Płonka Fiszer Stanisław

Płonka Fiszer Stanisław
Data urodzenia:
1886-07-22 Poznań
Data śmierci:
1969-05-17 Chylice k. Warszawy

aktor, reżyser;

Właściwie Stanisław Płonka, pseud. Fiszer. Był synem Tomasza Płonki, robotnika, i Józefy z Langnerów, mężem Marii z Roszkiewiczów, aktorki i suflerki (ślub 7 II 1914). Przed podjęciem pracy aktorskiej imał się wielu zajęć, jak kupiectwo, ślusarstwo, brukarstwo, m.in. spełniał też funkcje pomocnicze w teatrze. Według własnych informacji debiutował w 1907 w T. Polskim w Poznaniu i występował tu do 1910; był w objeżdżającym zabór pruski zespole J. Brzezińskiego, w 1910-12 grał na scenach niem. w Strasburgu i Bytomiu, a od 1912 znów w t. poznańskim. W źródłach po raz pierwszy wymieniony – jako Fiszer – w zespole aktorów pozn., którzy pod dyr. J. Langego występowali w Berlinie w maju i czerwcu 1913 (nazwiska P.F. używał od sez. 1916/17 zamiennie z pseud.). Lata 1914-18 spędził w Poznaniu; należał do zespołu działowego, który występował pocz. w różnych sa­lach, od 16 I 1915 w Domu Królowej Jadwigi, w 1916-18 jako T. Polski w Ogrodzie Potockiego. Po przyjeździe B. Szczurkiewicza do Poznania, P.F. zaangażował się do T. Polskiego (sez. 1918/19), a w sez. 1919/20 występował w T. Wielkim w repertuarze dramatycznym. W 1920-23 był w T. Pol­skim i Małym w Warszawie, w sez. 1923/24 w T. Polskim w Katowicach (tu debiutował jako reżyser Złotym wiekiem rycerstwa), w sez. 1924/25 w T. Polskim w Wilnie, w 1925-27 w T. im. Fredry w Warszawie, potem zapewne w Grudziądzu. W 1930-37 grał w Poznaniu w T. Nowym (sez. 1930/31, 1932/33, 1935/36 i 1936/37) i w T. Polskim (sez. 1932/33 i 1935/36). W 1930, 1931 i 1936 z akto­rami T. Nowego odwiedzał Gdańsk; w 1937 reży­serował w pozn. lalkowym t. Kuku. Następnie brał udział w objazdach Reduty. W sez. 1938/39 był w zespole objazdowym T. Narodowego (dyr. Z. Szczer­bowski). W końcu 1. trzydziestych współpracował też z pozn. T. Peryferyjnym kierowanym przez B. Rosińskiego; w 1938-39 reżyserował w pozn. lalkowym t. Błękitny Pajac. W czasie okupacji niem. zajmował się gł. handlem. Założył w War­szawie w 1940 (maj) t. pacynek, a w 1942 teatrzyk dziecięcy w sali jawnego t. Złoty Ul, dający widowiska aktorskie i lalkowe, zamknięty po krótkim czasie przez władze okupacyjne; w 1944 wystąpił w jawnym t. Wodewil. W 1944-45 w T. m. st. Warszawy organizował przedstawienia dla dzieci: W sez. 1945/46 był w zespole Miejskich T. Dra­matycznych w Warszawie. Przeniósł się do Pozna­nia, występował w T. Nowym (1946-49) i T. Polskim (od 1949 do przejścia na emeryturę w 1966). Formalne uprawnienia reżyserskie uzyskał w 1959, na podstawie egzaminu złożonego w 1948 przed Komisją ZASP-u.
Całe życie był aktorem charakterystycznym, pier­wsze znane jego role z Poznania to; Dziad (Sę­dziowie, 1915), Stary Firułkes (Małka Szwarcenkopf, 1916), Wygodnicki (Klub kawalerów, 1918). W Warszawie grał m.in. Kpiarza (Zmartwychwstanie), Starego klienta (Gość nieznany), w Wilnie Księdza Piotra (Dziady), Gospodarza (Wesele). Po wojnie w Poznaniu grał takie role, jak: Król (Mazepa), Rejent (Zemsta), Żewakin (Ożenek), Major (Pan Geldhab), Żyd (Wesele), Duch ojca (Hamlet), Pier­wszy rybak (Ondyna), Drugi Minister (Marchołt gruby a sprośny). Reżyserował m.in.: Pana Geldhaba, Pana Jowialskiego, Antychrysta, Judasza z Kariothu, Pana Damazego, Legion Mickiewicza oraz przedstawienia dla dzieci. Był autorem dramatów, m.in.: Złota kaplica, Walka o mieszkanie, Hejnał, Legion Mickiewicza; popularność przyniosły mu sztu­ki dla dzieci, np. Kolęda, Królewna Śnieżka. Działał też w ruchu amat.; w 1956-57 prowadził t. świet­licowy Pow. Komendy MO w Jarocinie, potem teatrzyk w DK MO w Poznaniu. Napisał podręcznik Jak pisać na scenę. Teoria i technika utworu sce­nicznego (Poznań 1937) i wspomnienia Poza kur­tyną (Warszawa 1959).


Źródła:
1)

aktor, reżyser;

Właściwie Stanisław Płonka, pseud. Fiszer. Był synem Tomasza Płonki, robotnika, i Józefy z Langnerów, mężem Marii z Roszkiewiczów, aktorki i suflerki (ślub 7 II 1914). Przed podjęciem pracy aktorskiej imał się wielu zajęć, jak kupiectwo, ślusarstwo, brukarstwo, m.in. spełniał też funkcje pomocnicze w teatrze. Według własnych informacji debiutował w 1907 w T. Polskim w Poznaniu i występował tu do 1910; był w objeżdżającym zabór pruski zespole J. Brzezińskiego, w 1910-12 grał na scenach niem. w Strasburgu i Bytomiu, a od 1912 znów w t. poznańskim. W źródłach po raz pierwszy wymieniony – jako Fiszer – w zespole aktorów pozn., którzy pod dyr. J. Langego występowali w Berlinie w maju i czerwcu 1913 (nazwiska P.F. używał od sez. 1916/17 zamiennie z pseud.). Lata 1914-18 spędził w Poznaniu; należał do zespołu działowego, który występował pocz. w różnych sa­lach, od 16 I 1915 w Domu Królowej Jadwigi, w 1916-18 jako T. Polski w Ogrodzie Potockiego. Po przyjeździe B. Szczurkiewicza do Poznania, P.F. zaangażował się do T. Polskiego (sez. 1918/19), a w sez. 1919/20 występował w T. Wielkim w repertuarze dramatycznym. W 1920-23 był w T. Pol­skim i Małym w Warszawie, w sez. 1923/24 w T. Polskim w Katowicach (tu debiutował jako reżyser Złotym wiekiem rycerstwa), w sez. 1924/25 w T. Polskim w Wilnie, w 1925-27 w T. im. Fredry w Warszawie, potem zapewne w Grudziądzu. W 1930-37 grał w Poznaniu w T. Nowym (sez. 1930/31, 1932/33, 1935/36 i 1936/37) i w T. Polskim (sez. 1932/33 i 1935/36). W 1930, 1931 i 1936 z akto­rami T. Nowego odwiedzał Gdańsk; w 1937 reży­serował w pozn. lalkowym t. Kuku. Następnie brał udział w objazdach Reduty. W sez. 1938/39 był w zespole objazdowym T. Narodowego (dyr. Z. Szczer­bowski). W końcu 1. trzydziestych współpracował też z pozn. T. Peryferyjnym kierowanym przez B. Rosińskiego; w 1938-39 reżyserował w pozn. lalkowym t. Błękitny Pajac. W czasie okupacji niem. zajmował się gł. handlem. Założył w War­szawie w 1940 (maj) t. pacynek, a w 1942 teatrzyk dziecięcy w sali jawnego t. Złoty Ul, dający widowiska aktorskie i lalkowe, zamknięty po krótkim czasie przez władze okupacyjne; w 1944 wystąpił w jawnym t. Wodewil. W 1944-45 w T. m. st. Warszawy organizował przedstawienia dla dzieci: W sez. 1945/46 był w zespole Miejskich T. Dra­matycznych w Warszawie. Przeniósł się do Pozna­nia, występował w T. Nowym (1946-49) i T. Polskim (od 1949 do przejścia na emeryturę w 1966). Formalne uprawnienia reżyserskie uzyskał w 1959, na podstawie egzaminu złożonego w 1948 przed Komisją ZASP-u.
Całe życie był aktorem charakterystycznym, pier­wsze znane jego role z Poznania to; Dziad (Sę­dziowie, 1915), Stary Firułkes (Małka Szwarcenkopf, 1916), Wygodnicki (Klub kawalerów, 1918). W Warszawie grał m.in. Kpiarza (Zmartwychwstanie), Starego klienta (Gość nieznany), w Wilnie Księdza Piotra (Dziady), Gospodarza (Wesele). Po wojnie w Poznaniu grał takie role, jak: Król (Mazepa), Rejent (Zemsta), Żewakin (Ożenek), Major (Pan Geldhab), Żyd (Wesele), Duch ojca (Hamlet), Pier­wszy rybak (Ondyna), Drugi Minister (Marchołt gruby a sprośny). Reżyserował m.in.: Pana Geldhaba, Pana Jowialskiego, Antychrysta, Judasza z Kariothu, Pana Damazego, Legion Mickiewicza oraz przedstawienia dla dzieci. Był autorem dramatów, m.in.: Złota kaplica, Walka o mieszkanie, Hejnał, Legion Mickiewicza; popularność przyniosły mu sztu­ki dla dzieci, np. Kolęda, Królewna Śnieżka. Działał też w ruchu amat.; w 1956-57 prowadził t. świet­licowy Pow. Komendy MO w Jarocinie, potem teatrzyk w DK MO w Poznaniu. Napisał podręcznik Jak pisać na scenę. Teoria i technika utworu sce­nicznego (Poznań 1937) i wspomnienia Poza kur­tyną (Warszawa 1959).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *