aktorka;

Właściwie Stanisława Rusiniak 1° v. Kostecka, 2° v. Lyssy. Rok urodzenia wg aktu zgonu, sama podawała 1900. Była córką Wincentego i Marii Rusiniaków; żoną najpierw aktora Tadeusza Kosteckiego, potem prawnika Jana Stefana Lyssy′ego. Po ukończeniu gimn. rozpoczęła występy w półamat. zespole teatr., z którym w 1919, wraz z T. Kosteckim, występowała w Płocku. W 1922 zdała egzamin aktorski i została aspirantką ZASP-u. Nazwisko jej widniało najpierw na liście bezrobotnych aktorów w Lublinie, ale już w pierwszej poł. sez. 1922/23 grała w T. Miejskim w Toruniu rolę Józi (Żołnierz królowej Madagaskaru, prem. 17 X 1922), a potem, jeszcze w tym sez. przeszła do zespołu T. Miejskiego w Grudziądzu, gdzie występowała też w 1923/24, np. w komedii Pan naczelnik… to ja!. W sez. 1924/25 była zaangażowana w zespole komediowym połączonych scen: katowickiej i sosnowieckiej. W T. Polskim w Katowicach wystąpiła 12 X 1924, w przedstawieniu inaug. ten sez., jako Aniela (Wielki człowiek do małych interesów), a potem grała ok. dziesięciu różnorodnych ról, z których ważniejsze, to: Desdemona (Otello), Wally (Grzebień szyldkretowy) i Basia (Hajduczek). W końcu maja opuściła Katowice z zespołem H. Czarneckiego i występowała z nim m.in. w Kielcach (22 VII t.r. w Dybuku). W sierpniu 1925 ,,Kurier Warszawski” pisał, że ma grać w Słonimiu w zespole nowego T. Kresowego pod dyr. B.Skąpskiego, ale w końcu tam nie występowała. W sez. 1925/26 była aktorką zespołu K. Wojciechowskiego w Płocku, ulubienicą miejscowej publiczności wg recenzentów, którzy pisali: ,,w nader powabnych, a jednocześnie bardzo trudnych rolach, osiągnęła duże powodzenie i to nie tylko dzięki warunkom zewnętrznym, ale i pięknie rozwijającym się wrodzonym zdolnościom” (cyt. za B. Konarską-Pabiniak).

Od maja do lipca 1926 występowała w Kaliszu z zespołem Zrzeszenia Artystów Zawodowych T. Miejskiego w Płocku pod kier. M. Gołogowskiego i K. Wojciechowskiego, w komedii Gdy kobieta zapragnie. W sierpniu t.r. wróciła do Płocka, gdzie grała w komediach: Drugi mąż oraz On, oni i ciocia, które przygotowali aktorzy pod kier. Gołogowskiego, już jako były zespół t. płockiego. W 1926-36 występowała w T. im. Słowackiego w Krakowie, gdzie, jak wspominał Z. Leśnodorski , była jedną z ,,lubianych” aktorek tej sceny. Grała gł. role tzw. naiwnych, liryczne i amantek, w komediach, rzadko w repertuarze poważniejszym. Były to: Zuzanna Flûte (Panna Flûte,1927); Gaby (Azais), Olga Frey (Mysz kościelna)- 1929; Helena (Grube ryby), Helena (Pan Damazy), Cecylia (Brat marnotrawny), Alicja Frazerowa (Pierwsza pani Frazer), Janka (Papa), Ada (Lekkomyślna siostra) – 1930; Wanda (Wesele Fonsia, 1931), Marysia (Wesele, 1933), Dorota (Uciekła mi przepióreczka, w reż. J. Osterwy), Marlena (Mecz małżeński) – 1934; Małgorzata (Madame Dubarry), Fanny (Pierwsza sztuka Fanny), Hesia (Moralność pani Dulskiej)- 1935. W tym okresie jeszcze dwukrotnie odwiedziła Płock: w lipcu 1927 ze sztuką Świt, dzień, noc, a później zagrała gościnnie w sez. zimowym 1927/28 w T. Miejskim pod dyr. T. Skarzyńskiego. Po opuszczeniu sceny krak., wg jej własnej relacji od 1936 do wybuchu II wojny świat. występowała w T. Polskim w Katowicach; wiadomo, że w sez. 1938/39 grała Julię (Wilki w nocy). Przed wojną występowała też w słuchowiskach Pol. Radia. Podczas okupacji niemieckiej nie grała.

Po wojnie znalazła się w Krakowie, gdzie już 27 V 1945 na scenie T. im. Słowackiego zagrała Klotyldę (Mąż z grzeczności). W zespole tego t., a od sez. 1946/47 w Miejskich T. Dramatycznych, występowała w rolach: Marysi (Wesele), Histii (Powrót syna marnotrawnego), Meg (Harry Smith odkrywa Amerykę). Wyjechała do Warszawy i od sez. 1948/49 przez 20 lat była aktorką T. Polskiego. Niezbyt często obsadzana, zagrała zaledwie kilkanaście ról, z których ważniejsze to: Kwasznia (Na dnie, 1949), Matka (Tai Yang budzi się, 1950); Olimpia (Próba sił), Hrabianka (Mądremu biada)- 1951; Starościna Małogoska (Król i aktor, 1952), Urszula Maciejowska (Polacy nie gęsi, 1953), Helena Gornostajewa (Lubow Jarowaja, 1954), Hrabina (Dom na Twardej, 1954), Jenny (Oficer werbunkowy, 1957), Pani County (Harfa traw, 1963). Zapamiętano ją np. w doskonale zagranej, groteskowej roli Gabryeli (Wariatka z Chaillot, 1958), w której, wg O. Bieńki, za pomocą dwóch fundamentalnych cech: starości i dziewczęcości, stworzyła wyrazistą postać obłąkanej, a ,,spóźnione inklinacje starej panny podkreślał niedorzeczny, pełen minoderii uśmiech napiętnowanej wiekiem twarzy oraz jakby <<obtaczany>> strój: od okrągłego kapelusza po karbowaną, wykończoną kryzą suknię i takąż walcowatą mufkę”. W zespole warsz. T. Polskiego pozostała do końca sez. 1967/68.

Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 A-Ł Warszawa 2017