Właściwie Wacław Leon Nowakowski. Był synem Michała N. i Konstancji z Sikorskich, mężem najpierw aktorki Oktawii Trembińskiej, potem aktorki Jad­wigi N. ze Skulskich. Uczył się w gimn. filol. w War­szawie, później w szkole górniczej w Dąbrowie Górni­czej; po jej zamknięciu w 1905 powrócił do Warszawy i w 1906 rozpoczął naukę w Klasie Dramatycznej przy Warsz. Tow. Muzycznym. W sez. 1908/09 i 1909/10 występował w t. łódz. pod dyr. A. Zelwerowicza; de­biutował tu 17 IX 1908 w roli Rycerza Czarnego (Wesele), a wkrótce na scenie łódz. z powodzeniem zagrał Irydiona (Irydion) i Księdza Piotra (Dziady). W czerwcu 1909 występował w T. Polskim w Wilnie w roli Polelum (Lilla Weneda), a od 1910 zaangażował się do t. wileńskiego. Z kolei występował w zespole T. Polskiego pod dyr. A. Szyfmana: w 1912 w Rosji, a od stycznia 1913 w Warszawie. Od sez. 1913/14 do 1917 należał do zespołu T. im. Słowackiego w Krako­wie (wg A. Grzymały-Siedleckiego najlepszą rolą N. w tym okresie był Protogenes – Kajus Cezar Kaligula). W 1917 działał (także jako reżyser) w pol. t. żołnierskim na froncie włoskim. W sez. 1917/18 pracował jako aktor i reżyser w t. w Łodzi, w sez. 1918/19 występował w T. Polskim w Warszawie, w sez. 1919/20 w T. Polskim w Poznaniu, w sez. 1920/21 w T. Miejskim w Łodzi, w sez. 1921/22 w T. Polskim w Wilnie. W sez. 1922/23 był aktorem i reżyserem działu komedii w T. Polskim w Katowicach, a w sez. 1923/24 pełnił funkcję dyr. tego teatru. Kierował tą ważną wówczas placówką opierając jej repertuar przede wszystkim na pol. komedii i dra­macie. W sez. 1924/25 i 1925/26 występował w T. im. Bogusławskiego w Warszawie; od maja do lipca 1925 był kierownikiem artyst. tego t. (stał na czele Zrzesze­nia). W T. im. Bogusławskiego zagrał wiele interesujących ról, m.in. Króla Leontesa (Opowieść zimowa), Bo­żyszcze (Róża), Hektora i Laokoona (Achilleis), Wilhel­ma Tona (Kniaź Patiomkin), Prezydenta von Waltera (Intryga i miłość). W sez. 1926/27 występował w T. Polskim w Warszawie; następnie przez dwa sez. (1927/ 28 i 1928/29) był kierownikiem artyst. i reżyserem T. Polskiego w Katowicach. Od jesieni 1929 związał się na stałe z T. Miejskim im. Słowackiego w Krakowie. Wy­stępował tam i reżyserował aż do 1961, z przerwą tylko w okresie okupacji niem. podczas II wojny świat., gdy pracował jako urzędnik w Kasie Miejskiej. W okresie po II wojnie świat. występował również na scenie krak. Starego Teatru. W sez. 1946/47 jako zastępca dyr. T. im. Słowackiego, kierował t. w czasie choroby J. Oster­wy i tuż po jego śmierci. Po wojnie zajmował się także pracą pedag.; do 1961 wykładał w PWST w Krakowie. Był członkiem zasłużonym ZASP. Był wybitnym wykonawcą ról bohaterskich, poetyc­kich, tragicznych z wielkiego repertuaru pol. i obcego. Posiadał doskonałe warunki zewnętrzne (szczególnie uwagę zwracały pełne wyrazu oczy), pięknie brzmiący, głęboki, barytonowy głos, w grze umiejętność „harmo­nijnego łączenia koturnu z prostotą” (J. Kydryński). Stworzył wiele kreacji wstrząsających prawdą w uka­zywaniu przeżyć i konfliktów. W dramatach S. Wy­spiańskiego grał m.in. Bolesława Śmiałego (Bolesław Śmiały), Mickiewicza (Legion), Chłopickiego (Warsza­wianka), Księdza (Klątwa), Konrada i Geniusza (Wy­zwolenie), Samuela (Sędziowie), Wernyhorę (Wesele); w dramatach J. Słowackiego: Zbigniewa i Wojewodę (Mazepa), Mindowego (Mindowe), Kanclerza (Samuel Zborowski), Derwida (Lilla Weneda), Kirkora i Pustel­nika (Balladyna), Kordiana (Kordian), Hetmana (Horsztyński), Douglasa (Maria Stuart); mickiewiczowskie­go Gustawa-Konrada (Dziady); w dramatach F. Schille­ra m.in. Prezydenta (Intryga i miłość), Karola Moora (Zbójcy), Markiza Pozę (Don Carlos), Gesslera (Wil­helm Tell). Ponadto do najlepszych jego ról należały: Agamemnon (Ifigenia w Aulidzie Eurypidesa), Tezeusz (Fedra), Rodrygo (Cyd), Mulej (Książę Niezłomny); a w komediach role z repertuaru fredrowskiego: Cześnik („Zemsta”), Major (Damy i huzary), Orgon (Dożywocie). Był też inteligentnym, starannym i po­mysłowym reżyserem. W T. im. Słowackiego po II woj­nie świat. reżyserował m.in. Dożywocie, Grube ryby, Głupiego Jakuba, Dom otwarty, Zemstę (1955 z J. Lesz­czyńskim). Na scenie krak. obchodził dwa jubileusze: 5 I 1939 trzydziestolecie pracy artyst. w roli Wojewody (Zaczarowane koło) i 4 V 1949 czterdziestolecie w roli Wojewody (Mazepa).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973