Dembowski Kazimierz

Dembowski Kazimierz
Data urodzenia:
1895-01-28 Łomża
Data śmierci:
1975-09-10 Warszawa (Stare Powązki 4-IV-11/12)

aktor, śpiewak, reżyser;

Właściwie Kazimierz Wejroch, Weyroch. Był synem Ludwika i Józefy Wejrochów, mężem Jadwigi Heleny z Ja­kubowskich. Do 1910 mieszkał w Łomży, gdzie uczył się w gimnazjum. Po przeniesieniu się do Warszawy ukończył w 1914 szkołę handlową i nast. pracował w branży włókienniczej. Uczył się śpiewu u A. Ostrowskiego, J. Łysakowskiego, oraz w szko­le operowej J. Marso. Wraz z uczniami tej szkoły śpiewał 11 I 1919 w operze Janek, wystawionej w warsz. Wielkim T. Ludowym. Wystąpił wtedy jako Weyroch. Później używał na scenie wyłącznie na­zwiska Dembowski. Właściwym jego debiutem był występ 23 XII 1919 w T. Nowości w Warszawie w roli Achmeda (Róża Stambułu); pisano wtedy w prasie o jego pięknym, dobrze wyszkolonym głosie tenorowym i korzystnych warunkach zewnętrznych, zauważono jednak jeszcze pewne niedostatki gry aktorskiej. Zaangażowany wówczas do zespołu T. Nowości, do końca sez. 1924/25 śpiewał partie pier­wszych tenorów w operetkach (dublował często B. Mierzejewskiego), partnerował m.in. L. Messal i M. Ćwiklińskiej najważniejsze role z tego okresu: Kamil (Wesoła wdówka), Lucjan (Kapłanka ognia), tyt. w Kuzynku z Honolulu, Hrabia Julian (Biały mazur), Hrabia Daniel (Szał miłości), Gaston (Hin­duska). Wyjeżdżał często na gościnne występy, m.in. do Łodzi (grudzień 1922), Krakowa (luty 1924; tu występował z warsz. operetką w T. Bagatela), a także do Wilna (marzec-maj 1924), gdzie prócz par­tii operetkowych takich jak: Hrabia Pablo (Królowa tanga), Książę Koruga (Katia tancerka), śpiewał także Turiddu (Rycerskość wieśniacza) i Cania (Pa­jace). Uczestniczył w tournee po Polsce z artystami T. Nowości, m.in. do Radomia, Częstochowy, Za­mościa (wiosna-lato 1925). W 1924 wyjeżdżał też na studia wokalne do Włoch. Od grudnia 1925 występował nadal w Warszawie w T. Niewiarow­skiej i z nim w T. im. Słowackiego w Krakowie (sierpień 1926). Od grudnia 1926 do maja 1927 był w T. Messal-Niewiarowskiej i z nim występował w Pradze (maj 1927), a nast. w Wilnie (czerwiec t.r.). W sez. 1927/28 występował w operetkach w T. Wielkim i Nowości we Lwowie; tu także reży­serował m.in. Najpiękniejszą z kobiet. W 1928 wy­jechał do USA; występował w teatrach pol. w De­troit (T. Ludowy), Pittsburgu (gdzie sam prowadził przez pewien okres t. muzyczny dla miejscowej Polonii), Cleveland (m.in. 7 V 1929 śpiewał w Hrabinie Maricy w t. Polonia). Po powrocie do kraju, w 1930 występował gościnnie w T. Wielkim w Poznaniu (17-30 VII) jako Książę Leopold (Księż­niczka czardasza), a od 23 IV 1931 w T. Nowości w Warszawie. W lipcu i sierpniu 1931 występował w warsz. t. Mała Kometa, a od września t.r. i w sez. 1931/32 znowu w T. Nowości. W 1932-35 był solistą operetki w T. Lutnia w Wilnie; tu 22 III 1935 obchodził jubileusz piętnastolecia pracy artyst. w jednej z najlepszych swych operetkowych ról – Marcina w Sztygarze. W sez. 1935/36 występował: w Operetce na Chłodnej w Warszawie (październik/­listopad 1935), nast. w zespole operetki T. Miej­skich we Lwowie (m.in. w lutym 1936 jako Markiz Arystydes w Balu w Savoyu, a wiosną 1936 z zespołem t. Wielka Rewia z Warszawy, m.in. w Płocku (kwiecień) i Przemyślu. W sierpniu 1936 występował, z zespołem operetki wil., w T. im. Słowackiego w Krakowie. We wrześniu t.r. śpiewał w Wielkiej Operetce w Warszawie. W sez. 1936/37 (od 15 X) został zaangażowany jako pierwszy tenor operetki do T. Wielkiego w Poznaniu. Występował w tym czasie gościnnie w T. Miejskim w Bydgosz­czy, gdzie od 17 X 1936 śpiewał Carewicza Alek­sandra (Carewicz). W sez. 1937/38 wrócił do ze­społu T. Lutnia w Wilnie i z nim m.in. w sierpniu 1938 występował w Krynicy. W sez. 1938/39 był w zespole T. Miejskiego w Bydgoszczy. Od kwiet­nia 1939 znowu występował w wil. T. Lutnia i w teatrze tym pozostał również po wybuchu II wojny świat., aż do 1941. Następnie mieszkał w Warsza­wie; śpiewał w warsz. kawiarniach; od maja 1944 krótko występował w oficjalnym T. Miasta War­szawy; po powstaniu warsz. był więźniem obozów koncentracyjnych, m.in. w Gross-Rosen, gdzie brał udział w przedstawieniu zorganizowanym na Boże Narodzenie 1944. W pocz. października 1945 wrócił do kraju. W sez. 1945/46 występował w T. Komedii Muzycznej Lutnia w Łodzi (reżyserował Wiktorię i jej huzara, Hrabinę Maricę), od 1 II 1947 do końca sez. 1946/47 był w T. Komedia Muzyczna w Krakowie; występował m.in. jako Hrabia Tassilo (Hrabina Marica), Cunlight (Wiktoria i jej huzar); także reżyserował. W 1947-48 brał udział w przed­stawieniach objazdowego zespołu operetkowego. W sez. 1948/49-1950/51 (od grudnia 1948) był kier. artyst., reżyserem i śpiewakiem T. Muzycznego w Lublinie; reżyserował w tym czasie większość wy­stawianych na tej scenie operetek, m.in. Króla włó­częgów, Piękną Helenę, Barona cygańskiego, Pta­sznika z Tyrolu, Zemstę nietoperza (występował w roli Franka). W sez. 1951/52 nadal współpracował jako reżyser z lub. operetką; wystawił: Wodewil warszawski oraz Tysiąc i jedną noc. W sez. 1952/53-1955/56 był aktorem T. Ludowego w Warszawie. Od lipca do grudnia 1955 był także kier. artyst. Warszawskiej Operetki Objazdowej. Od sez. 1956/57 zaangażował się do warsz. T. Estrada (od 1957 pn. T. Komedia), w którym pozostał do końca sez. 1974/75. Sporadycznie reżyserował, np. w paździer­niku 1958 wystawił w T. Muzycznym w Warszawie operetkę Wiktoria i jej huzar. W T. Komedia ob­chodził 20 II 1960 jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. w roli Mecenasa Złotogórskiego (Królowa przedmieścia).
Popularność zyskał w dwudziestoleciu międzywo­jennym jako przystojny, elegancki, dobrze śpiewa­jący amant operetkowy. Jak pisał W. Filler, D. był to „reprezentant operetkowej arystokracji”; „częściej niż w mundur, we frak odziany. Odtwórca nieza­wodny pokaźnej rodzinki hrabiów”. Do popisowych jego ról operetkowych, prócz wymienionych, nale­żały: Porucznik Rene (Cnotliwa Zuzanna), Barinkay (Baron cygański), Oktawiusz Flaubert (Ewa), Ka­pitan Stone (Kwiat Hawai), Adam (Ptasznik z Ty­rolu), Niki von Esterhazy (Miłostki kadetów), w których występował w 1. trzydziestych w Bydgosz­czy i Poznaniu, oraz Stefan Koltay (Wiktoria i jej huzar) i Hrabia Rene (Madame Pompadour) – występował w nich w okresie wojny w Wilnie. Od 1952, po przejściu z teatrów muz. do dram., zmienił także emploi; nie grał już amantów lecz role chara­kterystyczne i komiczne, gł. w repertuarze kome­diowym. W T. Ludowym zagrał z powodzeniem m.in. Mamajewa (I koń się potknie, 1952), Arga­na (Chory z urojenia, 1953), a nawet Kleniewicza (Uciekła mi przepióreczka, 1956). W T. Kome­dia występował także w komediach muz., m.in. ja­ko: Henry Kemp (Jim i Jill), Harry Trevor (Daj buzi, Kate), Siniczkin (Ofelia pilnie poszukiwana), Lord Boxington (My Fair Lady), Olivier (Król włóczęgów).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktor, śpiewak, reżyser;

Właściwie Kazimierz Wejroch, Weyroch. Był synem Ludwika i Józefy Wejrochów, mężem Jadwigi Heleny z Ja­kubowskich. Do 1910 mieszkał w Łomży, gdzie uczył się w gimnazjum. Po przeniesieniu się do Warszawy ukończył w 1914 szkołę handlową i nast. pracował w branży włókienniczej. Uczył się śpiewu u A. Ostrowskiego, J. Łysakowskiego, oraz w szko­le operowej J. Marso. Wraz z uczniami tej szkoły śpiewał 11 I 1919 w operze Janek, wystawionej w warsz. Wielkim T. Ludowym. Wystąpił wtedy jako Weyroch. Później używał na scenie wyłącznie na­zwiska Dembowski. Właściwym jego debiutem był występ 23 XII 1919 w T. Nowości w Warszawie w roli Achmeda (Róża Stambułu); pisano wtedy w prasie o jego pięknym, dobrze wyszkolonym głosie tenorowym i korzystnych warunkach zewnętrznych, zauważono jednak jeszcze pewne niedostatki gry aktorskiej. Zaangażowany wówczas do zespołu T. Nowości, do końca sez. 1924/25 śpiewał partie pier­wszych tenorów w operetkach (dublował często B. Mierzejewskiego), partnerował m.in. L. Messal i M. Ćwiklińskiej najważniejsze role z tego okresu: Kamil (Wesoła wdówka), Lucjan (Kapłanka ognia), tyt. w Kuzynku z Honolulu, Hrabia Julian (Biały mazur), Hrabia Daniel (Szał miłości), Gaston (Hin­duska). Wyjeżdżał często na gościnne występy, m.in. do Łodzi (grudzień 1922), Krakowa (luty 1924; tu występował z warsz. operetką w T. Bagatela), a także do Wilna (marzec-maj 1924), gdzie prócz par­tii operetkowych takich jak: Hrabia Pablo (Królowa tanga), Książę Koruga (Katia tancerka), śpiewał także Turiddu (Rycerskość wieśniacza) i Cania (Pa­jace). Uczestniczył w tournee po Polsce z artystami T. Nowości, m.in. do Radomia, Częstochowy, Za­mościa (wiosna-lato 1925). W 1924 wyjeżdżał też na studia wokalne do Włoch. Od grudnia 1925 występował nadal w Warszawie w T. Niewiarow­skiej i z nim w T. im. Słowackiego w Krakowie (sierpień 1926). Od grudnia 1926 do maja 1927 był w T. Messal-Niewiarowskiej i z nim występował w Pradze (maj 1927), a nast. w Wilnie (czerwiec t.r.). W sez. 1927/28 występował w operetkach w T. Wielkim i Nowości we Lwowie; tu także reży­serował m.in. Najpiękniejszą z kobiet. W 1928 wy­jechał do USA; występował w teatrach pol. w De­troit (T. Ludowy), Pittsburgu (gdzie sam prowadził przez pewien okres t. muzyczny dla miejscowej Polonii), Cleveland (m.in. 7 V 1929 śpiewał w Hrabinie Maricy w t. Polonia). Po powrocie do kraju, w 1930 występował gościnnie w T. Wielkim w Poznaniu (17-30 VII) jako Książę Leopold (Księż­niczka czardasza), a od 23 IV 1931 w T. Nowości w Warszawie. W lipcu i sierpniu 1931 występował w warsz. t. Mała Kometa, a od września t.r. i w sez. 1931/32 znowu w T. Nowości. W 1932-35 był solistą operetki w T. Lutnia w Wilnie; tu 22 III 1935 obchodził jubileusz piętnastolecia pracy artyst. w jednej z najlepszych swych operetkowych ról – Marcina w Sztygarze. W sez. 1935/36 występował: w Operetce na Chłodnej w Warszawie (październik/­listopad 1935), nast. w zespole operetki T. Miej­skich we Lwowie (m.in. w lutym 1936 jako Markiz Arystydes w Balu w Savoyu, a wiosną 1936 z zespołem t. Wielka Rewia z Warszawy, m.in. w Płocku (kwiecień) i Przemyślu. W sierpniu 1936 występował, z zespołem operetki wil., w T. im. Słowackiego w Krakowie. We wrześniu t.r. śpiewał w Wielkiej Operetce w Warszawie. W sez. 1936/37 (od 15 X) został zaangażowany jako pierwszy tenor operetki do T. Wielkiego w Poznaniu. Występował w tym czasie gościnnie w T. Miejskim w Bydgosz­czy, gdzie od 17 X 1936 śpiewał Carewicza Alek­sandra (Carewicz). W sez. 1937/38 wrócił do ze­społu T. Lutnia w Wilnie i z nim m.in. w sierpniu 1938 występował w Krynicy. W sez. 1938/39 był w zespole T. Miejskiego w Bydgoszczy. Od kwiet­nia 1939 znowu występował w wil. T. Lutnia i w teatrze tym pozostał również po wybuchu II wojny świat., aż do 1941. Następnie mieszkał w Warsza­wie; śpiewał w warsz. kawiarniach; od maja 1944 krótko występował w oficjalnym T. Miasta War­szawy; po powstaniu warsz. był więźniem obozów koncentracyjnych, m.in. w Gross-Rosen, gdzie brał udział w przedstawieniu zorganizowanym na Boże Narodzenie 1944. W pocz. października 1945 wrócił do kraju. W sez. 1945/46 występował w T. Komedii Muzycznej Lutnia w Łodzi (reżyserował Wiktorię i jej huzara, Hrabinę Maricę), od 1 II 1947 do końca sez. 1946/47 był w T. Komedia Muzyczna w Krakowie; występował m.in. jako Hrabia Tassilo (Hrabina Marica), Cunlight (Wiktoria i jej huzar); także reżyserował. W 1947-48 brał udział w przed­stawieniach objazdowego zespołu operetkowego. W sez. 1948/49-1950/51 (od grudnia 1948) był kier. artyst., reżyserem i śpiewakiem T. Muzycznego w Lublinie; reżyserował w tym czasie większość wy­stawianych na tej scenie operetek, m.in. Króla włó­częgów, Piękną Helenę, Barona cygańskiego, Pta­sznika z Tyrolu, Zemstę nietoperza (występował w roli Franka). W sez. 1951/52 nadal współpracował jako reżyser z lub. operetką; wystawił: Wodewil warszawski oraz Tysiąc i jedną noc. W sez. 1952/53-1955/56 był aktorem T. Ludowego w Warszawie. Od lipca do grudnia 1955 był także kier. artyst. Warszawskiej Operetki Objazdowej. Od sez. 1956/57 zaangażował się do warsz. T. Estrada (od 1957 pn. T. Komedia), w którym pozostał do końca sez. 1974/75. Sporadycznie reżyserował, np. w paździer­niku 1958 wystawił w T. Muzycznym w Warszawie operetkę Wiktoria i jej huzar. W T. Komedia ob­chodził 20 II 1960 jubileusz czterdziestolecia pracy artyst. w roli Mecenasa Złotogórskiego (Królowa przedmieścia).
Popularność zyskał w dwudziestoleciu międzywo­jennym jako przystojny, elegancki, dobrze śpiewa­jący amant operetkowy. Jak pisał W. Filler, D. był to „reprezentant operetkowej arystokracji”; „częściej niż w mundur, we frak odziany. Odtwórca nieza­wodny pokaźnej rodzinki hrabiów”. Do popisowych jego ról operetkowych, prócz wymienionych, nale­żały: Porucznik Rene (Cnotliwa Zuzanna), Barinkay (Baron cygański), Oktawiusz Flaubert (Ewa), Ka­pitan Stone (Kwiat Hawai), Adam (Ptasznik z Ty­rolu), Niki von Esterhazy (Miłostki kadetów), w których występował w 1. trzydziestych w Bydgosz­czy i Poznaniu, oraz Stefan Koltay (Wiktoria i jej huzar) i Hrabia Rene (Madame Pompadour) – występował w nich w okresie wojny w Wilnie. Od 1952, po przejściu z teatrów muz. do dram., zmienił także emploi; nie grał już amantów lecz role chara­kterystyczne i komiczne, gł. w repertuarze kome­diowym. W T. Ludowym zagrał z powodzeniem m.in. Mamajewa (I koń się potknie, 1952), Arga­na (Chory z urojenia, 1953), a nawet Kleniewicza (Uciekła mi przepióreczka, 1956). W T. Kome­dia występował także w komediach muz., m.in. ja­ko: Henry Kemp (Jim i Jill), Harry Trevor (Daj buzi, Kate), Siniczkin (Ofelia pilnie poszukiwana), Lord Boxington (My Fair Lady), Olivier (Król włóczęgów).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *