aktorka;

Właściwie Aleksandra Jadwiga Królikowska, też Olena K., zamężna Skotnicka. Była córką Kazimierza K., elektrotechnika (kilka lat pracował w tym zawodzie w w pozn. T. Polskim), i Anny z Rotnickich; pochodziła ze znanego pol. rodu teatr. Królikowskich: była prawnuczką Karola i Antoniny Królikowskich, wnuczką Eleonory i Kazimierza Królikowskich. Wychowywała się w Poznaniu, a potem w Samborze w Galicji, dokąd władze pruskie wysiedliły jej rodziców w 1910 r. Od 1918 mieszkała znowu w Poznaniu, gdzie skończyła pensję i podjęła pracę biurową. W 1920 wstąpiła na Wydz. Dramatyczny Państw. Konserwatorium Muz., który ukończyła w czerwcu 1923 (na popisie w roli Orcia wyróżniła się wśród wykonawców  fragm. Nie – Boskiej komedii); w tym samym miesiącu zdała egzamin aktorski ZASP-u. Na sez. 1923/24 zaangażowała się do T. Polskiego w Poznaniu, w którym pozostała do końca 1929/30. Przez następne lata, do wybuchu  II wojny świat., często zmieniała teatry, co jakiś czas wracając do rodzinnego Poznania. W sez. 1930/31 i 1931/32 grała w T. Miejskim w Toruniu, w sez. 1932/33 w T. Wołyńskim w Łucku i objazdach, w sez. 1933/34 w T. Polskim w Poznaniu, w sez. 1934/35 i 1935/36 w T. Miejskim w Sosnowcu i z nim w objazdach (np. w listopadzie i grudniu 1934 w Kielcach), w 1936/37 w T. Nowym w Poznaniu, w 1937/38 w T. Polskim w Poznaniu, a w 1938/39 w T. Miejskim w Grodnie (poza siedzibą: Objazdowy T. Samorządów Woj. Białostockiego). Na sez. 1939/40 podpisała kontrakt z T. Polskim w Poznaniu. Po wybuchu II wojny światowej, w grudniu 1939 została przez niem. okupanta wysiedlona pod Ostrowiec Świętokrzyski i pracowała jako kelnerka w ,,Kawiarni Artystów”, a później do Chełma, gdzie prowadziła kartoteki mieszkaniowe w biurze powiernika majątków pożydowskich i działała jako reżyserka w t. amatorskim PCK. W kwietniu 1944 przyjechała do Warszawy, zarabiała najpierw jako pomywaczka w kawiarni, a potem, jak wyjaśniała, z powrotu nawrotu choroby i braku pieniędzy na leczenie, statystowała przez 10 dni w jawnym t. rewiowym Jar. Po upadku powstania warsz. przeszła przez obóz w Pruszkowie, skąd została skierowana do pracy przymusowej w Bielsku w fabryce metalu. W czerwcu 1945 wróciła do Poznania i z grupą aktorów pozn. T. Domu Żołnierza grała w objeździe w Wielkopolsce i na Ziemiach Zachodnich. Od października 1945 i w sez. 1945/46 była aktorką Woj. T. Dolnośląskiego w Jeleniej Górze, w 1946/47 i 1947/48 T. Dolnośląskiego we Wrocławiu, w 1948/49 T. w Gorzowie Wielkopolskim, filii pozn. T. Polskiego. Od 1 IX 1949 wróciła na stałe do Poznania i w T. Dramatycznych, a potem w T. Polskim występowała do końca 1962/63. Później odeszła na emeryturę, ale jeszcze przez pewien czas grała epizody i pracowała jako suflerka. Przez wiele lat kariery związana ze scenami Poznania, była w tym mieście osobą znaną i cieszyła się pewną popularnością; zapamiętano ja tu także jak osobę o ,,gołębim sercu”.

Najlepsze role zagrała w 20-leciu międzywojennym. Jej delikatna uroda, drobna figura sprawiły, że obsadzano ją w pierwszych latach przede wszystkim w rolach młodych dziewcząt oraz chłopców. W Poznaniu  były to, np.. w 1923: Fryda ( Jan Gabriel Borkman); w 1924: Marysia (Ptak), Rózia (Kopciuszek), Krysia (Wicek i Wacek), Haneczka (Wesele), Zuzanna (Romans), Chłopczyk (Sześć postaci scenicznych w poszukiwaniu autora); w 1925: Sylwetta (Romantyczni); w 1926; Wanda (Wesele Fonsia), Jadwiga (Głuszec), Orcio (Nie-Boska komedia); w 1927: Dolorida (Beatrix Cenci), Paulina (Pan Benet); Hiacynta (Szelmowskie sztuczki Skapena, 1928). Później na pozn. scenach występowała w rolach bardziej zróżnicowanych, jak np.: Kociuba (Diabeł i karczmarka, 1930), Rachel (Wesele, 1933), Ofelia (Hamlet, 1934), Mabel (Pierwsza pani Selby, 1937). Najczęściej podobała się, choć np. K. Troczyński nie szczędził jej niekiedy słów krytyki (,,w nadmiarze, aż do przesytu gestów i mimiki”, ,,temperamentu i wdzięku grać nie można”, a W. Noskowski zauważał, że Orcio w Nie-Boskiej komedii ,,winien być <<ciepły>> – czemu podołała p. Królikowska z trudem, przezwyciężając swój z natury <<lodowaty głosik>>”. W Toruniu grała dużo, miała tu zarówno role ważne , jak i błahe w wielu komediach i farsach. Zaczęła w 1930 jako Ofelia w Hamlecie (,, Ofelię ładnie grała urocza Olena Królikowska”, wspominała H. Małkowska), a potem były tu też w 1930: dobra Inez (Don Juan Tenorio), Anna (Tamten), Laura (Sonata Kretzerowska; z powodzeniem w niej partnerowała K. Adwentowiczowi); w 1931: Hela (Szczęście Frania), Oliwia (Wieczór Trzech Króli), w 1932: Emilia (Gałganek), Rózia (Dożywocie), Aniela (Śluby panieńskie), Monika (Szpieg), Tola (Po prostu truteń), Fanny (Mariusz). W Łucku w sez. 1932/33 grała Olgę (Szczęście od jutra), Krystynę (Don Juan T. Rittnera). W Sosnowcu podobała się m.in. jako ,,wzruszająca” Berta (Cień D. Niccodemiego, 1934) i w dobrze granej roli tyt. w Procesie Mary Dugan (1936). Po wojnie w Jeleniej Górze wystąpiła m.in. jako: b. chwalona Podstolina (Zemsta, 1945), Lokatorka (Moralność pani Dulskiej) i Maria (Lekkomyślna siostra) – 1946; we Wrocławiu: Tytania (Sen nocy letniej) i Janina Żelska (Dom otwarty) – 1947, Podstolina (Fircyk w zalotach) i Pani Bradman (Seans) – 1948, Pani Hedges (Wczoraj urodzony, 1949); w Poznaniu: Zawiszyna (Dwa tygodnie w ,,Raju”, 1951), Praskowia Iwanowna (Łaskawy chleb, 1953), Pani Weber (Pieśń miłosna Schuberta) i Pani Dobrójska (Śluby panieńskie) – 1954, Agrafiena (Wrogowie, 1955), Żebraczka (Dom Bernardy Alba, 1956), Józia (Oj mężczyźni, mężczyźni, 1958), Maryna (Wujaszek Wania) i Małgorzata (Woyzeck) – 1959, Czarownica (Faust, 1960), Pani Montagu (Romeo i Julia, 1961), Dafne (Angelo, tyran Padwy, 1962), Hrabina Basildon (Mąż idealny, 1965)

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 A-Ł Warszawa 2017