Peter Radzisław

Radzisław Peter (www.e-teatr.pl)
Peter Radzisław
Data urodzenia:
1895-09-17 Granica k. Sosnowca
Data śmierci:
1972-09-23 Poznań

aktor, śpiewak;

Właściwie Radzisław Józef  Peter

Był synem Fryderyka P., urzędnika kolejowego, i Bronisławy z Kobzukowskich, mężem aktorki Elż­biety Elizy Bortnowskiej (ślub 4 IV 1918). W 1913 ukończył Gimn. im. Mickiewicza w Warszawie, w 1914 Klasę Dram. przy WTM. W marcu t.r. zagrał Edwina (Odludki i poeta) w amat. przedstawieniu na scenie warsz. t. Orpheon. W 1915 ewakuowany do Rosji, występował w Moskwie w zespole B. Skąpskiego grającym w sali T. Kameralnego, a w pier­wszej poł. 1916 tamże w T. Polskim pod dyr. A. Szyfmana; jesienią t.r. w T. Polskim w Kijowie, w 1918 w t. pol. w Mińsku Litewskim. Po powrocie do kraju, w lipcu 1918 z T. Dramatycznym pod kier. M. Bogusławskiego występował w Kaliszu, w sez. 1918/19 w T. im. Staszica w Warszawie, 1919/20 w T. Polskim w Wilnie, 1920/21 w T. Objazdowym Nr 1 Min. Spraw Wojskowych pod kier. S. Czapelskiego na Pomorzu i w Gdańsku, a w 1921-23 ponownie w Wilnie, gdzie próbował też reżyserii. Miał w tym czasie w dorobku aktorskim ponad sto ról m.in. takie, jak: Antoś (Klub kawalerów), Sta­szek i Poeta (Wesele), Gustaw (Śluby panieńskie), Zbyszko (Moralność pani Dulskiej), Aleksy (Care­wicz), Mazepa (Mazepa). Latem 1923 podczas go­ścinnych występów W. Kaweckiej na scenie wil. zastąpił jej chorego partnera, tenora operetki, w roli Rosillona w Wesołej wdówce i wkrótce po tym zdecydował się kształcić głos. Pod koniec 1923 wyjechał na studia wokalne do Mediolanu, gdzie był uczniem G. Borgottiego. Występował wówczas na koncertach np. w Rapallo, gdzie, wg prasy wł., śpiewając „wspaniale” arie z oper Pucciniego i Ver­diego „oczarował audytorium potęgą głosu, dosko­nałą dykcją i wielkim uczuciem” („Kurier War­szawski”). Po powrocie, 11 VII 1925 zadebiutował partią Don Josego (Carmen) w T. Wielkim w Po­znaniu i zaangażowany pozostał tu dwa sez., wcho­dząc szybko w obsady prem. (Mateusz w „Ewange­liście„, Stewa w Jenufie, Jontek w Halce, Don Ottavio w Don Juanie, Dymitr Samozwaniec w Bo­rysie Godunowie, Schubert w Domku trzech dziew­cząt, partia tyt. w Paganinim). Na sez. 1927/28 przeniósł się do opery lwow., po czym wyjechał za granicę. We Włoszech nadal kształcił głos u E. Garbina, śpiewał gościnnie w Mediolanie, Tu­rynie, Genui, Belgradzie i Wiedniu. Występował gościnnie na scenach krajowych: 14 IV 1932 w T. Wielkim w Poznaniu, a 8 VI t.r. w T. Nowości w Warszawie (anonsowany w prasie jako tenor opery w Turynie). W sez. 1932/33 został zaangażowany do opery lwow., 1933/34 do T. Rozmaitości przy ul. Kredytowej w Warszawie, nast. od sez. 1934/35 do 1937/38 ponownie występował w operze poz­nańskiej. Z zespołem pozn. T. Wielkiego wyjeż­dżał na letnie występy, m.in. do Torunia (czerwiec 1935), Płocka i Przemyśla (sierpień 1937), Krakowa i Lwowa (sierpień 1938). Do najważniejszych partii z tego okresu należały: Rudolf (Cyganeria), Arrigo (Nieszpory sycylijskie), Eisenstein (Zemsta nietope­rza), Canio (Pajace), Leński (Eugeniusz Oniegin), Grabiec (Goplana), Jim (Rose Marie). W 1939-43 śpiewał w warsz. kawiarniach, później ukrywał się pod Warszawą. W dniu 2 VI 1945 wziął udział w pierwszej powojennej prem. T. Wielkiego w Po­znaniu (Stach w Krakowiakach i góralach), 7 XII t.r. wystąpił w roli Czesława (Nikt mnie nie zna) w Woj. T. Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Od pocz. 1946 do 1964 był solistą Opery (od 1950 im. Moniuszki) w Poznaniu, przydatnym w różno­rodnym repertuarze. Jubileusz trzydziestopięciolecia pracy artyst. obchodził 26 III 1949 jako Pedrillo (Uprowadzenie z seraju), 30 V 1964 zaś, podczas uroczystości pięćdziesięciolecia pracy, pożegnał sce­nę rolą Kniazia Szujskiego (Borys Godunow). Był cenionym tenorem, szczególnie w okresie mię­dzywojennym; miał też dobre warunki scenicz­ne. Praca w t. dram. dała mu rzemiosło aktorskie, a rodzaj uzdolnień predylekcję do ról komedio­wych.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994


Źródła:
1)

aktor, śpiewak;

Właściwie Radzisław Józef  Peter

Był synem Fryderyka P., urzędnika kolejowego, i Bronisławy z Kobzukowskich, mężem aktorki Elż­biety Elizy Bortnowskiej (ślub 4 IV 1918). W 1913 ukończył Gimn. im. Mickiewicza w Warszawie, w 1914 Klasę Dram. przy WTM. W marcu t.r. zagrał Edwina (Odludki i poeta) w amat. przedstawieniu na scenie warsz. t. Orpheon. W 1915 ewakuowany do Rosji, występował w Moskwie w zespole B. Skąpskiego grającym w sali T. Kameralnego, a w pier­wszej poł. 1916 tamże w T. Polskim pod dyr. A. Szyfmana; jesienią t.r. w T. Polskim w Kijowie, w 1918 w t. pol. w Mińsku Litewskim. Po powrocie do kraju, w lipcu 1918 z T. Dramatycznym pod kier. M. Bogusławskiego występował w Kaliszu, w sez. 1918/19 w T. im. Staszica w Warszawie, 1919/20 w T. Polskim w Wilnie, 1920/21 w T. Objazdowym Nr 1 Min. Spraw Wojskowych pod kier. S. Czapelskiego na Pomorzu i w Gdańsku, a w 1921-23 ponownie w Wilnie, gdzie próbował też reżyserii. Miał w tym czasie w dorobku aktorskim ponad sto ról m.in. takie, jak: Antoś (Klub kawalerów), Sta­szek i Poeta (Wesele), Gustaw (Śluby panieńskie), Zbyszko (Moralność pani Dulskiej), Aleksy (Care­wicz), Mazepa (Mazepa). Latem 1923 podczas go­ścinnych występów W. Kaweckiej na scenie wil. zastąpił jej chorego partnera, tenora operetki, w roli Rosillona w Wesołej wdówce i wkrótce po tym zdecydował się kształcić głos. Pod koniec 1923 wyjechał na studia wokalne do Mediolanu, gdzie był uczniem G. Borgottiego. Występował wówczas na koncertach np. w Rapallo, gdzie, wg prasy wł., śpiewając „wspaniale” arie z oper Pucciniego i Ver­diego „oczarował audytorium potęgą głosu, dosko­nałą dykcją i wielkim uczuciem” („Kurier War­szawski”). Po powrocie, 11 VII 1925 zadebiutował partią Don Josego (Carmen) w T. Wielkim w Po­znaniu i zaangażowany pozostał tu dwa sez., wcho­dząc szybko w obsady prem. (Mateusz w „Ewange­liście„, Stewa w Jenufie, Jontek w Halce, Don Ottavio w Don Juanie, Dymitr Samozwaniec w Bo­rysie Godunowie, Schubert w Domku trzech dziew­cząt, partia tyt. w Paganinim). Na sez. 1927/28 przeniósł się do opery lwow., po czym wyjechał za granicę. We Włoszech nadal kształcił głos u E. Garbina, śpiewał gościnnie w Mediolanie, Tu­rynie, Genui, Belgradzie i Wiedniu. Występował gościnnie na scenach krajowych: 14 IV 1932 w T. Wielkim w Poznaniu, a 8 VI t.r. w T. Nowości w Warszawie (anonsowany w prasie jako tenor opery w Turynie). W sez. 1932/33 został zaangażowany do opery lwow., 1933/34 do T. Rozmaitości przy ul. Kredytowej w Warszawie, nast. od sez. 1934/35 do 1937/38 ponownie występował w operze poz­nańskiej. Z zespołem pozn. T. Wielkiego wyjeż­dżał na letnie występy, m.in. do Torunia (czerwiec 1935), Płocka i Przemyśla (sierpień 1937), Krakowa i Lwowa (sierpień 1938). Do najważniejszych partii z tego okresu należały: Rudolf (Cyganeria), Arrigo (Nieszpory sycylijskie), Eisenstein (Zemsta nietope­rza), Canio (Pajace), Leński (Eugeniusz Oniegin), Grabiec (Goplana), Jim (Rose Marie). W 1939-43 śpiewał w warsz. kawiarniach, później ukrywał się pod Warszawą. W dniu 2 VI 1945 wziął udział w pierwszej powojennej prem. T. Wielkiego w Po­znaniu (Stach w Krakowiakach i góralach), 7 XII t.r. wystąpił w roli Czesława (Nikt mnie nie zna) w Woj. T. Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Od pocz. 1946 do 1964 był solistą Opery (od 1950 im. Moniuszki) w Poznaniu, przydatnym w różno­rodnym repertuarze. Jubileusz trzydziestopięciolecia pracy artyst. obchodził 26 III 1949 jako Pedrillo (Uprowadzenie z seraju), 30 V 1964 zaś, podczas uroczystości pięćdziesięciolecia pracy, pożegnał sce­nę rolą Kniazia Szujskiego (Borys Godunow). Był cenionym tenorem, szczególnie w okresie mię­dzywojennym; miał też dobre warunki scenicz­ne. Praca w t. dram. dała mu rzemiosło aktorskie, a rodzaj uzdolnień predylekcję do ról komedio­wych.

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900-1980 t.II, PWN Warszawa 1994

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *