śpiewaczka;

Właściwie Maria Matylda Poecke, 1° v. Mokrzycka, 2° v. Pilarz. Była córką Edmunda Poecke, urzędni­ka, i Teresy z domu Babel, żoną Bolesława Mokrzyckiego (ślub w 1900), nast. Kazimierza Pilarza (ślub w 1907). W 1902-05 kształciła głos u W. Wysockiego w konserwatorium we Lwowie. Jej artyst. debiutem był koncert zorganizowany 18 XI 1904 przez krak. „Lutnię” w Krakowie. Na podobny kon­cert została zaproszona do Krakowa 3 IV 1905. Pierwszą jej rolą scen. była Stella (Chopin) 29 IX 1905 w lwow. T. Miejskim, gdzie zaangażowana do 1908 śpiewała partie sopranowe w urozmaico­nym repertuarze, m.in. takie, jak: Micaela (Carmen), Zofia (Werter), Antonia (Opowieści Hoffmanna), Marzenka (Sprzedana narzeczona). W sez. letnich 1906 i 1907 z operą lwow. występowała w Kra­kowie. W 1908 zaproszona przez A. Rajchmana do opery warsz. wystąpiła po raz pierwszy 14 III 1908 w tyt. partii w  Wandzie F. Dopplera, a 5 kwietnia t.r. jako Nedda (Pajace); nast. śpiewała w Fauście, Tosce, Madame Butterfly, a szczególne uznanie zy­skała jako Ewa w Śpiewakach norymberskich i tyt. Halka. W kwietniu 1909 występowała z zespołem warsz. gościnnie w Łodzi w Tosce. W tym samym roku wyjechała do Włoch na długie tournee (Bergamo, Modena, Bari, Cesena, Genua, Triest, Bolonia, Werona) obejmujące klasyczne pozycje wł. (Traviata, Otello) i nowe dla niej partie wagnerow­skie (w Lohengrinie i Walkirii). Była solistką Teatro San Carlo w Neapolu, potem t. operowych w Barcelonie i Madrycie, odbyła też podróż artyst. do Ameryki Północnej, gdzie wystąpiła w Los Angeles, Chicago, Nowym Jorku i w San Francisco. W 1914 podpisała kontrakt z Operą w Budapeszcie. W 1915 zerwała umowę z t. operowym w Wenecji i przy­jechała do Lwowa niespokojna o los rodziny. Dla żołnierzy I wojny świat., śpiewała w szpitalach woj­skowych Wiednia, Innsbrucka, Krakowa, Stanisła­wowa. W 1916 zamieszkała w Warszawie, a w końcu sez. 1916/17 zaangażowała się do stołecznej opery i pozostała jej czołową solistką do 1931. Występowała, wg J. Czempińskiego „z niepospoli­tym powodzeniem i wielkim uznaniem krytyki”. W lipcu 1920 uczestniczyła w występach opery warsz. na Śląsku (Zabrze, Gliwice, Bytom, Królewska Huta, Katowice), odnosząc niebywały sukces jako Halka. O roli tej pisał po latach J. Macierakowski: „miała w śpiewie i grze siłę przekonania niezwyczajną, nie była przebraną w strój góralski śpiewaczką”. Stale związana z operą warsz. występowała też w Krako­wie, na estradzie (1918-20) i gościnnie w przedsta­wieniach Krak. Tow. Operowego na scenie T. im. Słowackiego (sierpień-wrzesień 1918, lipiec-sierpień 1919, 1920, 1922), bywała solistką koncertów symfonicznych w Łodzi (1927), brała tu udział w wy­stępach artystów operowych (1930 Madame Butterfly i Trubadur). Śpiewała też w Filharmonii Warsz. i przed mikrofonami PR. Jubileusz dwudziestopięciolecia pracy artyst. obchodziła 12 III 1931 i „w pełni sławy i sukcesów” (J. Kański) wycofała się ze sceny. Odznaczała się pięknym sopranem o dość ciemnej barwie i rozległej skali. Wielki kunszt wokalny typu wł. bel canto umożliwiał jej wykonywanie różno­rodnych partii, od koloraturowej Gildy (Rigoletto), przez Violettę (Traviata), Amelię (Bal maskowy), Desdemonę (Otello), Leonorę (Trubadur), aż po dram. Aidę (Aida). Uczestniczyła w praprem. dzieł obcych i pol., była pierwszą Psyche (Eros i Psyche, 1918), Hagith (Hagith, 1922), Barbarą (Zygmunt August, 1925) i Moną Lizą (Mona Liza, 1927). Jej role cechowała prawda w przekazie uczuć i niefałszowany liryzm, nie popadała w czułostkowość i egzaltację. Do najlepszych jej partii należały boha­terki oper G. Pucciniego: Madame Butterfly, Tosca i Mimi w Cyganerii. Była niewysoką brunetką o regularnych rysach twarzy, wyrazistych oczach, tzw. czarującym uśmiechu i spojrzeniu, miała dobre wa­runki scen. i temperament aktorski. Umiała dosko­nale współpracować z partnerami, jej duety z M. Battistinim zostały utrwalone na płytach, zachwycała w parze z I. Dygasem w Śpiewakach norymberskich, w Pajacach oboje z S. Gruszczyńskim mogli rywalizować z wybitnymi aktorami dram. w prowa­dzeniu ról Neddy i Cania. Po powstaniu warsz. zamieszkała w Grodzisku Mazowieckim i uczyła w miejscowej szkole muz., od 1946 była prof. śpiewu i dykcji w Szkole Muz. im. Chopina w Warszawie. W 1950-53 pracowała w Szkole Muz. w Żyrardowie, a od 1 IX 1953 wykładała impostację głosu w warsz. PWST, otrzymując 30 I 1958 tytuł prof. nadzwyczajnego; 27 V 1956 w siedzibie SPATiF-u odbyła się uroczystość jubileuszowa z okazji pięćdziesięciole­cia działalności M. W 1959 otrzymała tytuł członka zasłużonego sekcji operowej ZASP-u. Od 30 IX 1961 przeszła na emeryturę, w 1965 była honorowym go­ściem uroczystości inaugurujących działalność odbudowanego w Warszawie T. Wielkiego. Zmarła pod­czas letniego pobytu w Schronisku Artystów Wete­ranów Scen Pol. w Skolimowie.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994