tancerka;

Właściwie Irena Irena Florentyna, 1° v. Kosińska, 2° v. Szczepańska. Była córką urzędnika Państw. Monopolu Spirytusowego Jana Sz. i Zofii z Guziakowskich, siostrą tancerki Eweliny Sz.  W 1908-18 uczyła się w Szkole Baletowej przy T. Wielkim w Warszawie, m.in. pod kier, J. Rutkowskiej i J. Walczaka; ukończyła też Gimn. L. Rudzkiej, uzyskując w nim eksternistycznie świadectwo dojrzałości. Na scenach warsz. występowała od dziesiątego roku życia. W 1909 tańczyła w T. Nowości taniec gnomów w Małym Fauście, w T. Wielkim m.in. w balecie Wieszczka lalek, Jaguś w Weselu w Ojcowie, w krakowiaku dzieci w przedstawieniu baletowym w T. na Wyspie w Łazienkach (sierpień), jako Groszek w Śnie nocy letniej (grudzień), a 30 X 1910 w pas de trois „lekcja tańca” w szkolnym przedstawieniu Zabawa dziecięca. W 1911-14 zwracała uwagę prasy w popisach szkolnych, np. po jednym z nich, 1 VI 1912, recenzent „Sceny i Sztuki” stwierdził, że „rodzaj jej uzdolnienia skłania się do brawurowej techniki – pointy ma mocne i  dobrze wyrobione”. W tym samym roku w T. Nowości w divertissement baletowym wykonała Polkę-kwiaciarkę, w T. Wielkim wyróżniła się m.in. w dziecinnej roli Ivetty i w pas de trois w balecie Rococo, 31 XII 1912 zatańczyła solo mazura w Weselu w Ojcowie, opracowanym przez Walczaka dla uczniów szkoły baletowej, 21 XII 1913 Bachantkę w Sylwii, a w 1914 została dostrzeżona w Chopinianie. Po popisie w 1914, na którym była obecna A. Pawłowa, otrzymała propozycję pracy w jej zespole, jednak wybuch I wojny świat. zniweczył te plany. We wrześniu 1914 wzięła udział w prem. baletu Potężny sojusz na scenie T. Wielkiego. Tańczyła też w warsz. kabaretach: Bi-ba-bo, z którym od maja 1914 występowała na Dynasach w Podróży po Warszawie; później, od sez. 1915/16 w Mirażu, np. w programach: Dziennik mówiony, Bolszewicy w Warszawie, Wiosna ludów, a w kwietniu 1916 i w maju 1919 miała na tej scenie benefisy. Od marca 1918 występowała też w Sfinksie oraz w Dolinie .Szwajcarskiej. Nadal tańczyła na scenie T. Wielkiego, np. w sez. 1915/16 w balecie Po balu, w sez. 1917/18 w tańcu apaszów w operetce Klejnoty Madonny oraz jako Luza w balecie Baśń leśna. W 1919-33 była primabaleriną baletu tego teatru, a nast. do 1935 występowała tu gościnnie. Od pocz. uważana była za jedną z najlepszych tancerek T. Wielkiego. W 1920 recenzent,„Przeglądu Teatralnego” podkreślał „wybitne uzdolnienie stale robiącej postępy, sprężystej i dzielnej Ireny Szymańskiej”, a w 1921 W. Grubiński zauważył, że znaczenie i wartość techniki klasycznej w tańcu przede wszystkim „rozumie wyborna siła warszawskiego baletu, p. Szymańska, której technika taneczna zasługuje na najgorętsze oklaski”. Tańczyła m.in. czardasza z A. Sobiszewskim w Lizetcie, oraz w Katarzynie, córce bandyty. Wedlug.,Kuriera Warszawskiego” w tym że roku odniosła sukces jako ,,niezwykle efektowna” Odaliska w Panu Twardowskim ,,wybornie odtwarzając taniec wśród sztyletów”. W 1923 występowała jako: Ogień (Bajka L.M. Rogowskiego), w 1924 w rolach: Zosi (Wesele na wsi), Swanildy (Coppelia), Teresy (Postój kawalerii), Niewolnicy i Bachantki (Kleopatra), Lizy (Zaczarowany flecik) oraz w Bajce, gdzie przeobrażała się z Motyla w Mgłę. W 1925 w jej dorobku pojawiły się role travesti, jak: Zygfryd (Jezioro łabędzie), Merkury (Sąd Parysa) i tyt. Pietruszka w pol. premierze tego baletu (5 V), tańczyła też Solistkę (Chopiniana), Odaliskę (Szeherezada), w 1926 Chloe (Dafnis i Chloe), Królewnę (Kupała), Salome (Uczta u króla Heroda), Niewolnicę (Afrykanka), w 1929 Kwiat Paproci w nowej wersji Kupały, w 1930 Halinę (Święto ognia), w 1931 wystąpiła w tyt. roli w Wieszczce lalek, Katarzyny w Na kwaterze. Tańczyła też w Tańcach wschodnich, Faunie i Psyche, Świteziance, w scenach tanecznych w operach: Król Roger, Aida, Carmen, Hrabina, Samson i Dalila, Trubadur. Przez wiele lat tworzyła na scenie T. Wielkiego znakomity duet z Z. Dąbrowskim. „Wykonywała tańce i role o różnorodnym charakterze, cechowała ją duża wyrazistość i wdzięk. Należała do najlepszych techniczek warszawskiego baletu, miała mocne pointy, dobre obroty, bez trudu wykonywała 32 fouettées, co w owych czasach było jeszcze zaliczane do szczególnych umiejętności”, pisała J. Pudelek.
Z zespołem artystów warsz. opery i dramatu występowała na Śląsku w 1920, tuż przed wybuchem drugiego powstania, zaś w 1925 z grupą warsz. tancerzy wyjechała do Paryża na Festiwal Muzyki Polskiej. Także z grupą tancerzy warsz, baletu 11 VI 1933 wystąpiła w Krakowie, na dziedzińcu Wawelu, w operze Pan Tadeusz T.J. Wydżgi, wystawionej pt. Ostatni zajazd na Litwie. W tym samym miesiącu otrzymała dyplom uznania na Międzynarodowym Konkursie Tańca, który odbył się w Warszawie, zaś w sierpniu t.r. zastąpiła L. Halamę w t. Rex w programie Warszawa-Chicago. W 1934 występowała w warsz. t. Stara Banda w Hollywood. W sierpniu i wrześniu 1934 tańczyła w partiach solowych podczas tournée warsz, baletu pod kier. P. Zajlicha na terenie Rumunii (Wesele na wsi, Chopiniana, Tańce połowieckie, Pan Twardowski). Przez wiele lat pozostawała niedościgłym wzorem dla młodych tancerek. W 1938, podczas gośc. udziału w recitalu baletowym na scenie T. Wielkiego, ,,olśniła zdumioną widownie fenomenalnym wyczynem wykonania 20 fouettées, czego żadna młoda tancerka dziś nie potrafi” (H. Liński), jej występ, w którym „przypomniała znaną lekkość przebiegów i wysoką technikę” stał się „najbardziej niespodziewaną atrakcją” (J. Ostrowski-Naumoff).

Od 1935 do wybuchu II wojny świat. prowadziła Prywatną Szkołę Tańca Artyst. i Rytmiki przy ul. Widok w Warszawie. W opinii Mamontowicz-Łojek kształcenie w tej szkole odbywało się w duchu tradycyjnego baletu klasycznego, z położeniem szczególnego nacisku na doskonalenie trudnych elementów technicznych, m.in. tańca na pointach. W czasie okupacji niem. Sz. prowadzia przedsiębiorstwo handlowe w Warszawie. Po powstaniu warsz. mieszkała w miejscowościach podwarszawskich: w Komorowie, Chylicach, Piasecznie, a w lipcu 1945 wyjechała do Słupska, gdzie udzielała lekcji baletu w Szkole Muz, im. Moniuszki. W 1951 wróciła do Warszawy i podjęła pracę w warsz. szkole baletowej jako nauczycielka tańca klasycznego. Do grona jej wychowanków należą m.in.: E. Jaroń, B. Kociołkowska, B. Olkusznik, R. Kowalówna, J. Smoliński oraz Dariusz Hochman, który zrobił karierę taneczną i pedagogiczną za granicą. W 1950-54 opracowała choreografię do Wieszczki lalek, sceny baletowej „Taniec godzin” z opery Gioconda i Gdybym był królem, dla uczniów szkoły na występy, które odbywały się na scenie T. Narodowego. Dnia 17 I 1957 zdała egzamin kwalifikacyjny, który był równoznaczny z otrzymaniem dyplomu wyższych studiów pedagogicznych. Rok później, w 1958, z powodu redukcji etatów, odeszła z pracy w szkole baletowej. W 1963-65 była pedagogiem baletu w warsz. Operetce, po czym przeszła na emeryturę.