aktorka, tłumaczka, autorka sztuk, łączniczka KON;

Właściwie Janina Polak 1v. Borkowska,2 v. Wagner,3 v. Turbaczewska. Pseud. Ewa, Mała Ewa, nazwiska konspiracyjne Edyta Nalaskiewska, Maksymilia Ryjak. Córka Stanisława Polaka i Reginy z domu Waghalter. W 1935 ukończyła wydz. sztuki aktorskiej warsz. PIST-u i w l. 1935-37 była zaangażowana w T. na Pohulance w Wilnie, gdzie zagrała kilkanaście ról, m.in.: Bebe (Szesnastolatka), Franusie˛ (Wesele Figara), Grete (Trafika pani generałowej). Ponadto w sez. 1936/37 (wrzesień´-grudzień, kwiecień-czerwiec) wysępowała z wielkim powodzeniem gościnnie jako Anusia (Szkoła żon) na scenie T. Ateneum w Warszawie. W sez. 1937/38 grała w warsz. T. Kameralnym, m.in. główna role w Niewiniatkach , a w sez. 1938/39 w T. Miejskich w Łodzi. Podczas okupacji niem. organizowała w Warszawie konspiracyjne przedstawienia np. w 1940 w szkole J. Popielewskiej i J. Roszkowskiej wystawiła fragm. Balladyny Słowackiego, a z grupa harcerek Szarych Szeregów w grudniu 1942 kukiełkową Szopkę, która powtarzana była w 1943 takze pod Warszawa. W widowisku lalkowym T. Hollendra przedstawiała kota Albina, walczacego z Buldogiem. Póżniej przygotowała jeszcze z dziećmi Szewczyka Dratewkę Kownackiej. Była łączniczką˛ AK, działała w organizacji „Wolność”, a po wybuchu powstania, w gmachach opanowanych przez powstańców występowała w brygadzie teatr. kierowanej przez L. Schillera, recytując poezje. Swoje doświadczenia wojenne opisała w książce Czy to tylko zbieg okoliczności?. W 1945 znalazła sie w Lublinie, gdzie była spikerką PR, nast. przeniosła się do Warszawy i w sez. 1945/46 oraz w l. 1947-49 występowała w Miejskich T.  Dramatycznych, m.in. jako: Petra (Wróg ludu), Lilka (Pomocnica domowa), Raina (Żołnierz i bohater), Med (Żeglarz), Peggi (Pociąg widmo). W sez. 1946/47 zagrała gościnnie role˛ Kazia (Żołnierz królowej Madagaskaru) na scenie T. Muzycznego Domu Wojska Polskiego oraz Teresę (Powrót posła) i Wiwię (Profesja pani Warren) w T. Wojska Polskiego w Łodzi. Po usamodzielnieniu warsz. T. Powszechnego w 1949, pozostała w jego zespole do końca 1968 i grała takie role, jak: Misia (Głupi Jakub), Wiera (Przyjaciele), Flora (Pan Geldhab), Hela (Szczęście Frania), Berta (Świerszcz za kominem), Konstancja (Niezwykła historia), Tralalinska (Podróz po Warszawie), Joanna (Bartłomiejowy jarmark), Panna Price (Pod mlecznym lasem), Krytylla (Gromiwoja ), Dozorczyni (Zmartwychwstanie ), Greta Ren (Skandal w Hellbergu). Ponadto, w 1957 w warsz. T. L. „Guliwer” reżyserowała, wspólnie z S. Baczyńskim, spektakle: Cztery mile za piec  oraz O dwóch takich, co ukradli księżyc. Od 1 I 69 do konca sez. 1971/72 była w zespole połączonych T. Powszechnego i Narodowego, zagrała epizod Nie Boskiej komedii. Pasjonowała ja praca z młodzieżą, z t. robotniczymi, studenckimi, m.in. reżyserowała programy i pisała teksty satyryczne dla kabaretu „Wielokrażek”, działającego w l. 1959-60 przy SGPiS-ie. W 1966 zaproszona do Wilna, z miejscowym Pol. Zespołem Dramatycznym przygotowała prem. Szczęścia Frania. W l. 1972-75 przebywała w Chicago, gdzie nawiązała współprace z t. polonijnymi, np. z Teatrem Ref-Rena (F. Konarskiego). Po powrocie do kraju, kontynuowała prace˛ reżyserską z zespołami amat., pisała wspomnienia, wiersze, fraszki, teksty piosenek, adaptowała i tłumaczyła sztuki teatr. z francuskiego.

Źródło: Almanach sceny polskiej 2001/2002