tancerka;
Właściwie Barbara Wiślimira Karczmarewicz 1° v. Chrzanowska, 2° v. Czernikowska. Była córką inżyniera Czesława K i Władysławy z domu Mendra; żoną bankowca Pawła Chrzanowskiego (ślub 3 VII 1932 w Warszawie; zginął w Mauthausen w 1945), później inżyniera Edwarda Czernikowskiego przewodniczącego krak. Komitetu Miejskiego PPS (ślub w marcu 1946 w Krakowie). Od 1919 była uczennicą Szkoły Baletowej przy T. Wielkim w Warszawie, jedną z najbardziej utalentowanych wychowanek M. Sznarowskiej, potem Z. Spałkowskiej i P. Zajlicha. Już 9 V 1921 wykonała na scenie opery solowy taniec w Panu Twardowskim, w 1922 Mazurka w Chopinianach, a 6 I 1923 zatańczyła główną partię Żabki w Zaczarowanym fleciku. Na popisie klasy Z. Spałkowskiej w 1925 ,,wyróżniała się niezwykle wczesną, a wybitną dojrzałością ruchu” (,,Kurier Warszawski”). Po uzyskaniu dyplomu 30 VI 1927, nadal występowała w T. Wielkim. W 1929 została solistką, a w 1932 primabaleriną, utrzymując swą czołową pozycję w balecie warsz. do Il wojny światowej. Miała b. korzystne warunki zewnętrzne (nienaganna sylwetka, ładna twarz), zasłynęła kunsztem i perfekcją w technice klasycznej, w takich rolach, jak: Swanilda (Coppelia), Lizetta (Przekorna Lizetta), w repertuarze miała też: Rosette (Pulcinella), Córkę (Na kwaterze), Królewnę (Kleks, czyli Co-Co), Komendantkę Amazonek Święto ognia), Ptaka (Ognisty ptak), Primabalerinę Frejlich (Obrazek sprzed stu lat), Czarną Kotkę i Boginię Górnictwa (Pan Twardowski), Czarownicę i Pokusę (Noc Walpurgi w Fauście), Sulamitkę (Legenda o Józefie), Narzeczoną (Harnasie), a także doskonałe partie w scenach baletowych w operach i operetkach. Podczas występów S. Lifara (1935), partnerowała mu w Błękitnym ptaku (pas de deux z III aktu Śpiącej królewny). Gościnnie tańczyła m.in. w warsz. t. Alhambra (1933) i w Wielkiej Operetce J. Korolewicz-Waydowej (1936), wyjeżdżała na występy do Bukaresztu (1935) i z Baletem Polskim F. Parnella do Berlina, podczas Międzynarodowego Konkursu Tańca przed olimpiadą (lipiec 1936). Wzięła udział w koncercie jubileuszowym L. Messal w warsz. t. Wielka Rewia (1939). Karierę scen. łączyła z rozpoczętą w latach pracą pedag. w Szkole Tańca Scenicznego T. Wysockiej w Warszawie.
W czasie II wojny świat. i okupacji niem. występowała w jawnych t. warsz.: Skala, Nowości i Niebieski Motyl, oraz na scenie krak. Starego T. w jawnych imprezach baletowych; za występy te została ukarana przez Komisję Weryfikacyjną ZASP-u. Po wojnie działała w Krakowie. W 1945 tańczyła w zespole baletowym M. Kopińskiego, m.in. w sali T. Lalki i Aktora Groteska, potem wzięła udział w tournée zespołu po kraju, m.in, w Lublinie, Kielcach, Warszawie i na Wybrzeżu. Wystąpiła w pierwszej prem. baletowej Opery we Wrocławiu pt. Z krakowiakiem do Wrocławia (9 V 1946). Od sierpnia 1946 i w sez. 1946/47 i 1947/48 należała do baletu Opery Tow. Przyjaciół Opery pod kier. W. Bierdiajewa w Krakowie. Pod koniec sez. 1947/48 została solistką baletu Opery Katowickiej w Bytomiu, gdzie po raz pierwszy wystąpiła w partiach Królowej Podziemi i Uwodzicielki (Pan Twardowski, 10 IV 1948), a do końca 1948/49 tańczyła solo w Il akcie Lakmé, oraz b. dobrze przyjętą, Piękną dziewczynę (Swantewit). W sez. 1949/50-1970/71 była primabaleriną Opery im. Moniuszki w Poznaniu, ulubienicą zarówno pozn. publiczności, jak i krytyków. Występowała np, jako: Kolombina (Karnawał), Szatanica (Noc Walpurgi w Fauście), Śnieżynka i Kwiat Paproci (Pory roku P. Czajkowskiego) – 1950. Powtórzyła sukces bytomski w balecie Swantewit wyróżniona II nagrodą na Festiwalu Muzyki Pol. (1951). ,,Stworzyła bardzo dobrą kreacje przesyconą szlachetnym liryzmem i tkliwością. Mimo wielu wad libretta, miała dość pola do wykazania umiejętności tanecznych i wspaniale (w gestykulacji) oddała swe cierpienia”, pisano w prasie. Zdaniem A. Bońkowskiej, ,,bardzo efektownie wypadła znakomicie wykonanej partii Diablicy w Nocy na Łysej Górze” (1952) i ,,świetnie tańczyła Wariacje Białego Łabędzia i Odette w Jeziorze Łabędzim (1953), ,,Jej technika w partii Odetty– zachwycał się A.M. Swinarski – ma nieskazitelną precyzję (…) jej wspaniałe aktorstwo, jej czar i uroda złożyły się na to, co określamy słowem kreacja”. Wtórowała mu T. Wysocka: ,,wykonanie tej roli utwierdza nas w przekonaniu, że tancerka ta jest najlepszą klasyczką w Polsce. Jest to primabalerina w absolutnym tego słowa znaczeniu. Wyrzeźbiła swą rolę z maestrią godną najlepszych wzorów wykonawczyń tej roli. Stoi na tym stopniu artyzmu, że słusznie unika wszelkich melodramatycznych chwytów dla wyrażenia swych uczuć. Jest oszczędna w środkach wyrazu, a tak prawdziwa i szczera, że uczucia przez nią przeżywane lepiej dochodzą do widza niż jaskrawa mimika mniej doświadczonych tancerek”. Najwyższe oceny przyniosła jej również Aurora (Śpiąca królewna P. Czajkowskiego, 1956). ,,Wszelkie słowa uznania i pochwały będą blade i niewystarczające, by należycie ocenić wykonanie tej partii. Świetna technika, prostota, wdzięk, doskonałe aktorskie ujęcie tej niełatwej roli, wszystko jeszcze raz złożyło się na pełny artystyczny sukces uroczej odtwórczyni Aurory. Publiczność przyjmowała ją entuzjastycznie” (Wysocka). Zgodni byli również inni recenzenci, np. T. Śmiełowski stwierdził: ,,przemawiała z niekłamaną ekspresją i wydobyła ze swej kreacji bogatym arsenałem prostych środków szczere wzruszenie”. Jako Maria (Fontanna Bachczyseraju, 1958) ,,prezentowała sam urok, samą dziewczęcość. Ani cienia minoderii czy sentymentalizmu. Prostota, szczerość i tyle wdzięku. Nadzwyczaj subtelne były przejścia od niewinności i nieśmiałego zakochania w akcie pierwszym do tragizmu w scenach końcowych. Tańczyła znakomicie, czy to było śpiewne adagio, czy długi łańcuch fouettés, wywołujący żywiołowe oklaski widzów: wszystko wykończone, nienaganne” (Wysocka). W repertuarze miała też Juratę (Legenda Bałtyku, 1955), Pannę Młodą (Pieśń o ziemi, 1958), Żonę Żołnierza (Nowa Odysea, 1959). Bardzo pochlebne rec. przywiozła z występów na recitalach tanecznych (w duecie z W. Milonem) w Moskwie i Leningradzie, a także w telewizji moskiewskiej (1956). Jej znakomite technicznie i aktorsko kreacje wpisały się trwale do historii pol. baletu. W 1954-72 uczyła tańca klasycznego w pozn. Szkole Baletowej. W kwietniu 1968 obchodziła jubileusz 40-lecia pracy artyst., w 1979 została Czł. Zasłużonym SPATiF-ZASP-u.
Źródło : Słownik Biograficzny Teatru Polskiego t.III 1910-2000 A-Ł Warszawa 2017