Trapszo Tekla

Trapszo Tekla
Data urodzenia:
1870-09-23 Kalisz
Data śmierci:
1944-10-27 Anin k. Warszawy

aktorka;

Właściwie Tekla Trapszo zamężna Krywultowa. Była córką  Anastazego T. i Anny Eugenii z Ćwiklińskich, siostrą  Marcelego T., Stanisława T., Ireny T., matką Felicji Tomaszewskiej. Ciotką Mieczysławy Ćwiklińskiej. Prawdopodobnie już jako dziewczynka gry­wała role dziecinne w zespole ojca, który przygotowy­wał ją do zawodu aktorki. Debiutowała 27 IX 1890 w t. łódz. w roli Anieli (Śluby panieńskie). Została za­angażowana do tego t. na sez. 1890/91, w lecie 1891 występowała z nim w warsz. t. ogr. Belle-Vue. 17 IX 1891 debiutowała w roli Hani (Lorenzo i Jessyka) w t. krak. i pozostała tu do 1899. W tym czasie kilkakrot­nie wyjeżdżała na gościnne występy, m.in. do Łodzi (sierpień 1892), Lwowa (czerwiec 1893), Poznania (kwiecień 1894). W czerwcu 1898 występowała we Lwo­wie z zespołem t. krakowskiego. 18 IV 1898 rolą Helenki (Pan Damazy) rozpoczęła występy w WTR. Po następnej serii występów w sierpniu tego roku otrzy­mała propozycję engagement. Wróciła jeszcze na kilka miesięcy do Krakowa; 11 I 1899 na występie pożegnal­nym grała tam rolę Jadwini (Dzika kaczka). Od 13 I tego roku wchodziła w skład zespołu dramatu WTR aż do jego likwidacji. W lipcu 1899 przyjechała do Kra­kowa, aby wziąć udział w przedstawieniach kończą­cych dyrekcję T. Pawlikowskiego, którego wskazów­kom wiele zawdzięczała. Później występowała gościn­nie w Lublinie (1900) oraz z zespołem warsz. w Kali­szu (1900 i 1907). 23 X 1900 wyszła za Jana Krywulta, właściciela salonu wystawowego, i odtąd używała prze­ważnie nazwiska Trapszo-Krywultowa. Po zlikwidowa­niu WTR (1915) pozostała w zespole T. Rozmaitości, a w 1924 została zaangażowana do T. Narodowego, ale występowała już rzadko; w 1927 przeszła na eme­ryturę. Jedną z ostatnich jej ról była Księżniczka (Uciekła mi przepióreczka). Po dłuższej przerwie wystą­piła jeszcze w 1935 w T. Malickiej w roli Żony Noego (Noe). Dość często natomiast, aż do 1939, występowała w filmach m.in. Młody las (1934), Jego wielka miłość (1936), Ty co w Ostrej świecisz Bramie (1937), Rena (1938).W ostatnim okresie życia mieszkała w Aninie pod Warszawą. Zmarła w warsz. szpitalu po upad­ku powstania.
„Blondynka, średniego wzrostu, szczupła, przeważnie nadawała się do ról pokrzywdzonych, poświęcających się, uwiedzionych i w tych rolach celowała” (P. Owerłło). Wg M. Ćwiklińskiej „niesłychana prostota, poezja, urok i szczerość uczuć czyniły z niej zjawisko zupełnie wyjątkowe”. Potwierdzał to Owerłło: „tak się przejmo­wała rolą, że łzy jak groch leciały jej z oczu”. A. Grzymała-Siedlecki zapewniał, że po R. Popielównie było to „najbardziej urocze dziewczę na scenie”; wszystko w niej „składało się na urok niedojrzałości: drobna figurka, twarzyczka dziewczęca, dzwoneczkowy głosik, oczęta stworzone do oddawania czy to radości całą duszyczkę pochłaniającej, czy do bezradnej rozpaczy, kiedy rozpaczą jest, że się było… niegrzeczną”. Ten wdzięk, wolny od afektacji, zachowała długo budząc sympatię publiczności i uznanie krytyki. Nawet Wł. Bogusławski podziwiał w jej grze umiar i ekonomię środków właściwą „szkole krakowskiej”. Ważniejsze role: Lorcia (Dwie Eleonory), Klara (Śluby panieńskie), Cherubin (Wesele Figara), Stella (Fantazy), Perdita (Opowieść zimowa), Aurelia (Harde dusze), Bianka (Poskromienie złośnicy), Alina (Balladyna), Salomea (Sen srebrny Salomei), Joas (Sędziowie), Bronka (Śnieg), Salomea (Horsztyński), Lilla (Lilla Weneda), Gina (Dzika kaczka), Candida (Candida). We wczesnym okresie swej działalności ze znacznym powodzeniem występowała też jako recytatorka na estradzie, później przed mikrofonem radiowym.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973


Źródła:
1)

aktorka;

Właściwie Tekla Trapszo zamężna Krywultowa. Była córką  Anastazego T. i Anny Eugenii z Ćwiklińskich, siostrą  Marcelego T., Stanisława T., Ireny T., matką Felicji Tomaszewskiej. Ciotką Mieczysławy Ćwiklińskiej. Prawdopodobnie już jako dziewczynka gry­wała role dziecinne w zespole ojca, który przygotowy­wał ją do zawodu aktorki. Debiutowała 27 IX 1890 w t. łódz. w roli Anieli (Śluby panieńskie). Została za­angażowana do tego t. na sez. 1890/91, w lecie 1891 występowała z nim w warsz. t. ogr. Belle-Vue. 17 IX 1891 debiutowała w roli Hani (Lorenzo i Jessyka) w t. krak. i pozostała tu do 1899. W tym czasie kilkakrot­nie wyjeżdżała na gościnne występy, m.in. do Łodzi (sierpień 1892), Lwowa (czerwiec 1893), Poznania (kwiecień 1894). W czerwcu 1898 występowała we Lwo­wie z zespołem t. krakowskiego. 18 IV 1898 rolą Helenki (Pan Damazy) rozpoczęła występy w WTR. Po następnej serii występów w sierpniu tego roku otrzy­mała propozycję engagement. Wróciła jeszcze na kilka miesięcy do Krakowa; 11 I 1899 na występie pożegnal­nym grała tam rolę Jadwini (Dzika kaczka). Od 13 I tego roku wchodziła w skład zespołu dramatu WTR aż do jego likwidacji. W lipcu 1899 przyjechała do Kra­kowa, aby wziąć udział w przedstawieniach kończą­cych dyrekcję T. Pawlikowskiego, którego wskazów­kom wiele zawdzięczała. Później występowała gościn­nie w Lublinie (1900) oraz z zespołem warsz. w Kali­szu (1900 i 1907). 23 X 1900 wyszła za Jana Krywulta, właściciela salonu wystawowego, i odtąd używała prze­ważnie nazwiska Trapszo-Krywultowa. Po zlikwidowa­niu WTR (1915) pozostała w zespole T. Rozmaitości, a w 1924 została zaangażowana do T. Narodowego, ale występowała już rzadko; w 1927 przeszła na eme­ryturę. Jedną z ostatnich jej ról była Księżniczka (Uciekła mi przepióreczka). Po dłuższej przerwie wystą­piła jeszcze w 1935 w T. Malickiej w roli Żony Noego (Noe). Dość często natomiast, aż do 1939, występowała w filmach m.in. Młody las (1934), Jego wielka miłość (1936), Ty co w Ostrej świecisz Bramie (1937), Rena (1938).W ostatnim okresie życia mieszkała w Aninie pod Warszawą. Zmarła w warsz. szpitalu po upad­ku powstania.
„Blondynka, średniego wzrostu, szczupła, przeważnie nadawała się do ról pokrzywdzonych, poświęcających się, uwiedzionych i w tych rolach celowała” (P. Owerłło). Wg M. Ćwiklińskiej „niesłychana prostota, poezja, urok i szczerość uczuć czyniły z niej zjawisko zupełnie wyjątkowe”. Potwierdzał to Owerłło: „tak się przejmo­wała rolą, że łzy jak groch leciały jej z oczu”. A. Grzymała-Siedlecki zapewniał, że po R. Popielównie było to „najbardziej urocze dziewczę na scenie”; wszystko w niej „składało się na urok niedojrzałości: drobna figurka, twarzyczka dziewczęca, dzwoneczkowy głosik, oczęta stworzone do oddawania czy to radości całą duszyczkę pochłaniającej, czy do bezradnej rozpaczy, kiedy rozpaczą jest, że się było… niegrzeczną”. Ten wdzięk, wolny od afektacji, zachowała długo budząc sympatię publiczności i uznanie krytyki. Nawet Wł. Bogusławski podziwiał w jej grze umiar i ekonomię środków właściwą „szkole krakowskiej”. Ważniejsze role: Lorcia (Dwie Eleonory), Klara (Śluby panieńskie), Cherubin (Wesele Figara), Stella (Fantazy), Perdita (Opowieść zimowa), Aurelia (Harde dusze), Bianka (Poskromienie złośnicy), Alina (Balladyna), Salomea (Sen srebrny Salomei), Joas (Sędziowie), Bronka (Śnieg), Salomea (Horsztyński), Lilla (Lilla Weneda), Gina (Dzika kaczka), Candida (Candida). We wczesnym okresie swej działalności ze znacznym powodzeniem występowała też jako recytatorka na estradzie, później przed mikrofonem radiowym.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *