tancerka;
Właściwie Halina Szmolc, zamężna Fitelberg. Była córką Ignacego Sz. i Barbary z Rutkowskich, żoną Grzegorza Fitelberga (ślub w 1928). Jeszcze jako uczennica warsz. szkoły baletowej występowała na scenie warsz., m.in. 11 X 1903 w solowym tańcu w balecie Katarzyna córka bandyty; w 1909 przyjęta do zespołu baletu WTR, do 1911 występowała jako koryfejka, m.in. wbaletach: Eunice, Lizetta, czyli Córka źle strzeżona, Jezioro łabędzie, a także w wielu operetkach. W maju i czerwcu 1910 występowała w t. Coloseum w Londynie w zespole pod. kier. A. Pawłowej. W marcu 1911 wyjechała na dłuższy okres za granicę i do 1919 w zasadzie występowała w obcych zespołach. W 1911 tańczyła z A. Pawłowa i M. Mordkinem w Londynie w t. Palące; w drugiej poł. tego roku z A. Wołyninem (Wolininem) wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie występowała m.in. w Filadelfii (1911, 1912) i Nowym Jorku w Metropolitan Opera House (1912); w 1913 tańczyła jako solistka charakterystyczna w zespole A. Genee w Australii, m.in. w Melbourne jako Azjada (Arabskie noce), w tańcach solowych Łabędź i Motyl. W 1915 i 1916 występowała gościnnie w Petersburgu, Moskwie i Kijowie. W 1919 była solistką baletu S. Diagilewa i odwiedziła z tym zespołem m.in. Londyn i Paryż. Co roku przyjeżdżała jednak do Warszawy na gościnne występy w WTR dając recitale, najczęściej na scenie T. Nowości, lub też występując w baletach w T. Wielkim; nieco dłużej występowała w WTR w 1914-15. Tańczyła wtedy m.in. Jadwigę (Pan Twardowski A. Sonnenfelda), Kleopatrę (Noc Walpurgii z Fausta), Kolombinę (Arlekinada), Motylicę (Kaprys motyla), występowała w roli Fenelli w operze Niema z Portici. W 1919 wróciła do Warszawy na stałe. W sierpniu tego roku tańczyła w t. Qui Pro Quo, w poł. listopada zaangażowana do opery warsz., gdzie była primabaleriną do 1934. Wyjeżdżała i w tym okresie za granicę na gościnne występy, m.in. do Sofii (1922), Paryża (1924, 1925 – tego roku z całą grupą solistów warsz.), Bukaresztu (1925) i Pragi (1927). W pierwszej poł. 1922 występowała w warsz. kabarecie Stańczyk (jako recytatorka). Poczynając od 1934 tylko sporadycznie pojawiała się na scenie: podczas festiwali tańca lub na własnych recitalach, w kraju i za granicą. Jednocześnie działała jako pedagog ucząc tańca klasycznego i charakterystycznego w Szkole Tańca Scenicznego T. Wysockiej. Była członkiem zasłużonym ZASP i przewodniczącą Tow. Miłośników Sztuki Tanecznej. Zmarła z ran, które 7 IX 1939 odniosła podczas nalotu lotniczego w Warszawie.
Obdarzona urodą, piękną budową, temperamentem, inteligencją i ujmującym wdziękiem, była wybitną tancerką odznaczającą się wszechstronnością talentu. Dysponowała znakomitą techniką, wyróżniała się na scenie gracją, lekkością i powiewnością, a przy tym wyrazistością mimiki. Obok wnikliwie opracowanych wielkich partii baletowych, takich jak: tyt. w Giselle, Lizecie, czyli Córce źle strzeżonej, Katarzynie córce bandyty, Ptak (Ognisty ptak), Zobeida (Szeherezada), Odetta (Jezioro łabędzie), Swanilda (Coppelia), Chloe (Dafnis i Chloe), Balerina (Pietruszka), Venus (Sąd Parysa), Bachantka i Greczynka (Kleopatra), ze szczególnym zamiłowaniem uprawiała tańce małych form. Bachanalia (muzyka A. Głazunowa), Umierający łabędź (C. Saint-Saens), Preludium (F. Chopin) – oto najsławniejsze z jej solowych tańców wykonywanych na wielu scenach krajowych i zagranicznych. W Panu Twardowskim L. Różyckiego z dużym powodzeniem tańczyła partie: Bogini górnictwa, Boginki, Władczyni Wschodu, Ukrainki, Gwiazdy. „Każdy ruch taneczny Haliny Szmolcówny jest wyrazem posiadającym treść psychiczną, a wszystkie ruchy w danym tańcu, niby wyrazy poetyckie składają się na czarowny poemat” – pisał W. Grubiński.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polkiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973