Sulima Helena

Sulima Helena
Data urodzenia:
1880-12-23 Warszawa
Data śmierci:
1944-09-25 Warszawa

aktorka, działaczka społeczna ;

Właściwie Helena Stanisława Gottowt. Była córką Stanisława Gottowta i  aktorki Katarzyny Oswald. Wg tradycji teatr. jej ojcem podob­no był wiceprezes WTR Bogumił Foland. Ukończyła pensję A. Hoene-Przesmyckiej w Warszawie. Gry ak­torskiej uczyła się u B. Ładnowskiego i R. Żelazowskie­go. Początkowo występowała jako deklamatorka. We wrześniu 1896 debiutowała w t. lwow. pod nazwiskiem Gottowt w sztuce Marynarz i została zaangażowana. W 1898-99 grała w t. pozn., już pod pseud. Sulima. 10 II 1900 wystąpiła po raz pierwszy w t. krak. w roli Ewy (Sumienne dziecko) i pracowała tu do 1906. 28 VII 1901 debiutowała w WTR; mimo pochlebnych opinii nie została jednak zaangażowana i wróciła do Krakowa. W 1906 przeniosła się do Warszawy; 4 V wystąpiła w WTR jako Idalia (Fantazy), w maju i czerwcu grała w T. w Filharmonii, na sez. 1906/07 została zaangażowana do WTR, w sez. 1907/08 występowała w T. Małym. Od 1908 do 1910 była ponownie aktorką T. Miejskiego w Krakowie, ale od grudnia 1910 znów zaangażowała się do WTR; tu pozostała do 1921, także po przejęciu tych t. przez Miasto. W 1922-34 była (z przerwami) aktorką T. Polskiego. Od 1934-39 pracowała w TKKT, wystę­pując gł. w T. Narodowym i Nowym. Na występy goś­cinne wyjeżdżała sporadycznie, m.in. w 1922 do Rado­mia. Występowała też w kilkunastu filmach. Dużo cza­su poświęcała pracy społecznej. Przed I wojną świat. pracowała w Patronacie opiekującym się więźniami po­litycznymi, podczas wojny w różnych organizacjach społecznych. W 1932-39 była członkiem Zarządu Głów­nego ZASP i z jego ramienia opiekowała się Schroni­skiem w Skolimowie. Pisała artykuły i felietony, m.in. do „Kuriera Porannego”. Zginęła podczas powstania warszawskiego.

Brunetka „o czarnych jak węgiel oczach”, była „wzro­stu prawie wysokiego, postawna, zgrabna”, bardzo po­nętna, „wnosiła ze sobą na scenę to, co w późniejszych czasach określano jako sexappeal” (H. Cudnowski), ale jednocześnie „obok talentu i urody miała spokój i równowagę w pracy” (L. Kotarbińska). Już po pierw­szym debiucie w WTR stwierdzono, że „mówi wyraź­nie” i „ma głos dźwięczny” („Echo Muzyczne, Teatral­ne i Artystyczne” 1896 nr 37). Zakres jej możliwości był dość szeroki. Niemal od początku swojej kariery otrzy­mywała ważne role. W Poznaniu grała m.in. Klemen­tynę (Starzy kawalerowie), Paulinę (Pan Benet), Marian­nę (Skąpiec), Rozę (Lilla Weneda), Rusałkę (Dzwon za­topiony). W Krakowie zwróciła powszechną uwagę jako Rachel na premierze Wesela (16 III 1901). Wprawdzie wg A. Grzymały-Siedleckiego „zrobiła furorę nie tyle grą, ile fascynującą aparycją”, jednak faktem jest, że ta rola przeszła do legendy. S. grała ją potem z niesłabną­cym powodzeniem przez wiele lat. Ogłosiła też swoje wspomnienia z premiery „Wesela” („Świat” 1932 nr 48). Inne interesujące role krak.: Mańka (Pan Damazy), Judyta (Uriel Akosta), Tytania (Sen nocy letniej), Idalia (Fantazy), Goplana (Balladyna), Jessyka (Kupiec wenec­ki), Cecylia (Panna mężatka), Eliza (Skąpiec), Ksenia (Car Samozwaniec). W Warszawie często grywała role salonowe, później charakterystyczne, wyróżniając się zawsze poczuciem stylu. Ważniejsze role z tego okresu: Maria Ludwika (Orlątko), Laura (Cyganeria warszaw­ska), Anna Karenina (Żywy trup), Elmira (Świętoszek), Baronowa Wurtz (Azais), Aniela (Damy i huzary).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973


Źródła:
1)
2)

aktorka, działaczka społeczna ;

Właściwie Helena Stanisława Gottowt. Była córką Stanisława Gottowta i  aktorki Katarzyny Oswald. Wg tradycji teatr. jej ojcem podob­no był wiceprezes WTR Bogumił Foland. Ukończyła pensję A. Hoene-Przesmyckiej w Warszawie. Gry ak­torskiej uczyła się u B. Ładnowskiego i R. Żelazowskie­go. Początkowo występowała jako deklamatorka. We wrześniu 1896 debiutowała w t. lwow. pod nazwiskiem Gottowt w sztuce Marynarz i została zaangażowana. W 1898-99 grała w t. pozn., już pod pseud. Sulima. 10 II 1900 wystąpiła po raz pierwszy w t. krak. w roli Ewy (Sumienne dziecko) i pracowała tu do 1906. 28 VII 1901 debiutowała w WTR; mimo pochlebnych opinii nie została jednak zaangażowana i wróciła do Krakowa. W 1906 przeniosła się do Warszawy; 4 V wystąpiła w WTR jako Idalia (Fantazy), w maju i czerwcu grała w T. w Filharmonii, na sez. 1906/07 została zaangażowana do WTR, w sez. 1907/08 występowała w T. Małym. Od 1908 do 1910 była ponownie aktorką T. Miejskiego w Krakowie, ale od grudnia 1910 znów zaangażowała się do WTR; tu pozostała do 1921, także po przejęciu tych t. przez Miasto. W 1922-34 była (z przerwami) aktorką T. Polskiego. Od 1934-39 pracowała w TKKT, wystę­pując gł. w T. Narodowym i Nowym. Na występy goś­cinne wyjeżdżała sporadycznie, m.in. w 1922 do Rado­mia. Występowała też w kilkunastu filmach. Dużo cza­su poświęcała pracy społecznej. Przed I wojną świat. pracowała w Patronacie opiekującym się więźniami po­litycznymi, podczas wojny w różnych organizacjach społecznych. W 1932-39 była członkiem Zarządu Głów­nego ZASP i z jego ramienia opiekowała się Schroni­skiem w Skolimowie. Pisała artykuły i felietony, m.in. do „Kuriera Porannego”. Zginęła podczas powstania warszawskiego.

Brunetka „o czarnych jak węgiel oczach”, była „wzro­stu prawie wysokiego, postawna, zgrabna”, bardzo po­nętna, „wnosiła ze sobą na scenę to, co w późniejszych czasach określano jako sexappeal” (H. Cudnowski), ale jednocześnie „obok talentu i urody miała spokój i równowagę w pracy” (L. Kotarbińska). Już po pierw­szym debiucie w WTR stwierdzono, że „mówi wyraź­nie” i „ma głos dźwięczny” („Echo Muzyczne, Teatral­ne i Artystyczne” 1896 nr 37). Zakres jej możliwości był dość szeroki. Niemal od początku swojej kariery otrzy­mywała ważne role. W Poznaniu grała m.in. Klemen­tynę (Starzy kawalerowie), Paulinę (Pan Benet), Marian­nę (Skąpiec), Rozę (Lilla Weneda), Rusałkę (Dzwon za­topiony). W Krakowie zwróciła powszechną uwagę jako Rachel na premierze Wesela (16 III 1901). Wprawdzie wg A. Grzymały-Siedleckiego „zrobiła furorę nie tyle grą, ile fascynującą aparycją”, jednak faktem jest, że ta rola przeszła do legendy. S. grała ją potem z niesłabną­cym powodzeniem przez wiele lat. Ogłosiła też swoje wspomnienia z premiery „Wesela” („Świat” 1932 nr 48). Inne interesujące role krak.: Mańka (Pan Damazy), Judyta (Uriel Akosta), Tytania (Sen nocy letniej), Idalia (Fantazy), Goplana (Balladyna), Jessyka (Kupiec wenec­ki), Cecylia (Panna mężatka), Eliza (Skąpiec), Ksenia (Car Samozwaniec). W Warszawie często grywała role salonowe, później charakterystyczne, wyróżniając się zawsze poczuciem stylu. Ważniejsze role z tego okresu: Maria Ludwika (Orlątko), Laura (Cyganeria warszaw­ska), Anna Karenina (Żywy trup), Elmira (Świętoszek), Baronowa Wurtz (Azais), Aniela (Damy i huzary).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *