aktorka, reżyser, dyrektor teatru, pedagog;

Właściwie Jadwiga Halina Maria Zofia G., z Kacickich. Była córką urzędnika kolejowego Józefa Kacickiego i pianistki Marii ze Zbierzchowskich, żoną Iwo Galla. Podawane najczęściej w opraco­waniach jej daty urodzenia – 1893 i 1895 są błędne. Uczyła się najpierw w szkole wiejskiej w Wilkowicach k. Białej Śląskiej (obecnie Bielsko-Biała); nast. ukończyła w Warszawie sześć klas gimn. S. Tołwińskiej oraz kursy handlowe J. Siemiradzkiej; w 1909-11 pracowała jako urzędniczka w warsz. firmie „S. Wierzbicki i S-ka”. Od 1912 uczyła się w Klasie Dram. przy Warsz. Tow. Muz., a po jej ukończeniu w 1914 została zaangażowana do T. Polskiego w Warszawie i od czerwca t.r. występowała tam w epizodach. W sez. 1914/15 pocz. nadal w zespole T. Polskiego, nast. wyjechała do Rosji; w lutym i marcu 1915 występowała w zespole A. Zelwerowicza w Petersburgu, od jesieni 1915 w zespole pod kier. B. Skąpskiego w Mosk­wie, a w pierwszej poł. 1916 tamże w T. Polskim A. Szyfmana, gdzie grała m.in. Stellę (Fantazy), Lilię (Lilia Weneda), Zosię (Wesele). Uczestniczyła z grupą młodych aktorów pod kier. M. Limanowskiego w pracach nad analizą Dziadów. W Moskwie poznała też K. S. Stanisławskiego i wspominała później o zaszczytnej propozycji wstąpienia do jego Studia. Od sierpnia 1916 do 1918 występowała w T. Polskim w Kijowie pod dyr. F. Rychłowskiego, a od 21 IV do 30 VI 1918 tamże w Nowym T. Polskim w sali „Ogniwa” pod kier. J. Osterwy; później wróciła do Warszawy. W listopadzie 1918 grała w zespole objazdowym w Radomiu, Kaliszu, Częstochowie. W sez. 1918/19 występowała w T. Polskim, grała m.in. Córkę (Wyzwolenie), Fanny (Pierwsza sztuka Fanny); od marca 1919 kontynuo­wała pracę w grupie pod kier. M. Limanowskiego nad tekstem Dziadów oraz innych dramatów. W sez. 1919/20-1922/23 była aktorką T. im. Słowac­kiego w Krakowie; grała m.in. Ibissę (Tumor Mózgowicz), Tadzia (Kurka wodna), Joasa (Sędziowie), Marynę (Wesele), Amelię (Horsztyński), Pasierbicę (Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora), Harfiarkę (Wyzwolenie). W pocz. lipca 1921 w Krakowie poślubiła Iwo Galla, lecz dopiero w dru­giej poł. 1922 zaczęła używać na scenie nazwiska męża. Od lata 1923 (od pobytu w Spale) do 1929, wraz z mężem, wchodziła w skład zespołu Reduty, najpierw w Warszawie, a od 1925 w Wilnie. W Reducie grała m.in. Helenę (Ponad śnieg), Feniksanę (Książę Niezłomny), Rachel (Wesele), Łucję (Okno), Psyche (Eros i Psyche); równocześnie od 1923 w Instytucie Reduty rozpoczęła pracę peda­goga; w grudniu 1925 z ramienia Reduty wzięła udział w konferencji w Warszawie w sprawie ujed­nolicenia pol. wymowy scenicznej. J. Osterwa zaliczał G. do „redutowców kapitulnych” („najstarsi, najdawniejsi, wypróbowani, wierni i żelazni„). W styczniu 1929 wyjechała z mężem za granicę – do Pragi, Wiednia, Berlina, Drezna. Od jesieni 1929 rozpoczęła pracę w nowo powstałym t. Jaskółka w Warszawie; objęła tu dział organizacji pracy oraz zaczęła reżyserować – 10 X 1929 wystawiła Złotą kaczkę. W 1929-30 współpracowała też z Hebraj­skim Studiem Dram. w Wilnie. W sez. 1930/31 wraz z Cz. Zbierzyńskim kierowała objazdowym Wołyńskim T. Wojewódzkim z siedzibą w Łucku; reżyserowała w nim m.in. Dzień bez kłamstwa. W 1931 otrzymała stypendium Min. Wyznań Religij­nych i Oświecenia Publicznego i wyjechała do Pa­ryża. Od marca 1932 występowała w T. im. Żeromskiego w Warszawie w roli Anny (Tamten). Później należała do zespołów prowadzonych przez męża: w sez. 1932/33-1934/35 Miejskiego T. Ka­meralnego w Częstochowie, 1935/36 Stołecznego T. Powszechnego w Warszawie, gdzie grała m.in. He­lenę (Most); w końcu ostatniego sez. współpraco­wała jako aktorka i reżyser z teatrem w Często­chowie pod dyr. K. Brodzikowskiego i reżyserowała tu w czerwcu i lipcu 1936 Powrót mamy i Głowę w pętli. W sez. 1936/37 i 1937/38 występowała znowu pod dyr. męża w T. im. Bogusławskiego w Kaliszu i reżyserowała Pastorałkę (1937). W sez. 1938/39 grała Księżniczkę (Uciekła mi przepióre­czka) w przedstawieniu Instytutu Reduty. Okres okupacji niem. spędziła w Warszawie. W 1941, po zabójstwie I. Syma, była aresztowana i więziona jako zakładniczka na Pawiaku. W teatrze nie występowała, pracowała m.in. jako kasjerka i magazynierka w restauracji „Ariaa” i pomocnica w szpitalu Dzieciątka Jezus. W 1941-44 (do powstania warsz.) prowadziła wraz z mężem tajne Studio Dramatyczno-Teatralne. Po upadku powstania Gallowie opuścili Warszawę i w pocz. 1945 przybyli do Krakowa. W kwietniu 1945 w zespole Starego T. grała Babcię (Teoria Einsteina); na scenie tej po­została w sez. 1945/46 i urządzała także poranki poetyckie. W sez. 1946/47-1948/49 była aktorką i reżyserem prowadzonego przez męża T. Wybrzeże w Gdyni; grała m.in. Maryńcię (Ludzie są ludźmi), reżyserowała w 1947 Genewę, Paquis10, w 1948 Ocalenie Jakuba (grała Joannę), Dom kobiet (grała Celinę Bełską); organizowała też i reżyserowała liczne programy poetyckie, gł. poranki, m.in. Mic­kiewiczowskie ballady (1946), Ja kocham cały naród (1949). Od pocz. sez. 1949/50 do końca listopada 1952, nadal pod dyr. męża, była aktorką T. im. Jaracza w Łodzi, później krótko w tamtejszym T. Powszechnym, gdzie od 18 XII 1952 grała Millerową (Intryga i miłość). W pocz. 1953 powróciła z mężem do Krakowa, gdzie od marca 1953, a nast. w sez. 1953/54 i 1954/55 była aktorką i re­żyserem w T. Młodego Widza (reżyserowała Fircyka w zalotach – 1954, Ballady, fragmenty, poezje – 1955). Jednocześnie w sez. 1954/55 współpracowała z T. Nurt w Nowej Hucie, w którym spra­wowała opiekę reżyserską oraz prowadziła wraz z W. Woźnikiem studio aktorskie. W sez. 1955/56-1963/64 należała do zespołu Starego T. w Krako­wie; reżyserowała tu w 1956 Wysoką ścianę (grała Teklę) i Dom Bernardy Alba (grała Marię Józefę); grała poza tym: Starą (Krzesła, 1957), Marię Lwowną (Niespokojna starość, 1959), Nianię (Wujaszek Wania, 1959), Starą kobietę (Cichy Don, 1964 – ostatnia rola). W 1964 przeszła na emeryturę. Poza sceną macierzystą gościnnie reżyserowała w 1961 Burmistrza Stylmondu w krak. T. Rozmaitości, a w 1962 Dom kobiet w T. im. Wyspiańskiego w Katowicach. Zarówno przed II wojną świat, (od 1928), jak i po wojnie występowała w t. radiowym. Była członkiem zasłużonym SPATiF-ZASP. Długo grała z powodzeniem role liryczne, poetyckie, w początku kariery także młodych chłopców; póź­niej pogłębione psychologicznie role matek. W. Natanson wspominał ją z l. dwudziestych w Krakowie: „niepokaźna a jednak obdarzona niezwykłym darem sugerowania, trochę drażniącego i przekornego. Ta­ka pozostała w pamięci jako Ibissa w Tumorze Mózgowiczu Witkiewicza, w Sześciu postaciach Pirandella, w sztukach Jewreinowa, Arcybaszewa”. „Była drobną, szczupłą kobietą o zatroskanej twarzy i wielkich, smutnych oczach patrzących uważnie i mądrze” – opisywała G. z l. powojennych na Wybrzeżu M. Szczepkowska. S. Papee zwracał uwa­gę, że role jej „były zawsze twórcze, starannie przygotowane”, a „zachwycała zwłaszcza nieskazi­telną dykcją i kameralnością gry”. Reżyserowała także gł. sztuki kameralne, wyróżniając się w pracy wnikliwością i starannością.
Obok aktorstwa i reżyserii, trzecią domeną jej dzia­łalności była pedagogika, którą uprawiała blisko pięćdziesiąt lat. Była wybitnym pedagogiem, spe­cjalistką od nauki dykcji i recytacji; „nauczyła pięk­nej dykcji całe pokolenia aktorskie” (H. Małkowska). Od 1923 prowadziła zajęcia z wymowy i dykcji w Instytucie Reduty kolejno w Warszawie i Wilnie; opiekowała się młodzieżą Reduty w naj­trudniejszym okresie 1927-31 w Wilnie (właśc. pro­wadziła Instytut), nast. od 1931 do 1939 wykładała w Instytucie Reduty w Warszawie (także w „Oko­pie”). W 1941-44 prowadziła z mężem w konspi­racji Studio Dramatyczno-Teatralne. Od kwietnia 1945 uczyła wymowy, wiersza i podstaw gry scen. w Studiu Dram. Galla w Krakowie, a od jesieni 1946 do 1949 nadal w tym Studiu w Gdyni. W 1949-53 wykładała w PWSA w Łodzi, a 1953-68 w PWST w Krakowie. Po przejściu na emeryturę uczyła też dykcji w krak. PWSM. Ważną rolę odegrała we wszystkich poczynaniach i osiągnięciach teatr. Galla. Jak pisał Natanson, była jego „duchem opiekuńczym”; „spokojna, opanowa­na, obdarzona metodą pracy”, „stała się mężowi bezcenną pomocą”; wg M. Szczepkowskiej była osobą o ogromnej energii i „poza pracą w teatrze, ona przyjmowała na siebie wszelkie zewnętrzne kon­takty”, także „ona w tym artystycznym stadle re­prezentowała realizm i rozsądek”.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994