorstwie. Potem związała się z Krakowem: przy ul. Karmelickiej 7 prowadziła szkołę śpiewu solowego (1922-23), w 1919-31 wykładała śpiew w Instytucie Muz., a w sez. 1929/30 sprawowała kierownictwo Instytutu. Nie zaniechała występów operowych: w sierpniu 1917 śpiewała Eurydykę (Orfeusz Ch.W. Glucka) oraz estradowych; od 1918 brała udział w koncertach Krak. Biura Koncertowego, w 1922 występowała w Lublinie, 1925 w Katowicach i Króle­wskiej Hucie, 1925 i 1926 w Krakowie i w Poznaniu śpiewała na wieczorach kompozytorskich K. Szymanowskiego. Następnie przeniosła się do Poznania, gdzie uczyła śpiewu i w 1939 obchodziła dwudzie­stolecie pracy pedagogicznej. Po wojnie ponownie mieszkała w Krakowie.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994