śpiewaczka, aktorka;

Właściwie Irena Bohuss de Beherfalva, za­mężna Heller. Była żoną Ludwika Hellera. Pochodziła ze spolszczonej rodziny węgier­skiej. Kształciła się w konserwatorium we Lwowie i w 1895 otrzymała srebrny medal za ukończenie klasy śpiewu prof. W. Wysockiego. Występować zaczęła we Lwowie na koncertach, jeszcze przed ukończeniem konserwatorium. Debiutowała w marcu 1895 w t. lwow. w partii Siebla (Faust). Zaangażowana do zespo­łu opery i operetki lwow., występowała tam do maja 1900, początkowo głównie w operetkach; śpiewała m.in. partie Anieli (Bal w operze), Mimozy (Gejsza), Eurydyki (Orfeusz w piekle). W 1895 koncertowała w sierpniu w Krynicy, a w październiku w Krakowie; w 1897 i 1898 z zespołem t. lwow. występowała w War­szawie; w 1899 brała udział w koncertach w Płocku. W 1900 wyjechała do Pragi, a następnie do Włoch, gdzie uczyła się w Mediolanie śpiewu u T. Arklowej. Występowała w Livorno i w Mediolanie, później przez krótki okres należała do zespołu opery w Pradze. Po powrocie występowała jako śpiewaczka operowa we Lwowie (sez. 1901/02), w Krakowie (1901, 1903) i w Łodzi; śpiewała na koncertach w Warszawie (1902, 1903), Łodzi i Lwowie (1902). W 1902 debiutowała w WTR: 12 II śpiewała partię Jasia (Jaś i Małgosia), a 5 i 8 III partię Mimi (Cyganeria). W kwietniu i maju tego roku ponownie występowała w Pradze, a następ­nie znów w Warszawie, gdzie śpiewała z zespołem ope­ry warsz. osiem partii, m.in. Elzę (Lohengrin), Małgorzatę (Faust), Hannę (Straszny dwór) i partię tyt. w Traviacie. 11 X 1902 we Lwowie wyszła za mąż za Lud­wika Hellera. Od 19 I 1904 występowała znowu w T. Wielkim w Warszawie, śpiewając: Tatianę (Eugeniusz Oniegin), Neddę (Pajace) i partię tyt. w Manon J. Mas­seneta. W 1904 występowała we Lwowie (koncerty), a także w Mediolanie, Neapolu, Rzymie, Madrycie, Lizbonie, Londynie i Petersburgu. Na scenie Covent Garden w Londynie śpiewała m.in. partię tyt. w Adrian­nie Lecouvreur oraz partie Noriny (Don Pasquale) i Mag­daleny (Andrea Chenier). W 1905 na scenie T. Lirico w Mediolanie śpiewała partię tyt. w Halce. Od grudnia tego roku w sez. 1905/06 występowała znowu w T. Miejskim we Lwowie; śpiewała tam również od 22 IX 1907. W 1908 przeniosła się na stałe do lwow. T. Miej­skiego. W wielu operach śpiewała wtedy główne partie sopranowe, m.in. Marię (Córka pułku), Toskę (Tosca), Ulanę (Manru), Marynkę (Sprzedana narzeczona), Elzę (Lohengrin), popisowe – Manon (Manon J. Massene­ta) i Mimi (Cyganeria). W 1914 występowała gościnnie w Krakowie. Po 1916 w czasie I wojny świat. miesz­kała przez pewien okres w Wiedniu, gdzie udzielała lekcji śpiewu. We wrześniu 1920 przeniosła się do War­szawy. Występowała odtąd jako aktorka w t. warsz.: Komedia (1922 grała Księżnę – Wilkołak), Stańczyk (maj 1923), Bagatela. W sez. 1922/23 występowała w T. Reduta i grała m.in. Janę (Przechodzień B. Katerwy). 10 II 1925 w sali Filharmonii Warsz. obchodzono jubi­leusz jej pracy artystycznej. Po wycofaniu się ze sceny prowadziła salon mód. Zginęła śmiercią samobójczą. B. dysponowała dobrymi warunkami zewnętrznymi i dobrze ustawionym, pięknie brzmiącym głosem so­pranowym. Była utalentowaną wykonawczynią partii lirycznych. „Umiała nadać kreowanym postaciom czar, poezję, serdeczne uczucie, unikając operowej jaskra­wości i koturnu” (F. Pajączkowski).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973