śpiewaczka (sopran);

Właściwie Jadwiga Musielewska, zamężna Mańkowska. Była córką Franciszka M., urzędnika w Zarządzie Miejskim Poznania, kustosza Starego Ratusza, i Anny z domu Widarkiewicz (Wydarkiewicz, Wyderkiewicz; sama M. w aktach podawała różne wersje); żoną Witolda Mańkowskiego. Od października 1920 studiowała w Państw. Konserwatorium Muz. w Poznaniu w klasie M. Łabędzińskiej: od 1922 pracowała też w przedsiębiorstwie Targi Poznańskie. Dyplom wirtuozowski w zakresie śpiewu solowego otrzymała w maju 1930. Jej debiut koncertowy odbył się 7 III 1929 w Auli Uniw. Pozn., pełniącej funkcję sali filharmonicznej Poznania, kiedy wykonała partię sopranową w Stabat Mater K. Szymanowskiego, w obecności kompozytora.

Na scenie T. Wielkiego w Poznaniu debiutowała 10 IX 1933 jako Hanna w Strasznym dworze (sama M. w wywiadach podawała, że jej debiut odbył się już w 1932 w roli Micaeli w Carmen), po czym została solistką pozn. Opery i była związana z nią do wybuchu wojny w 1939. Występowała pocz. w niewielkich rolach operowych, takich jak: Fryderyk (Mignon, 1934), Gemmy (Wilhelm Tell, 1934), Dolorida (Beatrix Cenci, 1935) i w dużych, często pierwszoplanowych operetkowych, jak: w 1933 Fiametta (Boccaccio), Arsena (Baron cygański) i Księżniczka Lidia (Fatinica), w 1934 Kasia (Wesele przy latarniach), Mimoza (Gejsza) i Pepi (Wiedeńska krew), a w 1935 Mi (Kraina uśmiechu). Od sez. 1935/36 powierzano jej już ważne partie sopranowe w operach, jak w 1935 Siebel (Faust) czy Lola (Rycerskość wieśniacza), a w operetkach nawet role czołowe, jak tyt. Rose Marie (prem. 14 XII 1935), w której na długo zapamiętała ją publiczność. Do wojny umocniła swą pozycję solistki śpiewając szereg partii operowych, takich jak w 1936: Skierka (Goplana) i Arsinoe (Zamarłe oczy), w 1937: Ellen (Lakme) i Lucieta (Czterech gburów), w 1938: Micaela (Carmen), Zofia (Damy i huzary), Księżniczka (Syrena) i Zuzia (Verbum nobile), a także operetkowych, jak: Molly (Najpiękniejsza z kobiet, 1936), Księżna (Ptasznik z Tyrolu, 1937), Greta (Miłostki kadetów, 1937), Leila (Tysiqc i jedna noc, 1938). Miała wiele występów estradowych, śpiewała też często w Pol. Radiu. Okupację niem. przeżyła w Warszawie; występowała na koncertach w kawiarni,,Frascati” i w innych pol. lokalach.
W 1945 powróciła na macierzystą scenę T. Wielkiego w Poznaniu; brała udział 2 VI 1945 w inaugurującej powojenną działalność teatru prem. Krakowiaków i Górali jako Zosia, a 8 IX t.r. w prem. Wesołej wdówki wystąpiła jako Walentyna. Później brała udział w premierowych przedstawieniach, jako: Siebel (Faust, 1946), Nuri (Niziny, 1950), Zimonka (Krutniawa, 1959); śpiewała też: Hannę (Straszny dwór), Zofię (Halka), Ksenię (Borys Godunow), Micaelę (Carmen), Gertrudę (Jaś i Małgosia), Różę (Lakmé). W dniach 21 XII 1952-12 I 1953 brała udział w występach Opery im. Moniuszki w Moskwie. Ostatnią jej premierową rolą była Giovanna w Rigoletcie (4 IX 1960); w zespole solistów pozostawała do końca sez. 1964/65. Od 1958 pracowała w operowej bibliotece.
Miała znakomite warunki scen. i temperament, była urodziwa, pełna wdzięku, ,,niezapomniana, śliczna Rose Marie” – pisał B. Danielewski, zaś K. Nowowiejski wspominał, że często wykonywała pieśni jego ojca, Feliksa: ,,Śpiewała wiele jego pieśni na koncertach radiowych i estradowych – wysokim, lekko drżącym sopranem «z groszkiem»”. Przed II wojną świat. była ulubienicą pozn. publiczności, cieszyła się też na ogół dobrą opinią u recenzentów; o jej roli w Czterech gburach pisał np. w 1937 Z. Sitowski: ,,zupełnie osobliwie zyskała w nowej partii p. Musielewska. Wymawia lekko, płynnie i z wyrazem, a gra Lucietę z naturalną swobodą, prostotą
i wdziękiem”.

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 M-Ż Warszawa 2016