aktor, śpiewak, reżyser;

Właściwie Edmund Joachim Spiegel. Był synem Hermana Spiegla, krawca, i Miny z Hausmanów, mężem śpie­waczki Niki Jakubowskiej (ślub 13 VI 1926 w Krakowie). Ukończył szkołę realną i szkołę dram. przy konserwatorium Pol. Tow. Muz. we Lwowie; w dyplomowych przedstawieniach grał Al­bina w Ślubach panieńskich i Zbigniewa w Mazepie. Jednocześnie w klasach wokalnych konserwatorium kształcił głos u A. Dianniego i W. Flama (do czerwca 1921). W 1919 zaangażował się do Ob­jazdowego T. Dramatycznego w Przemyślu, kiero­wanego przez H. Cudnowskiego i 7 IX 1919 de­biutował rolą Dziennikarza w Weselu. Jako ochotnik brał udział w wojnie w 1920; w sez. 1920/21 był członkiem t. frontowego jeżdżącego po Małopolsce i Wołyniu. W sez. 1921/22 występował w zespole T. Miejskich we Lwowie, w sez. 1922/23 w pozn. T. Wielkim i śpiewał tam Walentego w Fauście, a potem w prem. obsadach: Ruggiera w Żydówce, Herolda w Lohengrinie i Agamemnona w Pięknej Helenie. W 1923-25 występował prawdopodobnie w lwow. T. Wielkim (w 1924 śpiewał tu Escamilla w Carmen). W sez. 1925/26 był solistą opery przy T. Polskim w Katowicach (w 1926 był z tym zespołem m.in. w Ciechocinku i Płocku), w 1926-30 znów śpiewał w operze we Lwowie np. w 1929 tyt. partię w Borysie Godunowie (w styczniu 1927 był z nią w Przemyślu), w sez. 1930/31 ponownie w Katowicach. Występował też wtedy na koncertach np. w czerwcu 1930 we Lwowie (jako solista w Stabat Mater K. Szymanowskiego), a także w Kra­kowie (1931-32). W 1932-35 śpiewał w operze lwow., także w repertuarze operetkowym. Od 1935 do wybuchu wojny był solistą T. Wielkiego w Warszawie; występował wtedy gościnnie m.in. W Gdańsku (1935) i Krakowie (1935, 1938, 1939). Podczas okupacji niem. pracował w Instytucie Hy­drograficznym i na kolei. Kolportował prasę kon­spiracyjną, a także drukował ją w domu rodziny żony w Woli Justowskiej pod Krakowem. Po po­wstaniu warsz. wywieziony do Pruszkowa, uciekł stamtąd i przedostał się do Częstochowy. Brał udział w organizowaniu miejscowego teatru i orkiestry symfonicznej. W lutym 1945 w programie składa­nym Parada teatralna wykonał arię Miecznika ze Strasznego dworu. Potem zaprzestał działalności śpiewaczej, chociaż występował w komediach muz. wystawianych przez częstochowskie T. Miejskie (od 1949 pn. T. Dramatyczne, od 1957 T. im. Mickie­wicza). W 1945-49 był tu zastępcą dyr. teatru, zajmował się sporadycznie reżyserią (Swobodny wiatr, Pociąg do Marsylii), ale przede wszystkim pracował jako aktor do czasu przejścia na emeryturę w 1969. Obchodził w Częstochowie jubileusze: 12 VI 1965 czterdziestopięciolecia, a 26 IV 1969 pięćdziesię­ciolecia pracy artyst. (grał Księcia Janusza Radzi­wiłła w Potopie).
W 1. trzydziestych cieszył się uznaniem jako wy­konawca operowych partii basowych i barytono­wych. Występował we Lwowie np. w tyt. partii w Borysie Godunowie (1929), jako Malatesta (Don Pasquale), Markiz Posa (Don Carlos), w Katowi­cach m.in. jako: Lindorf, Coppelius, Dapertutto i Miracle (Opowieści Hoffmanna, sez. 1930/31), a w Warszawie w roli tyt. w Eugeniuszu Onieginie i Rigoletcie, jako Escamillo (Carmen), Miecznik (Stra­szny dwór), Amonastro (Aida), Wolfram (Tannhauser), Bekwark (Zygmunt August). Śpiewał jedno­cześnie partie operetkowe, a w jego uzdolnieniach aktorskich przeważały dyspozycje charakterystyczne i komediowe. Ważniejsze z jego powojennych ról dram., to: Boruta (Zaczarowane koło), Rotmistrz (Damy i huzary), Burczyński (Grube ryby), Cześnik (Zemsta), Tabarin (Król włóczęgów), Piszczalski (Ja­dzia wdowa), Kiełbasiński (Złote niedole).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994