Olsza Tadeusz

Olsza Tadeusz
Data urodzenia:
1895-12-03 Warszawa
Data śmierci:
1975-06-01 Londyn

aktor, śpiewak, tancerz, reżyser;.

Właściwie Tomasz Blomberg. Był synem Andrzeja Blomberga, fabrykanta organów, i Bronisławy z Mianowskich, bratem  Michała Halicza, mężem Priscilli z domu Mac Gregor-Brown. W 1915-17 uczył się śpiewu i harmonii w Konserwatorium Warszawskim. Na pocz. 1917 za działalność niepodległościową został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie w Lubaniu. Przed 1920 K. Wroczyński wymienia go wśród śpiewaków warsz. kabaretu Czarny Kot (występował pod nazwiskiem Olsza). W 1921 zdał eksternistyczny egzamin aktorski ZASP-u i nadal występował na scenach warsz.: od kwietnia 1921 w Qui Pro Quo, gdzie wg L. Sempolińskiego „za­błysnął jako nowy, ciekawy talent charakterystyczny (piosenki groteskowe i sentymentalne)” (Dymek z papierosa); w listopadzie t.r. w t. Nietoperz; od poł. sez. 1921/22 znowu w Qui Pro Quo; w 1922-23 w t. Stańczyk, w czerwcu 1923 wystąpił w roli Ścibora (Wściekły lotnik) w operetce Nowości. W grudniu 1923 z lwow. kabaretem Ul występował gościnnie w Płocku. W 1924-26 ponownie w Qui Pro Quo, z którym odwiedził Kraków (lipiec 1926). Później występował znów w Warszawie: jesienią 1926 w T. Nowości, w sez. 1926/27 Perskie Oko jesienią 1927 Karuzela, 1927/28 w t. Nowe Perskie Oko, 1928-31 i w czerwcu 1933 w Morskim Oku i z zespołem tegoż gościnnie we Lwowie (sierpień 1929), 1931-32 w t. Wesołe Oko. Równocześnie w 1931-33 występował w programach t. Banda, z którym wyjeżdżał na gościnne występy do Krakowa (Bagatela, marzec 1933). W 1932 grał w warsz. t. Kameleon, latem t.r. z grupą aktorów warsz. w Płocku (lipiec) i Czortkowie (sierpień). W 1933 występował w Warszawie, w t. Alhambra i Rex w sez. 1933-34 Cyganeria, 1934 Hollywood, 1934/35 Stara Banda. W lecie 1935 gościł w Łodzi, w T. Letnim Bagatela. W 1935-37 grał w Warszawie, w Cyruliku Warszawskim (m.in. Ekscelencję w Karie­rze Alfa Omegi), a z nim gościnnie m.in. w Krakowie (1936) i Ciechocinku (1937). W 1937-39 był w warsz. t. Małe Qui Pro Quo; po programie zatytułowanym Pod parasolem K. Wierzyński napisał: „bohaterem wieczoru był Tadeusz Olsza niewyczerpany w pomysłach, stwarzający przezabawne i coraz nowe typy, niedościgły w gwarze Wiecha”; także J. Jurandot wspominał O. występującego w Małym Qui Pro Quo: „zdradziwszy piosenkę sentymentalną stał się kapitalnym wykonawcą ballad podwórzowych i twórcą świetnych typków z Grajdołka”. Był jednym z najpopularniejszych aktorów kabare­towych i rewiowych Warszawy. Odnosił sukcesy zwłaszcza jako znakomity wykonawca monologów i piosenek – zarówno sentymentalnych, jak i ballad podwórzowych, a także jako świetny tancerz, np. partner Z. Halamy w słynnym tańcu Złotej pantery w rewii Tysiąc pięknych dziewcząt. Na ekranie debiutował już w 1918 epizodami w filmach niem. Mater Dolorosa i Jugendliebe. W filmach pol. występował od 1921 (m.in. Jedynaczka króla smalcu, Krzyk nocy, O czym się nie mówi, Uśmiech losu, Grzeszna miłość, Jaśnie pan szofer). Brał udział w licznych audycjach PR, niemal od początku jego istnienia. Zmobilizowany do wojska 24 VIII 1939, po kampanii wrześniowej znalazł się w Rumunii.
W listopadzie t.r. grał Wilkosza (Uciekła mi przepióreczka), w przedstawieniu przygotowanym przez Zespół Artystów Warsz. w Bukareszcie. Następnie przez Jugosławię i Włochy dotarł do Paryża, gdzie wystąpił ponownie w tym spektaklu (zespół przyjął nazwę T. Polski we Francji) w Theatre Antoine (luty 1940). Następnie służył w Pol. Siłach Zbrojnych w Szkocji, gdzie w 1941-43 zorganizował i prowadził półzaw. T. Polowy 1 Brygady Strzelców; reżyserował trzy jego przedstawienia, z którymi objeżdżał pol. jednostki wojskowe, szpitale, obozy wysiedleńców i skupiska emigracji pol. w Anglii i Szkocji. Do kraju wrócił we wrześniu 1946. W sez. 1946/47 pocz. występował w t. Siedem Kotów w Krakowie. Potem został zaangażowany do T. Muzycznego Domu Wojska Pol. w Warszawie; wystąpił w kilku doskonałych rolach epizodyczno-charaktery stycznych: (Nikifor, Kelner) w głośnej premierze Żołnierza królowej Madagaskaru (luty 1947). W 1947 brał też udział w imprezach estradowych w Łodzi, zaś od stycznia do września 1948 kierował tam Spółdzielnią Aktorską objazdowego T. Małych Form, występował w łódz. kabarecie lit. Ani Be, ani Me. Od sez. 1948/49 do 1970/71 był aktorem warsz. T. Syrena (w 1959-61 także jego drugiej sceny Buffo), gdzie wg W. Fillera „przy dymku z papierosa uczył widza sztuki finezyjnej konwersacji”. Reżyserował tam programy składane: Żebyśmy tylko zdrowi byli, Nie bądźmy dziećmi oraz wspólnie z K. Krukowskim: Nasza żartoteka, A my nic, tylko gramy. O pierwszym z nich pisał Jaszcz w rec. zatytułowanej „Cud w Buffo”: „Niewątpliwy sukces, ba, wybitny sukces. Od paru lat nie oglądała Warszawa tak udanego przedstawienia rewiowego. Do­skonały program, świetne wykonanie. Prawie brak słabych punktów, a raz po raz dwucalowe gwoździe” (cyt. za L. Sempolińskim: „Druga połowa”). O występie O. w rewii Zawiążmy supełek (1959) K. Beylin pisała „budzi huragany śmiechu i oklasków w pysznych, naprawdę dowcipnych monolo­gach” (cyt. za L. Sempolińskim: „Druga połowa”). Równocześnie stale występował w radiu, telewizji i na estradzie, ponadto w kabarecie Szpak (1954) oraz Cyganeria (1959), pod kier. K. Krukowskiego w warsz. Grand Hotelu. W 1965 otrzymał tytuł czł. zasłużonego ZASP-u. W tym samym roku, 24 X, obchodził jubileusz czterdziestopięciolecia, a 16 IX 1971 pięćdziesięciolecia pracy artystycznej. Pod koniec 1971 wyjechał do Londynu, gdzie mie­szkała jego żona.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktor, śpiewak, tancerz, reżyser;.

Właściwie Tomasz Blomberg. Był synem Andrzeja Blomberga, fabrykanta organów, i Bronisławy z Mianowskich, bratem  Michała Halicza, mężem Priscilli z domu Mac Gregor-Brown. W 1915-17 uczył się śpiewu i harmonii w Konserwatorium Warszawskim. Na pocz. 1917 za działalność niepodległościową został aresztowany przez Niemców i osadzony w obozie w Lubaniu. Przed 1920 K. Wroczyński wymienia go wśród śpiewaków warsz. kabaretu Czarny Kot (występował pod nazwiskiem Olsza). W 1921 zdał eksternistyczny egzamin aktorski ZASP-u i nadal występował na scenach warsz.: od kwietnia 1921 w Qui Pro Quo, gdzie wg L. Sempolińskiego „za­błysnął jako nowy, ciekawy talent charakterystyczny (piosenki groteskowe i sentymentalne)” (Dymek z papierosa); w listopadzie t.r. w t. Nietoperz; od poł. sez. 1921/22 znowu w Qui Pro Quo; w 1922-23 w t. Stańczyk, w czerwcu 1923 wystąpił w roli Ścibora (Wściekły lotnik) w operetce Nowości. W grudniu 1923 z lwow. kabaretem Ul występował gościnnie w Płocku. W 1924-26 ponownie w Qui Pro Quo, z którym odwiedził Kraków (lipiec 1926). Później występował znów w Warszawie: jesienią 1926 w T. Nowości, w sez. 1926/27 Perskie Oko jesienią 1927 Karuzela, 1927/28 w t. Nowe Perskie Oko, 1928-31 i w czerwcu 1933 w Morskim Oku i z zespołem tegoż gościnnie we Lwowie (sierpień 1929), 1931-32 w t. Wesołe Oko. Równocześnie w 1931-33 występował w programach t. Banda, z którym wyjeżdżał na gościnne występy do Krakowa (Bagatela, marzec 1933). W 1932 grał w warsz. t. Kameleon, latem t.r. z grupą aktorów warsz. w Płocku (lipiec) i Czortkowie (sierpień). W 1933 występował w Warszawie, w t. Alhambra i Rex w sez. 1933-34 Cyganeria, 1934 Hollywood, 1934/35 Stara Banda. W lecie 1935 gościł w Łodzi, w T. Letnim Bagatela. W 1935-37 grał w Warszawie, w Cyruliku Warszawskim (m.in. Ekscelencję w Karie­rze Alfa Omegi), a z nim gościnnie m.in. w Krakowie (1936) i Ciechocinku (1937). W 1937-39 był w warsz. t. Małe Qui Pro Quo; po programie zatytułowanym Pod parasolem K. Wierzyński napisał: „bohaterem wieczoru był Tadeusz Olsza niewyczerpany w pomysłach, stwarzający przezabawne i coraz nowe typy, niedościgły w gwarze Wiecha”; także J. Jurandot wspominał O. występującego w Małym Qui Pro Quo: „zdradziwszy piosenkę sentymentalną stał się kapitalnym wykonawcą ballad podwórzowych i twórcą świetnych typków z Grajdołka”. Był jednym z najpopularniejszych aktorów kabare­towych i rewiowych Warszawy. Odnosił sukcesy zwłaszcza jako znakomity wykonawca monologów i piosenek – zarówno sentymentalnych, jak i ballad podwórzowych, a także jako świetny tancerz, np. partner Z. Halamy w słynnym tańcu Złotej pantery w rewii Tysiąc pięknych dziewcząt. Na ekranie debiutował już w 1918 epizodami w filmach niem. Mater Dolorosa i Jugendliebe. W filmach pol. występował od 1921 (m.in. Jedynaczka króla smalcu, Krzyk nocy, O czym się nie mówi, Uśmiech losu, Grzeszna miłość, Jaśnie pan szofer). Brał udział w licznych audycjach PR, niemal od początku jego istnienia. Zmobilizowany do wojska 24 VIII 1939, po kampanii wrześniowej znalazł się w Rumunii.
W listopadzie t.r. grał Wilkosza (Uciekła mi przepióreczka), w przedstawieniu przygotowanym przez Zespół Artystów Warsz. w Bukareszcie. Następnie przez Jugosławię i Włochy dotarł do Paryża, gdzie wystąpił ponownie w tym spektaklu (zespół przyjął nazwę T. Polski we Francji) w Theatre Antoine (luty 1940). Następnie służył w Pol. Siłach Zbrojnych w Szkocji, gdzie w 1941-43 zorganizował i prowadził półzaw. T. Polowy 1 Brygady Strzelców; reżyserował trzy jego przedstawienia, z którymi objeżdżał pol. jednostki wojskowe, szpitale, obozy wysiedleńców i skupiska emigracji pol. w Anglii i Szkocji. Do kraju wrócił we wrześniu 1946. W sez. 1946/47 pocz. występował w t. Siedem Kotów w Krakowie. Potem został zaangażowany do T. Muzycznego Domu Wojska Pol. w Warszawie; wystąpił w kilku doskonałych rolach epizodyczno-charaktery stycznych: (Nikifor, Kelner) w głośnej premierze Żołnierza królowej Madagaskaru (luty 1947). W 1947 brał też udział w imprezach estradowych w Łodzi, zaś od stycznia do września 1948 kierował tam Spółdzielnią Aktorską objazdowego T. Małych Form, występował w łódz. kabarecie lit. Ani Be, ani Me. Od sez. 1948/49 do 1970/71 był aktorem warsz. T. Syrena (w 1959-61 także jego drugiej sceny Buffo), gdzie wg W. Fillera „przy dymku z papierosa uczył widza sztuki finezyjnej konwersacji”. Reżyserował tam programy składane: Żebyśmy tylko zdrowi byli, Nie bądźmy dziećmi oraz wspólnie z K. Krukowskim: Nasza żartoteka, A my nic, tylko gramy. O pierwszym z nich pisał Jaszcz w rec. zatytułowanej „Cud w Buffo”: „Niewątpliwy sukces, ba, wybitny sukces. Od paru lat nie oglądała Warszawa tak udanego przedstawienia rewiowego. Do­skonały program, świetne wykonanie. Prawie brak słabych punktów, a raz po raz dwucalowe gwoździe” (cyt. za L. Sempolińskim: „Druga połowa”). O występie O. w rewii Zawiążmy supełek (1959) K. Beylin pisała „budzi huragany śmiechu i oklasków w pysznych, naprawdę dowcipnych monolo­gach” (cyt. za L. Sempolińskim: „Druga połowa”). Równocześnie stale występował w radiu, telewizji i na estradzie, ponadto w kabarecie Szpak (1954) oraz Cyganeria (1959), pod kier. K. Krukowskiego w warsz. Grand Hotelu. W 1965 otrzymał tytuł czł. zasłużonego ZASP-u. W tym samym roku, 24 X, obchodził jubileusz czterdziestopięciolecia, a 16 IX 1971 pięćdziesięciolecia pracy artystycznej. Pod koniec 1971 wyjechał do Londynu, gdzie mie­szkała jego żona.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *