Kapliński Jerzy

Kapliński Jerzy
Data urodzenia:
1909-11-09 Warszawa
Data śmierci:
2003-09-17 Wołomin k.Warszawy

tancerz, baletmistrz, choreograf, pedagog, reżyser, mim, malarz;

 

Od 1918 występował w zespole pierwszego Domu Dziecka w Moskwie, w l. 1923-31 wędrował przez Czechosłowację, występując m.in. w lokalach i na estradach w Pradze, w kurorcie Podebrady. Następnie, w l. 1931-34 kształcił się we Francji: w École de Dance Georgine Opalvense w Strasburgu, a w l. 1935-36 w Paryżu, m.in. u Olgi Preobrażeńskiej. W l. 1936-37 tańczył w T. Komedii Muzycznej „Lutnia” w Wilnie oraz w Balecie Polskim Parnella, np. Torreadora (Hiszpańska miłość), Markiza (Casanova), Marynarza (W każdym porcie dziewczyna). Później, do wojny, był solistą baletu T. Wielkiego w Poznaniu, gdzie z powodzeniem występował w partiach: Wodza Harnasiów (Harnasie , pol. prem. 1938), Iwana Carewicza (Ognisty ptak), Pierrota (Wieszczka lalek). W czasie okupacji niem. tańczył w warsz. t. jawnych: Miasta Warszawy, Variete „Kometa”, „Niebieski Motyl na Pradze”, „Stara Mewa”, „Złoty Ul” i na koncertach (1940-44) oraz w duecie z B. Bittnerówną w Krakowskim T. Powszechnym (Koncert baletowy, 1944). Po powstaniu został, m.in. z Bittnerówną, wywieziony do obozu w Gablonz. Po oswobodzeniu, występował z nią na estradach Czechosłowacji, a także podczas Wszechsłowiańskiego Festiwalu Tańca w Pradze, w niezwykle pięknych miniaturach tanecznych, uznanych (wraz z późniejszymi układami dla duetu Bittnerówna – Gruca, np. Człowiek, którego kocham z muz. Gershwina) za jego mistrzowskie osiągnięcia choreograficzne. W l. 1945-49 był solistą i kier. baletu T. Wielkiego w Poznaniu. Gościnnie nadal dawał występy z Bittnerówną, np. przyjmowane owacyjnie na scenie T. im. Słowackiego w Krakowie (maj 1946). Na scenie pozn. przygotował pierwszy po wojnie wieczór baletowy, tańczył we własnej reż. i choreogr. m.in.: Fryzjera (Bagatela), Cagliostra (Cagliostro w Warszawie), ponownie Wodza Harnasiów, Rybaka (Szeherezada,także scen.), Wodza (Kniaź Igor), Wodza (Tańce połowieckie, też scen.). Był autorem choreogr. wielu przedstawień na tej scenie, m.in.: Zemsty nietoperza, Hrabiny i Halki, Aidy, Winobrania, Sprzedanej narzeczonej, Nocy na Łysej Górze, Serenady(też scen.), Eugeniusza Oniegina, Carmen, Swantewita. W tym okresie współpracował również z pozn. T. Nowym i T. Komedii Muzycznej, gdzie przygotował choreogr., bądź układ tańców i ewolucji do spektakli: Moja siostra i ja Benatzky’ego, Wesele Figara Beaumarchais, Artyści Wattersa i Hopkinsa, Podwójna buchalteria Mellerowej, Królowa przedmieścia Krumłowskiego, Wesele Fonsia Ruszkowskiego, prowadził też w Poznaniu własną Szkołę Tańca Artystycznego, a ponadto w l. 1948-50 uczył tańca w krak. PWSA. W l. 1949-52 był solistą i kier. baletu Opery Śląskiej w Bytomiu: zatańczył Coppeliusa (Coppelia, we własnej reż. i choreogr.), wznowił Cagliostra, tym razem z własną scen., ponadto opracował na tej scenie m.in. choreogr. Rapsodu, Opowieści Hoffmanna, Damy pikowej i Eugeniusza Oniegina, Casanovy, Rusałki, Złotej Kaczki. Poza choreogr., projektował też scen. Zielonego koguta. W miejscowym Lic. Choreograficznym uczył tańca charakterystycznego, a w l. 1952-54 kontynuował pracę pedag. w szkole krakowskiej. Później przeniósł się do Warszawy i został choreografem i kier. grupy tanecznej założonego w styczniu 1954 ZPiT „Warszawa” pod kier. T. Sygietyńskiego (do 1956; opracował choreogr. widowiska Karuzela tańców i piosenek). Jako choreograf współpracował też z ZPiT „Mazowsze” (Polka sieradzka), z Centralnym Zespołem Artyst. WP (Witaj, żołnierzu, Mazurek z kurantem), w l. 1954-58 oraz 1967-68 był choreografem Operetki Warszawskiej (Cnotliwa Zuzanna, 1956; Piękna Helena i Księżniczka czardasza, 1957; Fajerwerk i Zemsta nietoperza, 1958; Coppelia, 1967; Bagatela, 1967; Gdzie diabeł nie może, 1968). Współpracował też z innymi scenami warsz.: T. Objazdowym „Gnom” (Kopciuszek, 1954), T. Nowym Komedii Muzycznej (Domek trzech dziewcząt, 1953), T. Domu Wojska Polskiego (Romeo i Julia, 1956), T. Powszechnym (Suchy kraj, 1956, Bartłomiejowy jarmark, 1958; Kaukaskie kredowe koło, 1960), T. Komedia (Piękna Helena, 1970), Operą Objazdową (Halka, 1959), T. Ziemi Mazowieckiej (Sikorki, czyli Mazowieckie dziewczęta wg Skalmierzanek Kamińskiego, 1962), T. Polskim (Rumcajs, 1974), ponadto w Krakowie: z T. Młodego Widza (Awantura w Chioggi, 1953; Zaklęty jawor, 1957), T. im. Słowackiego (Polacy nie gęsi, 1953; Kaukaskie kredowe koło, 1954), Starym T. (Huzarzy, 1956), Miejskim T. Muzycznym Opera i Operetka (Romeo i Julia, 1963), a także z T. Muzycznym w Gdyni (Dobranoc Bettino, Ja tu rządzę, Fajerwerk, 1964), Operetką w Lublinie (Bal w operze, 1967, Nitouche, także scen. z T. Targońską, 1975), T. Muzycznym w Szczecinie (Księżniczka czardasza, 1959, Student żebrak, 1968), T. Muzycznym w Łodzi (Wielka aleja, praprem. 1973), T. Dramatycznym w Wałbrzychu (Księżniczka na opak wywrócona, układy pantomimiczne, 1974), T. im. Horzycy w Toruniu (O nas zakochanych, 1974), T. Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach (Romans z wodewilu, 1976), T. im. Żeromskiego w Kielcach (Pan Drops i jego trupa, 1985). W l. 1960-65 był reżyserem i solistą estradowego T. Małych Form „Arabeska” (występował jako mim), choreografem programów kabaretu „Wagabunda”, np. Śmiejmy się z nas (1967), krak. WPIE, np. O, tak w Polskę iść (1969) i Centralnego Zespołu Artyst. Wojska Pol. (1970-73). Od 1973 dawał solowe występy pantomimiczne. Wspólnie z Barbarą Fijewską przygotował choreogr. filmu Żołnierz królowej Madagaskaru (1958), a samodzielnie serialu Strachy (1979). W l. siedemdziesiątych jego drugą, po balecie, pasją twórczą stało się malarstwo czerpiące inspirację i nastrój z tańca, utrwalające scenki baletowe, ciało w ruchu. Pierwsza wystawa jego prac, zatytułowana Impresje baletowe, odbyła się w maju 1984 w Domu Sztuki na warsz. Ursynowie, kolejna, pt. Pasje twórcze-taniec w malarstwie i karykaturze, w 1988 towarzyszyła III Warsz. Dniom Baletu, w sali wystawowej EMPiK-u przy Nowym Świecie.

Źródło : Almanach Sceny Polskiej 2003/2004

Źródła:
1)

tancerz, baletmistrz, choreograf, pedagog, reżyser, mim, malarz;

 

Od 1918 występował w zespole pierwszego Domu Dziecka w Moskwie, w l. 1923-31 wędrował przez Czechosłowację, występując m.in. w lokalach i na estradach w Pradze, w kurorcie Podebrady. Następnie, w l. 1931-34 kształcił się we Francji: w École de Dance Georgine Opalvense w Strasburgu, a w l. 1935-36 w Paryżu, m.in. u Olgi Preobrażeńskiej. W l. 1936-37 tańczył w T. Komedii Muzycznej „Lutnia” w Wilnie oraz w Balecie Polskim Parnella, np. Torreadora (Hiszpańska miłość), Markiza (Casanova), Marynarza (W każdym porcie dziewczyna). Później, do wojny, był solistą baletu T. Wielkiego w Poznaniu, gdzie z powodzeniem występował w partiach: Wodza Harnasiów (Harnasie , pol. prem. 1938), Iwana Carewicza (Ognisty ptak), Pierrota (Wieszczka lalek). W czasie okupacji niem. tańczył w warsz. t. jawnych: Miasta Warszawy, Variete „Kometa”, „Niebieski Motyl na Pradze”, „Stara Mewa”, „Złoty Ul” i na koncertach (1940-44) oraz w duecie z B. Bittnerówną w Krakowskim T. Powszechnym (Koncert baletowy, 1944). Po powstaniu został, m.in. z Bittnerówną, wywieziony do obozu w Gablonz. Po oswobodzeniu, występował z nią na estradach Czechosłowacji, a także podczas Wszechsłowiańskiego Festiwalu Tańca w Pradze, w niezwykle pięknych miniaturach tanecznych, uznanych (wraz z późniejszymi układami dla duetu Bittnerówna – Gruca, np. Człowiek, którego kocham z muz. Gershwina) za jego mistrzowskie osiągnięcia choreograficzne. W l. 1945-49 był solistą i kier. baletu T. Wielkiego w Poznaniu. Gościnnie nadal dawał występy z Bittnerówną, np. przyjmowane owacyjnie na scenie T. im. Słowackiego w Krakowie (maj 1946). Na scenie pozn. przygotował pierwszy po wojnie wieczór baletowy, tańczył we własnej reż. i choreogr. m.in.: Fryzjera (Bagatela), Cagliostra (Cagliostro w Warszawie), ponownie Wodza Harnasiów, Rybaka (Szeherezada,także scen.), Wodza (Kniaź Igor), Wodza (Tańce połowieckie, też scen.). Był autorem choreogr. wielu przedstawień na tej scenie, m.in.: Zemsty nietoperza, Hrabiny i Halki, Aidy, Winobrania, Sprzedanej narzeczonej, Nocy na Łysej Górze, Serenady(też scen.), Eugeniusza Oniegina, Carmen, Swantewita. W tym okresie współpracował również z pozn. T. Nowym i T. Komedii Muzycznej, gdzie przygotował choreogr., bądź układ tańców i ewolucji do spektakli: Moja siostra i ja Benatzky’ego, Wesele Figara Beaumarchais, Artyści Wattersa i Hopkinsa, Podwójna buchalteria Mellerowej, Królowa przedmieścia Krumłowskiego, Wesele Fonsia Ruszkowskiego, prowadził też w Poznaniu własną Szkołę Tańca Artystycznego, a ponadto w l. 1948-50 uczył tańca w krak. PWSA. W l. 1949-52 był solistą i kier. baletu Opery Śląskiej w Bytomiu: zatańczył Coppeliusa (Coppelia, we własnej reż. i choreogr.), wznowił Cagliostra, tym razem z własną scen., ponadto opracował na tej scenie m.in. choreogr. Rapsodu, Opowieści Hoffmanna, Damy pikowej i Eugeniusza Oniegina, Casanovy, Rusałki, Złotej Kaczki. Poza choreogr., projektował też scen. Zielonego koguta. W miejscowym Lic. Choreograficznym uczył tańca charakterystycznego, a w l. 1952-54 kontynuował pracę pedag. w szkole krakowskiej. Później przeniósł się do Warszawy i został choreografem i kier. grupy tanecznej założonego w styczniu 1954 ZPiT „Warszawa” pod kier. T. Sygietyńskiego (do 1956; opracował choreogr. widowiska Karuzela tańców i piosenek). Jako choreograf współpracował też z ZPiT „Mazowsze” (Polka sieradzka), z Centralnym Zespołem Artyst. WP (Witaj, żołnierzu, Mazurek z kurantem), w l. 1954-58 oraz 1967-68 był choreografem Operetki Warszawskiej (Cnotliwa Zuzanna, 1956; Piękna Helena i Księżniczka czardasza, 1957; Fajerwerk i Zemsta nietoperza, 1958; Coppelia, 1967; Bagatela, 1967; Gdzie diabeł nie może, 1968). Współpracował też z innymi scenami warsz.: T. Objazdowym „Gnom” (Kopciuszek, 1954), T. Nowym Komedii Muzycznej (Domek trzech dziewcząt, 1953), T. Domu Wojska Polskiego (Romeo i Julia, 1956), T. Powszechnym (Suchy kraj, 1956, Bartłomiejowy jarmark, 1958; Kaukaskie kredowe koło, 1960), T. Komedia (Piękna Helena, 1970), Operą Objazdową (Halka, 1959), T. Ziemi Mazowieckiej (Sikorki, czyli Mazowieckie dziewczęta wg Skalmierzanek Kamińskiego, 1962), T. Polskim (Rumcajs, 1974), ponadto w Krakowie: z T. Młodego Widza (Awantura w Chioggi, 1953; Zaklęty jawor, 1957), T. im. Słowackiego (Polacy nie gęsi, 1953; Kaukaskie kredowe koło, 1954), Starym T. (Huzarzy, 1956), Miejskim T. Muzycznym Opera i Operetka (Romeo i Julia, 1963), a także z T. Muzycznym w Gdyni (Dobranoc Bettino, Ja tu rządzę, Fajerwerk, 1964), Operetką w Lublinie (Bal w operze, 1967, Nitouche, także scen. z T. Targońską, 1975), T. Muzycznym w Szczecinie (Księżniczka czardasza, 1959, Student żebrak, 1968), T. Muzycznym w Łodzi (Wielka aleja, praprem. 1973), T. Dramatycznym w Wałbrzychu (Księżniczka na opak wywrócona, układy pantomimiczne, 1974), T. im. Horzycy w Toruniu (O nas zakochanych, 1974), T. Śląskim im. Wyspiańskiego w Katowicach (Romans z wodewilu, 1976), T. im. Żeromskiego w Kielcach (Pan Drops i jego trupa, 1985). W l. 1960-65 był reżyserem i solistą estradowego T. Małych Form „Arabeska” (występował jako mim), choreografem programów kabaretu „Wagabunda”, np. Śmiejmy się z nas (1967), krak. WPIE, np. O, tak w Polskę iść (1969) i Centralnego Zespołu Artyst. Wojska Pol. (1970-73). Od 1973 dawał solowe występy pantomimiczne. Wspólnie z Barbarą Fijewską przygotował choreogr. filmu Żołnierz królowej Madagaskaru (1958), a samodzielnie serialu Strachy (1979). W l. siedemdziesiątych jego drugą, po balecie, pasją twórczą stało się malarstwo czerpiące inspirację i nastrój z tańca, utrwalające scenki baletowe, ciało w ruchu. Pierwsza wystawa jego prac, zatytułowana Impresje baletowe, odbyła się w maju 1984 w Domu Sztuki na warsz. Ursynowie, kolejna, pt. Pasje twórcze-taniec w malarstwie i karykaturze, w 1988 towarzyszyła III Warsz. Dniom Baletu, w sali wystawowej EMPiK-u przy Nowym Świecie.

Źródło : Almanach Sceny Polskiej 2003/2004

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *